De revival van Jean Smart, de Forrest Gump van de televisiewereld

Het is hoog tijd voor een jeanaissance.

Het zijn hoogdagen voor fans van Jean Smart. In Streamz kunt u de Amerikaanse actrice naast Kate Winslet aan het werk zien in de grimmige HBO-dramaserie Mare of Easttown. Daarin vertolkt ze Helen, een grootmoeder met het hart op de tong die graag aan manhattans nipt en Fruit Ninja speelt op haar tablet. Daarnaast heeft ze momenteel de hoofdrol in Hacks, een HBO Max-reeks over een brutale comédienne met een gigantische villa en een privéjet die om haar oeuvre te moderniseren tegen haar zin met een jongere collega moet samenwerken. ‘De rol van haar carrière’, wordt hier en daar geopperd.

Niet dat de actrice pas nu, op haar negenenzestigste, aan haar grote doorbraak toe is. Dat zou haar carrière van vijftig jaar oneer aandoen. Jean Smart wordt weleens de Forrest Gump van de televisiewereld genoemd: zonder dat u het goed en wel besefte, schreef de actrice mee geschiedenis. Ze brak in de jaren tachtig door met de sitcom Designing Women. Later volgden bijrollen in reeksen als Samantha Who?, 24, Hawaii Five-0 en Frasier, waarvoor ze twee Emmy’s kreeg. Smart tilde zowat elke reeks naar een hoger niveau. Alleen kreeg ze zelden de hoofdrol. Deels omdat boeiende rollen voor oudere actrices dungezaaid zijn, maar naar eigen zeggen ook omdat tv-makers haar verwarrend vonden. ‘Ik was altijd half karakteractrice en half leading lady, en daardoor wist men niet altijd wat men met mij moest aanvangen’, aldus de actrice.

Daar lijkt de laatste jaren verandering in gekomen. Tv-maker en showrunner Noah Hawley gaf haar een prominente rol in het tweede seizoen van Fargo (2015) en in Legion (2017-2019). Twee jaar geleden speelde ze een complexe FBI-agente in Watchmen. En ze gaf een stem aan het personage Depression Kitty in de animatiereeks Big Mouth. Stuk voor stuk rollen die hebben geleid tot wat Twitter en de pers nu, met dank aan Mare of Easttown en Hacks, de ‘jeanaissance’ dan wel de ‘smartaissance’ hebben gedoopt . Iedereen is namelijk lovend over de actrice, op het obsessieve af. ‘Geef Jean Smart alle awards’, kopte Vulture, waarna de journalist opperde dat Smart vanaf nu in élke HBO-serie gecast moet worden. Cultuurwebsite Uproxx spreekt dan weer van ‘The Goddamn Summer of Jean Smart’. Het ziet ernaar uit dat Jean Smart haar zeventiger jaren alsnog ingaat als een leading lady. Het werd tijd.

Jean Smart in vier bepalende momenten

1. De doorbraak

Na een theatercarrière en enkele bescheiden tv- en filmrollen brak Smart in 1986 definitief door met Designing Women, een populaire Amerikaanse sitcom die zeven seizoenen op CBS liep en waarin ze de naïeve officemanager Charlene speelde.

2. Het keerpunt

Na Designing Women volgden een resem succesvolle bijrollen, maar in het tweede seizoen van Fargo mocht Smart meer van zich laten zien als Floyd Gerhardt, de meedogenloze matriarch van een criminele familie. Met succes, want ze werd beloond met een Critics’ Choice Television Award voor beste vrouwelijke bijrol in een minireeks.

3. De blauwe dildo

Een iconisch tv-moment: FBI-agente Laurie Blake, haar personage in Watchmen, opent eindelijk de aktetas waarmee ze al een hele aflevering rondzeult en haalt er vervolgens een gigantische blauwe dildo uit. Tevens het moment waarop Jean Smart heel even een meme werd.

4. De hoofdrol

Zeker, Mare of Easttown is voor een groot deel verantwoordelijk voor de jeanaissance. Maar in Hacks schittert de actrice in een hoofdrol. De wereld is daar heel erg dankbaar voor.

De trivia

– Entertainment Weekly doopte Smart ‘de Meryl Streep van de taaie tantes’. Een van onze favoriete complimenten aan het adres van de actrice. En er zijn er véél.

– Naar verluidt kreeg Smart van de crew van Watchmen een ‘gigantische cake in de vorm van een aktetas’ cadeau voor haar verjaardag. Waarom ze niet gewoon voor een dildovorm kozen, is onduidelijk.

– Volgens Twitter is de smartaissance beter dan eender welk vaccin, al is dat allicht niet helemaal wetenschappelijk onderbouwd.