De zaak-Franco Nero: ‘Volgens Tarantino ben ik even groot als Clint Eastwood en Alain Delon’

De 78-jarige die iedereen naar huis speelt in het Duitse rechtbankdrama Der Fall Collini is niemand minder dan Franco Nero, de oorspronkelijke Django. Keanu Reeves en Quentin Tarantino smeken hem om cameo’s, en van stoppen wil hij niet weten. Un’intervista met de Italiaanse cultacteur bij uitstek. ‘Op mijn leeftijd een jaar verliezen, dat is een ramp.’

Een legende was Franco Nero na één film: Django. De sensationele spaghettiwestern van Sergio Corbucci uit 1966, niet Django Unchained, de ‘hommage’ waarmee Quentin Tarantino zijn persoonlijk kassarecord brak. Samen met de Clint Eastwood uit de Dollar-trilogie van Sergio Leone stond Franco Nero aan de wieg van het archetype van de eenzame, laconieke cowboy die het praten aan zijn vuurwapens overlaat. In het zonder verpinken vingervlug neerschieten van schurken waren ze elkaars gelijke. Het grote verschil zat in de ogen: spleetogen bij Eastwood, fabelachtig blauwe kijkers bij Nero.

Door die grote, blauwe ogen die dwars door alles en iedereen heen kijken, pik je er Franco Nero 54 jaar en 250 films later nog steeds zo uit. In Der Fall Collini speelt hij Fabrizio Collini, een Italiaan die zijn advocaat en de rechtbank weigert uit te leggen waarom hij een graag geziene Duitse topondernemer in koelen bloede vermoordde.

Nero domineert het deugdelijke Duitse rechtbankdrama zoals Jan Decleir De zaak Alzheimer: met weinig tot geen woorden, wel met bakken présence. ‘Als je geen tekst hebt, moet je je gezicht het werk laten doen’, lacht Nero. ‘Tot mijn verbazing heb ik wel serieus moeten kauwen op die paar zinnetjes Duits. Italiaans, Engels, Spaans, Frans, Russisch, Arabisch, Zweeds en Tsjechisch gingen me in het verleden veel beter af.’

Hoe is het voor jou allemaal begonnen? Django was een dijkbreuk, maar eerder in 1966 was je al te zien in een grote Hollywoodproductie: The Bible van film noir-specialist John Huston.

Franco Nero: Ik heb álles aan John Huston te danken. Ik ben kort voor de Tweede Wereldoorlog geboren en groeide op in een boerendorp in de buurt van Parma. Toen ik 22 was, assisteerde ik om toch íéts te verdienen een fotograaf die zich had gespecialiseerd in het fotograferen van schilderijen. Een vriend van hem vroeg of hij een close-up van me mocht nemen ‘omdat ik een interessant gezicht had’. Enkele dagen later mocht ik John Huston opzoeken in het prachtige Grand Hotel in Rome. ‘Kom binnen en kleed je uit’, zei hij, omringd door een heleboel vrouwen. Ik was verlegen en wilde alleen mijn hemd uittrekken, maar op mijn slip na moest alles uit. Huston keurde mijn lichaam en dat was het. Meer uitleg kreeg ik niet. Een paar dagen later bleek ik gekozen om Abel te spelen in The Bible. Kaïn was voor Richard Harris. Huston heeft er jarenlang over opgeschept dat hij de ontdekker van Franco Nero was.

Sprak je Engels?

Nero: Amper. ‘Je komt fantastisch over en je hebt een knappe snoet’, zei Huston. ‘Er wacht jou een mooie filmcarrière, maar dan zul je wel Engels moeten spreken. Ik zal het je leren.’ Tijdens de opnames van The Bible moest ik van hem oefenen met geluidsopnames van bekende Britse acteurs die Shakespeare reciteerden. Mijn uitspraak was goed – ik kan zingen en heb een goed oor – maar ik begreep amper wat ik zei.

