Daphne Agten, hoofdrolspeelster in ‘Holy Rosita’: ‘Ik vind dat ik een mooie, spontane vrouw ben’

Mag een vrouw die nauwelijks voor zichzelf kan zorgen een kind op de wereld zetten? Met haar aartsmoeilijke titelrol in Holy Rosita, de openingsfilm van het Filmfestival Oostende, zet Daphne Agten zichzelf op de kaart.

Bijna elke minuut in beeld zijn, regelmatig ook dat grote scherm volledig vullen. Een zwangere vrouw spelen die amper voor zichzelf kan zorgen en overspoeld wordt door heftige emoties. En last but not least: als Limburgse geloofwaardig een West-Vlaams accent nabootsen. Daphne Agten uit Heusden-Zolder gaat véél uitdagingen aan in Holy Rosita.

Het Filmfestival Oostende is onder de indruk en opent met deze langverwachte Eerste Film van Wannes Destoop, die eerder de serie Albatros bedacht. De goedlachse, niet altijd rationele Rosita uit de titel verzwijgt haar ‘moeke’ dat ze deze keer gepast heeft voor een abortus: ze droomt van het moederschap. Maar is dat een goed idee als je steun nodig hebt om zelfstandig te leven? ‘Voor mij gaat de film over zelfbeschikkingsrecht’, zegt Agten. ‘Moet je domme keuzes respecteren wanneer iemand daarmee klaarblijkelijk recht op haar ongeluk af loopt?’

In dit geval met de bijkomende moeilijkheid dat er nog een partij is: het kind waarvan ze zwanger is. Hoe sta jij daar zelf tegenover?

Daphne Agten: Ik heb daar een radicale mening over. Ik kom uit het theater en heb daar best veel research gedaan naar zelfbeschikkingsrecht, al ging het toen over een zelfgekozen dood of je lichaam. Te makkelijk ontzeggen we sommige mensen dat recht. We menen ze tegen zichzelf te beschermen, we menen het beter te weten, maar zo simpel is het nooit. Altijd ‘slimme’ beslissingen nemen, de juiste boeken lezen, de veiligste maxicosi kopen: het leidt niet automatisch tot een gelukkig kind. Eigen keuzes zijn bij niemand altijd mooi of rechtlijnig. Keuzes gaan altijd samen met vuiligheid en gevaar. Dat moet je respecteren. Ik vind zelfbeschikking héél belangrijk.

“Jij woont in een sociale woning dus ik mag beslissen hoe je kamer eruitziet. En of je een kind mag krijgen”? Bah.

Bovendien gaat het ook over de macht om een ander op te leggen wat hij of zij moet doen. Natuurlijk is het frustrerend om kinderen in heftige thuissituaties te zien, maar bij wie grijpen we in? Bij degenen over wie we iets te zeggen menen te hebben omdat ze financieel of mentaal zwak staan. ‘Jij woont in een sociale woning dus ik mag beslissen hoe je kamer eruitziet. En of je een kind mag krijgen.’ Bah.

Hoe speel je een Rosita zonder er een karikatuur van te maken?

Agten: Dat was mijn grootste zorg. Ik wilde zeker geen maniertjes, zeker geen extra laag die schreeuwt dat iemand ongewoon is. Dat is niet mooi en niet gepast.

Ik pathologiseer niet, ik concentreer me op Rosita’s persoonlijkheid. Het is een illusie dat je een personage uit het niets kunt creëren. Ze is extreem koppig, vrijgevig en ondergaat een rollercoaster van emoties. Daar kan ik iets mee.

Ik ben een Limburgse met een tuitende mond. Omdat ik een mengeling van West-Vlaams en Oost-Vlaams moet spreken, praat ik veel binnensmonds. Dat verandert mijn gezicht, ik spreek een beetje anders. Zo ontstond mijn Rosita op een natuurlijke manier.

Je hebt als actrice wel niet alles in handen. Beeld, muziek, montage kunnen een personage alsnog ridiculiseren.

Agten: ‘Ben je het er mee eens dat ik het zo toon?’ ‘Welke methodes mag ik op de set gebruiken?’ ‘Ben je iemand die gepord wilt worden of iemand die liever met rust wordt gelaten?’ ‘Stel dat je echt huilt, mag ik dat gebruiken of heb je liever dat ik de camera op zo’n moment uitzet?’ Regisseur Wannes Destoop legde het allemaal voor. Ik bekende mijn grote angst: ‘Als je misery porn wilt maken, moet je iemand anders zoeken, ik wil niet neerkijken op mensen.’ Voor een film als Precious (met twee Oscars bekroonde film van Lee Daniels over een zestienjarige die met overgewicht en ongeletterdheid kampt en thuis door vader en moeder misbruikt wordt, nvdr.) pas ik.

Je wordt van erg dichtbij gefilmd en dat wordt straks uitvergroot op een metersgroot scherm. Deert je dat niet?

Agten: Het was afgesproken. Al moet ik wel toegeven dat ik op een gegeven moment slechtgezind was omdat iedereen behalve ik de dailies (de ruwe opnames van de dag, nvdr.) te zien kreeg. Wannes was bang dat ik te bewust bezig zou zijn met hoe ik eruitzie. Ik zou inderdaad misschien rare dingen gedaan hebben met mijn gezicht.

Een voordeel is dat ik lang als kunstmodel heb gewerkt. Ik heb mezelf in alle poses en hoeken gezien, van de meest flatterende tot de meest onflatterende. Dat helpt een beetje. Dat Rosita blond haar heeft, helpt ook om er mezelf wat minder in te zien.

