De Portugese regisseur Ivo Ferreira bezingt de liefde in tijden van oorlog in zijn melancholische zwart-witballade Cartas da guerra.
Cartas da guerra (***)van Ivo Ferreira met Miguel Nunes en Margarida Vila-Nova.
Wie denkt aan verfilmde briefromances haalt zich wellicht meteen de gewiekste affaires in Stephen Frears’ Dangerous Liaisons, naar Pierre Choderlos de Laclos, voor de geest. In Ivo Ferreira’s Cartas da guerra schuilt het gevaar niet in amourettes, maar in de context waarin de liefdesbrieven ontstaan. Voor zijn derde langspeler baseerde de Portugese regisseur zich namelijk op de correspondentie die auteur António Lobo Antunes met zijn kersverse echtgenote voerde tijdens de Portugese Koloniale Oorlog.
Het is 1971. De jonge arts en aspirant-auteur António (Miguel Nunes) ziet zich genoodzaakt om zijn zwangere echtgenote Maria José (Margarida Vila-Nova) achter te laten om zijn vaderland te dienen in Angola. Zo begint deze zwoele kroniek, die op het eerste gezicht veel gemeen heeft met Tabú van Miguel Gomes. Net als zijn landgenoot situeert Ferreira zijn liefdesballade in een voormalige Portugese kolonie, giet hij alles in elegante zwart-witbeelden (met dank aan cameraman João Ribeiro) en geeft hij de voice-over een sleutelrol.
Chronische cynici zullen aan de zeemzoete liefdesverklaringen van de uit elkaar gerukte hoofdpersonages mogelijk een diabetesaanval overhouden. Maar de brieven van Lobo Antunes bevatten zoveel amor en saudade dat iedereen vroeg of laat wel overstag moet gaan. Bovendien wekt Ferreira de gevoelswereld van de geliefden tot leven zonder ook maar één shot waarin de twee fysiek herenigd worden. Dat resulteert in een sierlijk schimmenspel van herinneringen en verzuchtingen dat zich subtiel voor de ogen van de kijkers ontvouwt.
Aan schoonheid – zowel inhoudelijk als visueel – heeft Cartas da guerra geen gebrek. Maar even betoverend en poëtisch als Tabú wordt het nooit. Daarvoor leiden de nutteloze en oppervlakkige gestes van Vila-Nova iets te vaak de aandacht af, en zet Ferreira bij momenten iets te krampachtig in op zijn alomtegenwoordige voice-over. Alsof het woord het af en toe haalt op het beeld, en de gimmick op de verbeelding.
Niettemin: een mooie, melancholische film over liefde in tijden van gruwel.
