Talent kan niet vroeg genoeg worden aangemoedigd. Met de even empathische als geëngageerde liefdesfilm Julian zet twintiger Cato Kusters zichzelf op de kaart, goed voor de Jo Röpcke Award. ‘Een mooi eerbetoon aan de twee vrouwen in de film.’
Het is een traditie: tijdens Film Fest Gent reikt Knack Focus de Jo Röpcke Award uit aan ‘iemand die zich het voorbije jaar verdienstelijk heeft gemaakt voor de Vlaamse film’. De prijs is vernoemd naar Jo Röpcke, de filmjournalist die van 1962 tot 1991 het legendarische BRT-programma Première presenteerde.
Met Cato Kusters staat een laureate op die de Vlaamse film nog decennialang diensten kan bewijzen. Op haar 26e debuteert ze met de fijngevoelige en urgente liefdesfilm Julian, een adaptatie van het gelijknamige boek van Fleur Pierets. In dit waargebeurde verhaal schitteren Nina Meurisse en Laurence Roothooft als een lesbisch koppel dat zich voorneemt om in alle landen te trouwen waar dat legaal is. Maar een ernstige ziekte doorkruist de plannen. ‘Al vanaf de eerste keer dat ik haar ontmoette, vond ik Cato een bijzonder intelligente vrouw. De balans tussen maturiteit en jeugdigheid viel meteen op. Exact het evenwicht dat we ook in Julian wilden’, zegt Michiel Dhont, die Julian produceerde samen met zijn broer Lukas, bekend van Girl en Close.
Proficiat! Ben je blij met de Jo Röpcke Award?
Cato Kusters: Enorm blij. Ik heb het even moeten laten bezinken. Als ik kijk naar wie de prijs eerder al in ontvangst mocht nemen (o.a. Lukas Dhont, Tim Mielants en Leonardo Van Dijl, nvdr.): dat zijn stuk voor stuk mensen naar wie ik erg opkijk. Het is een grote eer om daar tussen te mogen staan.
Erkenning voor je werk doet altijd deugd. Ik vind dat jullie als smaakmakers ook relevant zijn. Maar in de voetsporen mogen treden van regisseurs die ook durven te experimenteren, is een enorme motivatie om dat ook te blijven doen.
Naar welke Vlaamse regisseur kijk je op?
Kusters: Oei, het zijn er zo veel. Sowieso Fien Troch, ook zij kreeg al eens de Jo Röpcke Award. Ze is een gigantisch voorbeeld omdat ze waanzinnig goede films maakt. Ik bewonder haar gevatheid en haar moed.
Julian opende Film Fest Gent. De media-aandacht is overweldigend. Schrik je soms van de reacties?
Kusters: Mensen maken van het boek of de film hun verhaal. Zo gaat dat. Dat is prachtig. Sommige dagen vinden we dat waanzinnig mooi en verbindend en heeft de vertoning iets van een ritueel. Maar evengoed zijn er dagen dat het allemaal een beetje onecht voelt. Soms wordt de film als een product beschouwd en dat is moeilijk, bijna absurd. Omwille van de pijnlijke realiteit achter de film: Julian is echt gestorven. Het is meta, want we zijn uiteraard blij dat we gezien worden en dat het ook echt binnenkomt bij de mensen. Fleur zelf gaat daar ook heel wijs mee om. Ze wist dat ze het boek niet tegen iedereen zou kunnen beschermen, maar schreef het toch. Voor haar vrouw, en opdat de wereld zou weten wie Julian was. Dat vind ik ongelofelijk straf.
‘Ik wil op de eerste plaats een goeie ambassadeur zijn voor deze film, voor dit verhaal.’
De Jo Röpcke Award is een mooie start. Hoe gaat het voor jou verder?
Kusters: Ik probeer niet te veel aan mezelf te denken. Uiteraard gebeurt dat af en toe toch, maar ik wil op de eerste plaats een goeie ambassadeur zijn voor deze film, voor dit verhaal. Ik zie jullie award dan ook als een mooi eerbetoon aan die twee vrouwen en aan wat zij hebben gedaan. Het plan is om zo lang en goed mogelijk zorg te dragen voor de film. Ik probeer er overal ter wereld zo veel mogelijk bij te zijn om context te geven en na afloop het debat aan te wakkeren.
Daarna zou ik graag opnieuw iets vinden wat zo veel gevoelens in mij opwekt. Een verhaal dat mij kracht geeft. Film na film hoop ik een eigen taal te ontwikkelen. Mijn ambities zijn niet per se verbonden aan prijzen.
Zo makkelijk zal deze ervaring niet te evenaren zijn.
Kusters: Dat verwacht ik ook niet. Julian is niet zomaar een film. De manier waarop het project bij mij belandde, de gesprekken met Fleur, de politieke en menselijke realiteit… Het was zeer intens en verrijkend. Het positivisme van Fleur en Julian wordt in bepaalde kringen als ‘soft’ bestempeld. Maar ze kozen er heel bewust voor om zo veel mogelijk mensen samen te krijgen voor de goede zaak. Ik ben blij dat de film diezelfde militante positiviteit heeft kunnen bewaren. De strijd is niet gestreden. Op 196 landen zijn er maar 36 waar mensen van hetzelfde geslacht mogen trouwen. Dus als je hoort zeggen dat het nu wel welletjes geweest is met de homorechten, tja. Wat er volgt ook, het zal heel anders zijn, maar Julian zal altijd een bijzondere plek innemen.
