De Filipijnse war on drugs verfilmd: ‘Een van mijn castleden is zelf een dealer. Ik zeg niet wie’

Ma’ Rosa kreeg een prijs in Cannes en mag wat ons betreft meer dan gezien worden.

‘Is dit wel écht?’ Die vraag krijgt de Filipijnse regisseur Brillante Mendoza regelmatig als westerlingen zijn films zien. ‘Jullie vinden ze exotisch, soms sensationeel, Filipino’s vinden ze saai en serieus’, lacht Mendoza. ‘Ze kijken liever naar Amerikaanse blockbusters. Voor verhalen over armoede, drugs en corruptie hebben ze genoeg aan de krant of hun eigen leven.’

Mendoza grossiert al ruim een decennium in harde, broeierige films die je door al bevolkingslagen en langs alle mogelijke plekken van zijn heimat sleuren. In sociaal-realistische contexten creëert hij een magistrale sfeer van chaos en spanning waarbij je het zweet, de tranen, het bloed en de pis haast kunt ruiken. Serbis (2008) was een hitsig familieportret dat hem internationaal op de kaart zette. Zijn controversiële fouteflikkenthriller Kinatay (2009) leverde hem in Cannes de prijs voor beste regie en een fanbrief van Quentin Tarantino op. Recenter was er nog Thy Womb (2012), een pakkend relaas over een onvruchtbare vroedvrouw. Ma’ Rosa ging twee jaar geleden in Cannes ook met een prijs lopen – beste actrice voor de titelrol van Jaclyn Jose (foto) – maar kreeg in België nooit een bioscooprelease. In het kader van Please Release Me (meer info onder dit artikel) komt daar nu alsnog verandering in.

In Ma’ Rosa volgt Mendoza huismoeder Rosa, die vier kinderen en een kruidenierswinkel heeft in een arme buurt van de Filipijnse hoofdstad Manilla, een plek waar het nooit stil lijkt te zijn. Om de touwtjes aan elkaar te knopen klussen zij en haar echtgenoot bij als drugsdealers, tot Rosa gearresteerd wordt en tot alles in staat blijkt om haar vrijheid van de corrupte politie terug te kopen.

En ja, ook dit is wel degelijk echt, bevestigd Mendoza, een eenmansfabriek die sinds zijn fictiedebuut in 2005 al zestien langspelers, drie documentaires, twee tv-series en een roedel kortfilms schreef, schoot, knipte en plakte. ‘Ik hoorde het verhaal toevallig, ben met de betrokkenen gaan praten en raakte bevriend met de familie. Het is overigens bepaald niet uniek: er zijn duizenden Filipino’s die de criminaliteit in gedreven worden, gewone vaders, moeders en kinderen die geen andere keuze hebben om te overleven. Het zijn geen heiligen maar daarom nog geen duivels, wat onze president Duterte (die het in zijn war on drugs niet nauw neemt met de mensenrechten, nvdr.) ook moge beweren.’

Net als in Kinatay blijken de Filipijnse flikken nog de grootste gangsters.

Brillante Mendoza: Het is een publiek geheim dat velen zo corrupt zijn als de pest. Soms ontvoeren en verkrachten ze een meisje, zoals ik in Kinatay heb laten zien, waarna ze losgeld vragen. Of ze pakken een kleine dealer of een familielid van hem op en eisen losgeld, een som die de betrokkenen nog net kunnen betalen. Bij voorkeur doen ze dat in het weekend. Dan werken hun oversten namelijk niet en kunnen hun slachtoffers geen klacht indienen.

Ik hoor dat een van je castleden zelf een dealer is.

Mendoza: (knikt) Maar ik kan niet zeggen wie, anders komt hij in de problemen. Door hem en enkele anderen kon ik heel dicht op het verhaal en de personages zitten. En op de locatie. Ze vormden ook onze security tijdens het draaien in de achterbuurten van Manilla. Ik probeer van de locatie altijd een hoofdpersonage te maken. Die wijk is een jungle, een levend organisme en in de jungle wonen nu eenmaal niet alleen lieve beesten. (lacht)

Je werkt vaak en graag met amateurs die min of meer zichzelf spelen. Waar heb je de geweldige Jaclyn Jose gevonden, die in Cannes werd uitgeroepen tot beste actrice.

Mendoza: Ik werk met amateurs omdat ze iets onbezoedelds en puurs hebben. Alleen had ik voor de hoofdrol een actrice nodig die de hele film moest dragen. Het leek me beter om daarvoor een professional te nemen. Jaclyn, die ook al een rolletje in Serbis had, kreeg vooraf het script wel niet te lezen. Dat geef ik nooit aan mijn acteurs. We komen op de set, ik leg uit wat we gaan doen en we draaien. Het moet vers en organisch zijn. Ik wil het leven vatten, echte emoties, echte situaties. Als het daardoor iets minder mooi of perfect is, neem ik dat er graag bij.