Danny Boyle over ‘28 Years Later’: ‘Fucking hell, zo gewelddadig! Heb ik dat gedaan?’

Regisseur Danny Boyle deed het zombiegenre in 2002 opstaan uit de doden met 28 Days Later. Nu keert hij terug naar de wereld van het extreem besmettelijke razernijvirus. ‘28 Years Later gaat níét over zombies.’

Vlak voor zijn masterclass op het Brussels International Fantastic Film Festival (BIFFF), krijgt Danny Boyle ongevraagd een spoedcursus over de verschillen tussen Vlamingen, Walen en Brusselaars. ‘Daar weten wij in het Verenigd Koninkrijk ook alles van: Engelsen en Schotten haten elkaar’, grinnikt de regisseur van Trainspotting en 127 Hours die ook acht Oscars won met Slumdog Millionaire. Wij haten elkaar niet, kaats ik terug, het is erger dan dat: we kénnen elkaar niet. Het ijs is gebroken. We kunnen het over Boyles comeback hebben: zijn langverwachte vervolg op 28 Days Later.

Zombies waren in de filmwereld slomer dan een ketaminejunk, tot Boyle ze in 2002 in het hondsbrutale 28 Days Later als wilde beesten liet rondrazen. Hij haalde het genre zo eigenhandig uit zijn winterslaap. Het idee kwam van Alex Garland, de hoofdrol was voor een onbekende Ierse jongeman: Cillian Murphy. De film gaat viraal maar sequels laten ze aanvankelijk alle drie aan zich voorbijgaan.

De geschiedenis geeft hen geen ongelijk. Boyle scoort zijn grootste hit met Slumdog Millionaire en regisseert na 127 Hours de openingsceremonie van de Olympische Spelen in Londen. Garland werpt zich met Ex Machina, Annihilation, Civil War en onlangs nog Warfare op tot een van de pittigste scenarist-regisseurs ter wereld en Murphy wint na Peaky Blinders een Oscar voor Oppenheimer. Zij hebben geen zombies meer nodig.

Maar de geschiedenis geeft hen ook geen gelijk. Want rondrazende zombie is een blijvertje, net als het idee om horror expliciet met sociaal commentaar en morele ambiguïteit te pimpen. Denk maar aan World War Z of populaire series als The Walking Dead en The Last of Us. ‘Heb je gezien hoeveel geld mensen verdienen door ons te kopiëren?’ grappen Boyle en Garland jarenlang tegen elkaar.

Tijdens de coronapandemie gaat 28 Days Later een tweede keer viraal. De onwezenlijke beelden van een desolaat Londen zijn plots actueel, net als het plot: de bevrijding van een met het razernijvirus besmette aap uit een laboratorium voor biologische wapens start een plaag. Het begint Boyle en Garland te dagen dat er misschien toch meer zit in hun zombiefilm-variant. Veel meer. Ze hebben een nieuwe trilogie bedacht. Deel één, 28 Years Later, infecteert vanaf woensdag wereldwijd de bioscopen.

Wat heeft jullie nu, zo’n 8000 dagen later, overtuigd om 28 Days Later alsnog een vervolg te geven?

Danny Boyle: Als maker heb je doorgaans enige macht als je film veel geld heeft opgebracht. Die macht investeer je in een nieuwe film. Dat overkwam me met Slumdog Millionaire. 28 Days Later is een ander verhaal. Pas in 2023 kregen we de rechten terug. Normaal gesproken krijg je daar niets meer voor. Maar 28 Days Later is een goudmijn. Ons voorstel was: investeer in drie nieuwe films en dan verkopen we je de rechten op 28 Days Later opnieuw. Zo is geschied. Alleen hebben we al het geld in de eerste twee films gestoken. Het succes zal bepalen of ook film drie het licht ziet.

Je kunt je enthousiasme moeilijk­ verstoppen.

Boyle: Dat dit in dit stadium van mijn carrière nog kan, fucking briljant!

Deel twee, 28 Years Later: The Bone Temple, volgt in januari 2026 al. De regie liet je wel over aan Nia DaCosta, die Candyman en The Marvels inblikte.

Boyle: Het is een door personages, landschappen en ideeën verbonden trilogie, maar elke film staat op eigen benen. Nia’s film verschilt sterk van de mijne, maar het werkt. Ze is Amerikaanse maar ze woont in het VK en is een anglofiel.