Hoop je op een voor en na Holy Rosita? Reken je op de grote doorbraak?

Agten: De wereld zegt van wel en dat vind ik angstaanjagend. Zelf kan ik dat niet inschatten. Ik vind het leven dat ik nu heb al heel fijn. Het zou nog fijner zijn als er iets meer films of series bij kwamen. Maar als het niet zo is, dan is het maar zo. Holy Rosita neemt niemand me nog af. Mijn rode loper in Oostende neemt niemand me nog af. (lacht)

Je hebt aan de Toneelacademie in Maastricht gestudeerd, waar je ook je eigen voorstellingen maakte. Waar gingen die over?

Agten: Ik heb een verkooppraatje! Ik noemde mijn voorstellingen altijd ‘technicolornachtmerries’. Ik ben heel gefascineerd door het lichaam. Een lichaam is iets raars. Er gebeurt van alles mee, het lijdt een eigen leven, het kan zich tegen je keren. Je associeert me er misschien niet mee maar ik hou van bodyhorror en films als Alien. Ik ben een megafan van David Cronenberg.

Speelt dat lichaam ook mee in de aanbiedingen die je krijgt. Zijn ze beperkt omdat men afgaat op je uiterlijk?

Agten: Ja. Weet je wat het probleem was? Er is een oproep voor een ‘mooie, spontane vrouw’. Ik vind dat ik een mooie, spontane vrouw ben. Of er toch minstens een kan spelen. (lacht) Maar impliciet staat daar ‘mooie, spontane vrouw van tussen de 25 en 30, zonder superkort of -lang haar, geen rare tanden en niet te dik’.

Gelukkig keert het tij dankzij mensen die bewust tegen typecasting ingaan of door castingbureaus die hun klanten aanporren om breder te denken. Sinds een jaar of twee beland ik op castings waar niet iedereen op mij lijkt. Vroeger werd ik enkel gevraagd voor de rol van de slonzige beste vriendin, het muurbloempje, de moederfiguur – terwijl ik amper 25 was –, de heks of moeder courage. Nooit voor een detective of de bitchy baas van een bedrijf. Waarom niet?! Ik kreeg ook vaak te horen: ‘Weet je op wie jij lijkt? Joke Emmers!’ Dan denk ik: ja; we zijn beiden Limburgs en niet dun. Maar hallo, daar stopt het toch? We hebben toch een heel andere uitstraling?

Zeker. Tegelijk ben je zelf gefascineerd door het lichaam. Er is geen ontsnappen aan en het is het instrument waarmee je als acteur aan de slag gaat.

Agten: Dat is waar. Ik heb daar al veel gesprekken over gehad. Ik werk vaak met jongeren in workshops. Het slechtste wat je kunt doen, is hard weglopen van hoe je eruitziet. Want dat is niet mogelijk. Ik weet: als ik op een podium naast Veerle Baetens sta en we hebben dezelfde outfit aan, dan straal ik iets anders uit dan Veerle Baetens. Dat is hoegenaamd geen probleem, je mag het alleen niet ontkennen.

Het jammere is dat er ongelofelijk veel mogelijkheden onbenut blijven omdat we in hokjes denken. Er is volgens mijn geen reden waarom Veerle Baetens niet Gilgamesh of Rosita kan spelen en ik niet de detective uit Code 37. Ik word nog altijd heel emotioneel als ik mezelf in een liefdesscène zie omdat ik als kijker nog maar heel zelden een lichaam als het mijne herkend heb in een normale, niet-traumatiserende liefdesscène. Op televisie zie ik nooit verlangen naar een vrouw met een lichaam als het mijne. Geloof me vrij, dat strookt niet met de werkelijkheid. (lacht) Mensen vragen soms: waarom is dat nu zo belangrijk? Tja, beelden vormen je. We moeten daar niet flauw over doen.

Op televisie zie ik nooit verlangen naar een vrouw met een lichaam als het mijne. Geloof me vrij, dat strookt niet met de werkelijkheid.

Je spreekt over een kentering.

Agten: Het kan aan mij liggen, maar ja. We moeten door een soort overgangsfase. Ik word plots veel gevraagd voor projecten omtrent bodypositivity.

Merk ik enige reserve?

Agten: Ja, al snap ik het wel. We moeten hierdoor. Ik hoop dat de generatie na mij niet moet twijfelen wanneer er een ‘mooie, jonge vrouw’ wordt gezocht.

Ik kan me ergeren aan het ‘I don’t see color’-fenomeen. Ik wil niet dat mensen naar me kijken en opmerkingen maken over een nieuwe teint omdat ze zogezegd ‘niet eens’ opgemerkt hebben dat ik dik ben. Daar gaat het niet om.

Het is nu hip om divers te zijn. Erger ik me wanneer diversiteit en bodypositivity gebrand worden of de hele tijd fel uitgelicht? Ja. Eender welke voorstelling ik maak, er is altijd wel een review die over een ‘dapper pleidooi voor bodypositivity’ spreekt of ‘Daphne Agten doet denken aan Lena Dunham van Girls’. Oké dan, beter dat dan helemaal niets. Maar toch.

Af en toe erger ik me dus. Maar ondertussen heb ik wel werk. Is dat cynisch? Soms moet je de dingen accepteren zoals ze zijn en ze in je voordeel draaien.