‘Deze 7 dingen moet je weten als je naar Black Panther gaat kijken’

Journaliste en schrijfster Heleen Debeuckelaere zet na alle discussies rond de Marvelfilm Black Panther de puntjes op de i: ‘Ook in 2018 kun je nog met gemak een jaar televisie kijken zonder één enkel niet-wit gezicht te zien.’

1. Black Panther is belangrijk, omdat representatie belangrijk is. Ook in 2018 kun je nog met gemak een jaar televisie kijken zonder één enkel niet-wit gezicht te zien. Als een mastodont à la Marvel dan een film uitbrengt met een grotendeels zwarte cast, wees maar zeker dat wij dan staan te springen.

De representatie in Black Panther gaat ook verder dan we van Afro-Amerikaanse films gewoon zijn. Geen mixed race of exotische, ondefinieerbare typetjes hier. De acteurs zijn donker, dragen hun natuurlijke kapsels en spreken met zware – toegegeven: soms pijnlijk slechte- pidginaccenten.

Enkel Danai Gurira loopt in de film even met een pruik rond en voelt zich daarbij zichtbaar ongemakkelijk, maar smijt even later die pruik in het gezicht van de eerste de beste aanvaller. Alleen al dat specifieke fragment ging als meme en gif de wereld rond.

2. Er moet ook kritiek zijn op Black Panther. Een film die hoofdzakelijk gepromoot wordt als een prent waarin de zwarte gemeenschap zichzelf terug moet vinden, kan nooit helemaal goed doen. Zo zijn veel kijkers niet opgezet kakafonie aan Afrikaanse culturen en verwijzingen die in het fictionele rijk Wakanda zichtbaar zijn (zowel Christelle Munganyende en ik als Nozizwe Dube schreven daar al eerder over voor Knack Focus)

Ook de stereotiepe representatie van de antagonist Killmonger liet bij veel mensen een bittere nasmaak achter. (Voor de geïnteresseerden: lees het stuk van Christopher Lebron in de Boston Review, maar pas op voor spoilers)

Het doet me denken aan Master of None, de reeks van Aziz Ansari die het debat over de voorstelling van Aziatische migranten aanzwengelde. Uit de kritiek op die serie en Black Panther kunnen we alleen maar bijleren. Zoals Mohammed Barrie het stelde in zijn review van de film op de site van KifKif: ‘Don’t freeze. Het is niet omdat jongeren uit de Afrikaanse diaspora en filmliefhebbers hyped zijn dat we nadien geen kritische gesprekken moeten voeren.’

3. Black Panther gaat over verlies. De film begint al met de dood van de vader van T-Challa en de koning van Wakanda. Die lijn zet zich verder met het verlies van vaderland, van cultuur, van vriendschap en liefde voor verschillende personages doorheen de film. Dat is geen toeval. Veel literatuur, films en muziek uit de Afrikaanse diaspora zijn doorspekt met ideeën over gemis en het verzwakken van de band tussen jezelf en een andere persoon of zelfs een heel continent.

4. Black Panther gaat over traditie en innovatie. In de strijd tussen T’Challa en Killmonger schemert ook de worsteling tussen traditie en innovatie en tussen isolatie en openheid door. Houd uw ogen ervoor open, want het is de moeite om dat idee mee te nemen. Zo valt er vanuit de discussie over de isolatie van Wakanda veel te vertellen over de wereld vandaag en de huidige ongelijke handelsverhoudingen tussen het Westen en de rest van de wereld.

5. De kracht van Black Panther zit hem ook in de bijrollen. Zowel Shuri (Letitia Wright) als M’Baku (Winston Duke) zijn volgens mij dé sterren van de film. Veel komen ze niet in beeld, maar de strafste dialogen en grappigste momenten zijn wél voor hen. Het doet in ieder geval hopen op een uitbreiding van de Black Panther-franchise in hun richting.

We weten al uit de strip dat Shuri, de zus van koning T’Challa en het technologische wonderkind van Wakanda, op een gegeven moment de rol van Black Panther zal opnemen. Maar een tip voor Marvel: een M’Baku spin-off? Misschien een romance tussen hem en Shuri… Wie weet?

6. Black Panther en Outkast hebben hetzelfde doel. Black Panther, en dan heb ik het over zowel de film als de strip, is een voorbeeld van afrofuturisme, maar dan door de ogen van Marvel. Het is een sciencefictiongenre dat de geschiedenis van Afrikaanse volkeren wil herverbeelden door ze te projecteren op een utopische of dystopische toekomst. Binnen dat kader willen acts als Sun Ra, Solange, Outkast en zelfs Zap Mama iets als racisme heronderzoeken. Een tip: de boeken van Octavia Butler.

7. Black Panther is voor iedereen. Maar als je naar de film gaat kijken, laat dan de valse vlechtjes, de bodypaint en in het slechtste geval je blackface achterwege. Appreciate, don’t appropriate.