‘Can You Ever Forgive Me?’: bezopen tragiek met lichte ondertoon

Met haar tragikomische biopic Can You Ever Forgive Me? schenkt Marielle Heller postuum vergiffenis aan Lee Israel, de schrijfster die literaire brieven vervalste om een dierenarts te kunnen betalen.

Een crazy cat lady, zo kun je Lee Israel nog het best omschrijven. Na haar successen als journalist en biograaf van Dorothy Kilgallen en Estée Lauder raakt haar carrière begin jaren negentig in het slop. Ze is blut, eenzaam, kleedt zich volgens de spullenhulpmode van de vorige herfst en verlaat zelden haar flat, die ondergescheten is door haar geliefde maar zieke kat. Als ze toch een stapje in de wereld zet, om ’s nachts bij een New Yorks magazine de drukproeven na te lezen of bij haar agent te gaan bedelen voor een voorschot op een onpubliceerbare biografie, biedt een whiskeyglas de nodige houvast.

Niet meteen een droomscenario voor een 51-jarige schrijfster op haar retour, wel voor de 39-jarige cineaste Marielle Heller. Sinds haar debuut The Diary of a Teenage Girl (2015), een fleurig coming-of-agedrama over een jonge meid die tien jaar na de summer of love haar eigen seksualiteit ontdekt, probeert ze mensen te begrijpen waar niemand vat op krijgt (de definitie van pubers) en voert ze vrouwelijke antihelden op die maar zelden het grote scherm halen. Hoewel ze de puberteit al lang ontgroeid is, past de verkeerd begrepen Lee Israel helemaal in dat vakje. Alleen is die naast dronken, lesbisch en eenzaam ook nog eens crimineel: ze vervalste brieven van bekende schrijvers als Dorothy Parker en verpatste die aan New Yorkse verzamelaars. Tot de FBI lucht kreeg van haar louche handeltje.

Hoewel dat als een misantropisch misdaaddrama begint te klinken, houdt Heller de toon verrassend licht, zonder de tragiek uit het oog te verliezen. Dat doet ze door de strapatsen van Israel (Melissa McCarthy) en haar eveneens bezopen partner in crime Jack (Richard E. Grant) rijkelijk in de verf te zetten en af te wisselen met het meer ingetogen getob van de misnoegde schrijfster. Volgens de Amerikaanse pers heeft Can You Ever Forgive Me? zijn ontwapenende karakter dan ook te danken aan McCarthy’s vertolking. Deels is dat zeker het geval. De ster uit komedies als Bridesmaids (2011) en Spy (2015) maakt een sterke beurt, en werd daarvoor – net als Richard E. Grant – met een Oscarnominatie beloond.

Toch is het vooral Heller die de olijke tandem McCarthy-Grant volledig tot zijn recht te laten komen. Want zoals Israel in haar vervalste brieven (in totaal zo’n vierhonderd) vaak enkel een postscriptum toevoegde om de droge conversaties wat extra cachet (en marktwaarde) te geven, zo voegt Heller vaak slechts enkele toetsen aan het uitgebeende script toe: een jazzy score om het boheemse New York tot leven te roepen, sfeervolle decors en een breed palet aan karameltinten om de geur van oude boeken en jonge whiskey op te roepen. Het zijn zulke details die ervoor zorgen dat Lee Israel, vijf jaar na haar dood, eindelijk op een beetje begrip kan rekenen.