‘Compartment No. 6’: Een treinrit langs geblutste zielen en grauwe landschappen

Welkom aan boord van Juho Kuosmanens Compartment No. 6, een deugddoend hobbelige treinrit met twee vreemden door Rusland.

Mensen die heel verschillende opinies, gevoeligheden en achtergronden hebben, maar elkaar, weliswaar na de nodige malversaties, uiteindelijk toch weten te vinden. Op heel wat scholen, kantoren en redacties lijkt het tegenwoordig wel sciencefiction, maar toch geschiedt het wonder in coupé nummer zes van de nachttrein tussen Moskou en Moermansk. Zij heet Laura, en is een Finse studente archeologie die een affaire heeft met haar docente en in haar eentje op reis vertrekt om in de grootste stad boven de Noordpoolcirkel de prehistorische rotstekeningen te bekijken. Hij heet Vadim en is een jonge, grofgebekte Rus met kaalgeschoren kop die er in de mijnen gaat werken om daarna zakenman te worden, al ziet hij nog wel wat voor zaken precies.

Wanneer de twee tegenpolen elkaar ontmoeten, hangt er aanvankelijk dan ook een ijzige sfeer in hun coupé. Bovendien wordt het er niet gezelliger op wanneer Laura, na enkele kille telefoontjes naar het thuisfront, in de smiezen krijgt dat haar nieuwe, oudere vriendin niet meteen op haar terugkomst zit te wachten. Steeds meer heeft ze dan ook het gevoel op de ’train to nowhere’ te zijn beland, maar uit trots en koppigheid zal ze die verdomde rotstekeningen zien, zelfs al blijken die ’s winters niet eens zonder helikopter bereikbaar en is er enkel die zuipende macho als reisgezel.

Waar dat – na dagen sporen, mokken, twijfelen en ruziën – uiteindelijk toe leidt, geografisch én emotioneel, kun je wel raden. Maar wat Juho Kuosmanens road movie op rails een ticket waard maakt, is niet zozeer de eindbestemming, al gaat van de arctisch koude slotscène een hartverwarmende gloed uit. Het is het traject zelf, langs de mistroostige ruïnes van het Sovjetimperium (de film speelt zich af ergens in de jaren negentig). Maar vooral: langs de rake observaties en aandoenlijke taferelen met twee vreemden in den vreemde.

Het zorgt voor een soort offbeat variant op Richard Linklaters Before Sunrise, maar dan dwars door Rusland in plaats van Wenen of Parijs, met minder gestileerde long takes en meer natuurlijk, op 35 millimeter geschoten neorealisme, minder zon en meer sneeuw, minder gloss en meer wodka. Het leverde Kuosmanen, de Finse filmmaker die eerder punchte met de tragikomische boksbiopic The Happiest Day in the Life of Olli Mäki (2016), afgelopen zomer in Cannes alvast de Grand Prix op. En dat onder het ijzig consequent aangehouden, met lichte grimas geserveerde, maar met groot hart uitgesproken motto: minder is meer. Alsof ook Jim Jarmusch stiekem mee aan boord mocht, en met Love Is the Drug van Roxy Music en Voyage voyage van Desireless op de klankband, de enige songs die Laura op haar (zelf)ontdekkingstocht gezelschap houden.

Een treinrit langs geblutste zielen en grauwe landschappen die beslist een ticket waard is, toch voor romantische cinefielen die de toeristische route van de road movie ook al eens durven te verlaten.