Wat maakt van 28 Days Later zo’n ‘goudklomp’? Het basisidee, overleven in een postapocalyptische wereld na een virusuitbraak, is met alle respect niet zo origineel.

Boyle: Totaal niet! Vorig jaar overtuigde het BFI (het British Film Institute, nvdr.) me om na een Halloween-screening van 28 Days Later een vragenronde te doen. Ik schrok me een bult. Ten eerste omdat de zaal barstensvol zat. Ten tweede omdat ik de laatste twintig minuten terugzag. Fucking hell, zo gewelddadig! Heb ik dat gedaan? (lacht)

28 Days Later is een goed verhaal én we vertellen het op de juiste manier. We probeerden niet om een actiefilm voor de Amerikanen te maken. We draaiden een zeer Britse film. En misschien is ‘zeer Engels’ nog juister dan ‘zeer Brits’. Je zou denken dat dat de film minder relevant maakt voor de rest van de wereld. Maar Amerika is er stapelgek op. Misschien wel dankzij Cillian Murphy. Hij werd pas nadien een filmster maar is fantastisch in 28 Days Later. Net als de fantastische Naomie Harris.

Alex Garland maakte als filmscenarist naam met 28 Days Later maar is ondertussen zelf een opwindende filmmaker. Zie Ex Machina en Civil War. Verandert dat jullie relatie?

Boyle: Alex had er net Civil War op zitten en had Warfare voor de boeg. Hij was opgelucht dat hij niet hoefde te regisseren en zich in alle vrijheid op het schrijven kon smijten. Zo’n trilogie vergt veel verbeelding en toewijding.

Het was fijn samenwerken. Vooral omdat we na Sunshine (hun geflopte scififilm waarin Cillian Murphy naar de zon reist, nvdr.) uiteengingen. Niet op een slechte manier of zo, maar we waren het over van alles niet eens geraakt. Hij wilde veel duisternis en mysterie, ik wilde helderheid.

Toen begon Alex met succes zelf te regisseren. Meestal vraagt hij mij er tijdens de montage een dagje bij. We zijn vrienden gebleven. Hij had al eens eerder een voorstel gedaan, maar toen we de rechten op het origineel terug in handen kregen, zagen we onze kans schoon om veel groter te denken en een ambitieuze, volbloed Britse trilogie uit te werken.

Je blijft maar benadrukken hoe Brits 28 Years Later is.

Boyle: We willen de 28 jaar in 28 Years Later uitspelen. Anders had de film evengoed 28 Days Later 2 kunnen heten. De vraag wordt dan: wat is er in die 28 jaar tijd, sinds de uitbraak van het razernijvirus, gebeurd? Zijn er nog overlevenden? Hoe hebben zij kunnen overleven? Hoe hebben de geïnfecteerden het overleefd? Is de infectie geëvolueerd?

En wat is het voornaamste dat Groot-Britannië de voorbije jaren overkwam? Niet de pandemie maar de Brexit. In 28 Weeks Later (de bescheiden sequel van Juan Carlos Fresnadillo, nvdr.) bereikte het virus Parijs. Maar wij besloten dat in ons verhaal Europa erin geslaagd is om het virus terug te dringen naar waar het ontsnapte, en Groot-Brittannië in quarantaine te plaatsen.

Iedereen denkt dat de reeks over geïnfecteerden gaat, maar eigenlijk gaat het over ons: de Engelsen. Over hoe wij zijn. Het zijn trouwens echt wel de Engelsen die de Brexit veroorzaakten. Schotland stemde voor Europa. 28 Years Later is geen politieke film maar je kunt er de Brexit wel in lezen. De Britten zullen veel herkennen.

De ouverture van 28 Days Later is legendarisch. Kun je vertellen hoe je die fantastische beelden van een desolaat Londen destijds hebt gemaakt?

