Céline Sciamma maakt cinema vanuit de buitenwijken: ‘Ik weet hoe het is om verveling tegen te gaan’

Na het succes van haar drie films rond gender en identiteit is Céline Sciamma terug met het historische drama Portrait de la jeune fille en feu. Een onbekend genre voor de vrouw die naam maakte met coming-of-agefilms die zich in banlieue, maar wel eentje dat haar de Gouden Palm kan opleveren.

Tussen de andere regisseurs die strijden om de Gouden Palm – Jarmusch, Tarantino … – steekt de naam van Céline Sciamma op het eerste gezicht wat bleek af. Maar filmjunks rekenen de Franse cineaste met Italiaanse roots zonder voorbehoud tot de fine fleur van de cinema in haar land, met dank aan films over gender en identiteit, die zich afspelen in de Franse buitenwijken.

Zo ontstaat er in haar debuut Naissance des Pieuvres (2007) een liefdesdriehoek tussen drie adolescente meisjes wanneer ze zich proberen te vermaken in een zwembad in de buurt, kruipt de tienjarige Lisa in Tomboy (2011) voor wat plezier in de jongenshuid van Michael wanneer ze verhuist en verlaat het verlegen meisje Marieme in Bande des Filles (2014) Parijs voor een buitenwijk om samen met nieuwe vrienden haar ware identiteit te ontdekken.

‘Omdat ik zelf in een buitenwijk ben opgegroeid, weet ik hoe het is om verveling tegen te gaan door eigen actie te creëren’, zegt Sciamma in Time Out. ‘Dat er dan interessante dingen gebeuren, is niet uitzonderlijk. Om mijn coming-of-age verhalen kracht bij te zetten, film ik graag in die buitenwijken.’ Daarnaast dient haar locatiekeuze als knipoog naar de Amerikaanse cinema. ‘In de Amerikaanse tienergenre zijn buitenwijken sterk aanwezig. Ik vind het juist fijn om de intimiteit van de Franse cinema te combineren met die Amerikaanse filmstijl’, zegt ze in Ioncinema.

Met Portrait de la jeune fille en feu, waarmee Sciamma naar de Gouden Palm lonkt, wijkt de Française voor het eerst af van het kader dat ze heeft gecreëerd. De banlieue is ingeruild voor het Bretagne van de achttiende eeuw. Daar loopt Héloïse (Adèle Haenel) rond die uitgehuwelijkt wordt en het klooster noodgedwongen moet verlaten. Marianne (Noémie Merlant) krijgt de opdracht om een huwelijksportret van haar te schilderen, zonder medeweten van de jonge vrouw. Om geen wantrouwen te creëren, observeert Marianne haar model overdag om nadien ’s nachts aan het portret te werken. Wanneer de dagen van Héloïse als vrijgezel beginnen te korten, groeien de twee jonge vrouwen net dichter naar elkaar toe.

Nog een regel die ze schond: actrices met weinig ervaring kiezen. De actrice die Héloïse speelt, Adèle Haenel, kennen we namelijk al als een van de drie meisjes in Naissance des pieuvres ‘Ik werk graag samen met jonge acteurs en actrices die nog weinig ervaring hebben en niet bekend zijn’, vertelt Sciamma in Premiere Scene. ‘Ze doen me geloven in mijn hoofdpersonage, omdat ze een nieuw gezicht zijn. Daarbovenop zie ik hen groeien op de filmset, net zoals mijn hoofdpersonages een transformatie doormaken doorheen mijn films. Ze brengen meer authenticiteit en geloofwaardigheid in mijn werken.’

Fascinerend eindwerk

Aanvankelijk wilde Sciamma zich niet bekwamen in het regisseren, maar in het schrijven van scenario’s. Daarvoor trok ze naar Parijs, waar ze onder meer aan de prestigieuze filmschool La Fémis studeerde. Tijdens haar studies deed Sciamma extra ervaring op door scenario’s te schrijven met Jean-Baptiste de Laubier, de echte naam van elektroproducer Para One, die ook de soundtrack van Portrait de la jeune fille en feu schreef.

Op 26-jarige leeftijd creëerde ze samen met hem de kortfilm Les premières communions. Daarin schetsten de twee het leven van de jonge man Pierre die zijn eigen huwelijk ontvlucht en beslist om op bezoek te gaan bij zijn zus, eenzaam in de bergen. Niet veel later, in 2006, voegden ze daar de kortfilm Cache ta joie aan toe, het verhaal van de 17-jarige Jean die ronddwaalt in de Franse straten terwijl hij zijn ziekte verbergt. Met de sci-fi kortfilm It Was On Earth That I Knew Joy sloten de twee in 2010 hun gezamenlijke filmografie af. Sciamma bleef ook nog lang in opdracht van andere regisseurs schrijven.

Ergens tussen het studeren en het scenarioschrijven in haar vrije tijd, slaagde Sciamma erin om een fascinerend script voor haar eindwerk neer te pennen. ‘Nadat ik afstudeerde, had ik enkele producers ontmoet. Zij geloofden in mijn scenario voor mijn eindwerk en wilde de film samen met mij waarmaken’, zegt Sciamma inTake One. Hoewel de Française nooit de droom had om filmregisseuse te worden, was in 2007 haar eerste film Naissance des pieuvres (ook wel Water Lilies genoemd) een feit.