Huston hielp me aan een hoofdrol in Camelot. Hij raadde regisseur Joshua Logan aan om Richard Harris te casten als koning Arthur en mij als Lancelot. Logan, die Marilyn Monroe had geregisseerd in Bus Stop en Marlon Brando in Sayonara, twijfelde wel toen hij me Engels hoorde stamelen. Jack Warner had een extravagante musical in gedachten. Er mochten geen risico’s genomen worden. Ik moest afdruipen, maar keerde me vlak voor de deur om en begon Shakespeare te reciteren. Met succes. ‘Als je Shakespeare aankunt, moet wat dialoog in een musical ook wel lukken’, lachte Logan.

Een cruciaal moment in je leven, want je werd op de set verliefd op Vanessa Redgrave. Jullie kregen een zoon en zijn in 2006 alsnog getrouwd. Aan Camelot gaat wel de film van je leven vooraf: Django. Had je snel door dat die brutale spaghettiwestern zoveel indruk zou maken?

Nero: We hadden absoluut niet in de smiezen dat we een legendarische film aan het opnemen waren. Ten eerste draaiden we in die tijd de ene goedkope genrefilm na de andere, ten tweede werden de opnames tijdens de kerstperiode stilgelegd omdat er niet genoeg geld was. Eigenlijk gokte Sergio Corbucci. Django is meer smeerlap dan held. Dat was revolutionair voor een western. De gok draaide goed uit. Django’s rebelse, non-conformistische spirit viel enorm in de smaak bij arbeiders. Overal ter wereld pikten ze het politieke aspect van Django op. Ze droomden ervan om net als Django tegen hun bazen te kunnen zeggen: ‘Vanaf vandaag zal alles anders zijn.’ Zelfs in Japan haalden we de eerste plaats. In Duitsland noemden ze alle films waar ik nadien in meespeelde ook Django, zelfs al speelde ik totaal andere personages. Van The Shark Hunter maakten ze ‘Jungle Django’. De gangsterfilm Il giorno della civetta werd gepromoot als ‘Django & de maffia’. Hun probleem, niet het mijne.

Aan je filmografie valt geen touw vast te knopen. In de jaren zestig en zeventig speelde je in tientallen spaghettiwesterns, giallo’s en exploitatiefilms van destijds miskende maestro’s als Sergio Corbucci en Enzo Castellari. Vervolgens dook je zowat overal op. Grote rollen, kleine rollen of cameo’s in zowel ninjafilms, tv-series als de films van auteurs als Luis Buñuel, Rainer Werner Fassbinder en Claude Chabrol.

Nero: In de tv-serie The Last Days of Pompeii stond ik tegenover de legendarische Laurence Olivier. ‘Wil je een filmster of een goede acteur worden?’ vroeg hij. ‘Een filmster doet elk jaar in maar één film mee en zit in de rats als die ene film flopt. Veel erger is dat hij telkens weer de held moet spelen. Hoe saai is dat? Waarom probeer je niet om een goede acteur te zijn en de rollen en uitdagingen af te wisselen? Je carrière zal hoogtes en laagtes kennen, maar op lange termijn zal dat volgens mij beter voor je zijn.’ Ik heb zijn raad opgevolgd en heb me dat nooit beklaagd. Ik heb me ontzettend geamuseerd.

Ik hou van avontuur, ik hou van afwisseling, ik hou van reizen. Ik heb dertig verschillende nationaliteiten gespeeld in 250 grote en kleine films uit China, Brazilië, Israël, de Arabische landen, Amerika, Canada en heel Europa. Wie doet me dat na? Negentig procent van de tijd speelde ik de hoofdrol, dus waarom zou ik nee zeggen als Keanu Reeves me sméékt om een cameo te doen in John Wick 2, of als Tarantino me een rolletje wil geven in Django Unchained?

Je had Tarantino makkelijk wandelen kunnen sturen. Hij heeft behoorlijk wat geleend of gejat uit de films die je met Corbucci en Castellari draaide.