Boyle: Het zijn geen computerbeelden. We draaiden in juli 2001, dus nog voor 9/11 voor een extreme verstrenging van de veiligheidsmaatregelen zorgde. We stonden zes ochtenden na elkaar om twee uur ’s nachts op om te kunnen filmen vanaf het ochtendgloren. Op dat moment waren de straten nog leeg, op enkele verdwaalde clubgangers na. We hadden geen controle over het verkeer, maar we vroegen de schaarse automobilisten vriendelijk om even te wachten tot het einde van de opname. Daar werd heel cool op gereageerd. Misschien omdat we mooie meisjes dat lieten vragen en geen mannen. Mannen worden agressief als ze van andere mannen niet mogen doorrijden. (lacht)

Wat we toen hebben gedaan, zou vandaag volstrekt onmogelijk zijn. We filmden veelal zonder vergunning. Op een dag waren we in de buurt van de ambtswoning van de premier in Downing Street. De veiligheidsdiensten interpelleerden ons. We beweerden dat we wel over een vergunning beschikten en kwamen ervan af met een ‘oké dan, maar haast jullie’. Als je dat vandaag zou doen, word je niet aangesproken maar neergeschoten.

Voor The Beach trok je met Leonardo DiCaprio naar het Thaise paradijseiland Ko Phi Phi Lee en ook daar improviseerde je. Net als voor Slumdog Millionaire in India. Zou je het vandaag nog moeten proberen?

Boyle: Nee. Een student of een beginneling kan nog proberen om mensen te overtuigen om voor een habbekrats, of een deel van de onbestaande winst, mee te werken aan een of andere fantastische film. Ik kan me dat uiteraard niet meer veroorloven. Bovendien zijn de regels en voorschriften enorm verstrengd.

28 Years Later is een erg dure film omdat we naar behoorlijk afgelegen gebieden trokken en gezondheids- en veiligheidsmaatregelen alles verschrikkelijk ingewikkeld maken. Je mag de paden niet verlaten. De make-upafdeling moet ergens de plaats krijgen om alle geïnfecteerden te kunnen klaarmaken. Enzovoort. Dat is in de verste verte geen guerrilla filmmaking meer, maar ik hoop dat er toch iets van de spirit van vroeger is blijven hangen.

Misschien nog het grootste verschil tussen 28 Days Later en 28 Years Later: jullie laten Londen deze keer links liggen en trekken de natuur in.

Boyle: We wilden absoluut geen stadsfilm. Ten eerste: dat hadden we al gedaan. Ten tweede: hoe ziet een stad eruit na een plaag van 28 jaar? Ze zou overwoekerd zijn, maar om dat uit te beelden zou je met computeranimatie alle gebouwen van klimop en zo moeten voorzien. Die computer-look wilden we absoluut niet. We trokken naar Northumbria, de meest ongerepte regio van het Verenigd Koninkrijk. Uiteraard zullen de fans die fameuze openingsscènes in Londen missen. Maar in ruil bieden we een wereld aan die echt is en behoorlijk woest.

Tot slot: toen ik je in 2008 interviewde voor Slumdog Millionaire, was je verbaasd dat ik ons gesprek opnam met een iPod. Die is inmiddels verleden tijd. Jij – en de cinema – gelukkig niet.

Boyle: We hebben het maar nét overleefd. (lacht) Ik ben op mijn hoede. De huidige apparaten – en AI doet daar nog een flink schep bovenop – geven ons een ongelofelijk, almachtig gevoel. Al wat je wilt weten of zien is binnen handbereik. Je hoeft het zelfs niet te vragen, het verschijnt zomaar op je kleine scherm. Het gevaar is dat je opgesloten raakt in je eigen, piepkleine bubbel. Je voelt je almachtig, maar in werkelijkheid bepaalt een algoritme wat je te zien krijgt en word je opgesloten in je bubbel. We worden gecontroleerd zoals in The Matrix. Of niet soms?

Gemeenschappelijke live-ervaringen zijn hét tegengif. Live voetbal is een briljant voorbeeld. Ik ben er dol op. Ja, je vormt als supporters een soort meute en die kan erg rumoerig zijn. Sommige aspecten van het voetbal zijn niet aantrekkelijk – de tegenpartij haten vanwege een spel, bijvoorbeeld. En toch is het waardevol. Omdat je je verbonden voelt. Omdat je samen ergens in opgaat. Omdat je niet gereduceerd wordt tot enkel jezelf en je mobiele telefoon. Cinema kan ook zo’n gedeelde, grootse ervaring zijn. Festivals zoals het Brussels International Fantastic Film Festival bewijzen dat. Maar let op. Ga er niet van uit dat er altijd cinema’s zullen zijn, koester ze, bescherm ze.