Nero: Tarantino en ik, dat is een lang verhaal. Ergens in de jaren negentig, op de Spaanse set van Talk of Angels, vertelde de jonge actrice die mijn dochter speelde dat ze op het festival van San Sebastián een regisseur had ontmoet die helemaal hyper was geworden bij het horen van mijn naam. Haar naam: Penélope Cruz. De zijne: Quentin Tarantino. Ik geloofde haar niet, maar in meerdere interviews noemde Tarantino zich inderdaad mijn grootste fan. Uiteindelijk regelde Enzo Castellari ten tijde van Inglourious Basterds een lunch in Rome. Tarantino omhelsde me en vertelde hoe hij als vijftienjarige videotheekmedewerker in de ban was geraakt van mijn films. Hij had ze allemaal gezien – ook degene die nooit een Amerikaanse release hadden gekregen – en kon allerlei dialogen uit het hoofd opzeggen. Ik geloofde mijn oren niet.

Uiteindelijk bood hij je een cameo in Django Unchained aan. Hoopte je niet op meer?

Nero: Tarantino had telefonisch laten weten dat hij werkte aan een hommage aan Django. Tijdens de opnames van Django Unchained haalde hij mij naar New Orleans. Ik had een goed idee voor een cameo. De zwarte Django, gespeeld door Jamie Foxx, zou zich af en toe een flard uit zijn jeugd herinneren: een ruiter met een zwarte cape en een zwarte hoed die in slow motion richting de camera galoppeert. De laatste keer zie je dat ik het ben en zegt een zwarte vrouw tegen een zwart jongetje: ‘Kijk, dat is je vader.’ Tarantino wimpelde het af. ‘Franco, je idee werkt niet! In het echte leven kan een blanke de vader zijn van een zwarte jongen, maar niet in de film.’

In de uiteindelijke scène zit ik naast Jamie Foxx aan de bar en vraag ik hem hoe je Django spelt. Die scène is fors ingekort. De foto van de twee Django’s was wel even een van de meestbekeken foto’s ter wereld. Ik bewaar goede herinneringen aan New Orleans. Op de set bleef Tarantino maar tegen DiCaprio en de andere boys zeggen: ‘Dit is de oorspronkelijke Django: Franco Nero. Een even grote ster als Clint Eastwood, Charlie Bronson en Alain Delon.’

In november word je 79. Niemand zou er wat van zeggen als je je uit de filmwereld terugtrok voor wat dolce far niente met Vanessa Redgrave. Toch heb je haast twintig films in de pijplijn zitten.

Nero: De dag dat ik mijn enthousiasme verlies, stop ik meteen. Maar zover zijn we nog niet. Mijn doel is in driehonderd films meespelen. De voorbije twee maanden zijn me wel vijfentwintig scenario’s aangeboden, dus voel ik me ontzettend geprivilegieerd. Ik ben 78 maar iedereen denkt dat ik een vijftiger of zestiger ben.

Schrikt het coronavirus je niet af?

Nero: Zwijg. 2020 zag er fantastisch uit, maar dat vervloekte virus heeft alles verpest. In mei moest ik in New Orleans zijn voor de opnames van Django Lives!, naar een scenario van de bekende Amerikaanse indieregisseur John Sayles. Dat is niet doorgegaan. Ook een prachtproject in Cuba viel in het water. Het ergst van al: ik stond op het punt om zelf nog eens een film te regisseren: The Man Who Drew God. Vanessa en ik zouden daarin samenspelen. Voor de fotografie kon ik rekenen op een van de allerbesten: Vittorio Storaro, die Oscars kreeg voor Apocalypse Now, Reds en The Last Emperor. Maar zolang het niet veilig is, beginnen we er niet aan. We zitten met circusscènes waarvoor veel figuranten nodig zijn. Ik wil niemands leven op het spel zetten. Ik probeer optimistisch te blijven, maar op mijn leeftijd is dit een ramp. Ik kan het mij echt niet meer veroorloven om zomaar een jaar te verliezen. Een dertiger kan dat nog, ik al lang niet meer. (lacht) Hopelijk keert het tij snel.