Angel Studios brengt christelijke propaganda naar de bioscoop

Steracteurs als Uma Thurman, Pierce Brosnan en Kenneth Branagh geven een stem aan de personages, toch is The King of Kings van Angel Studios niet zomaar een animatiefilm over Jezus. De prent is van oerconservatieve makelij. Staan we voor een nieuw propagandatijdperk?

Een animatiefilm op kindermaat over het leven van Jezus: het klinkt vroom, en op zich hoeft er niks mis te zijn met een film als The King of Kings. Je kan niet ontkennen dat de bijbel best spannende (en rechtenvrije!) vertelstof bevat en de film is ook nog eens gebaseerd op The Life of Our Lord, een kinderboek van Charles Dickens. De sterrencast met klinkende namen als Oscar Isaac, Kenneth Branagh, Ben Kingsley, Forest Whitaker, Pierce Brosnan en Uma Thurman verleent extra geloofwaardigheid aan het project. In de Nederlandstalige versie duikt Rik Torfs op als stemacteur. Maar achter dat onschuldige aura gaat een wel erg bedenkelijk bedrijf schuil.

Rechtszaak

The King of Kings is gemaakt door Angel Studios, een filmstudio die geleid wordt door aanhangers van de mormoonse kerk en zich toespitst op christelijk geïnspireerde producties. Officieel doen ze er alles aan om de kijker te doen geloven dat ze simpelweg een gelovig publiek bedienen. Officieus heeft het er alle schijn naar dat ze een ouderwetse propagandamachine zijn die als missie heeft om de kijker zowel van christelijke als van politieke dogma’s te overtuigen. 

De organisatie werd in 2014 opgericht onder de naam VidAngel door de vier mormoonse broers Neal, Jeffrey, Jordan en Daniel Harmon. Aanvankelijk fungeerde VidAngel als een streamingdienst die, op maat van religieuze kijkers, Hollywoodfilms aanbood, gestript van scènes met seks, scheldpartijen of meningen die niet stroken met het christendom. Die praktijk leverde hen meteen een rechtszaak op. Nadat het bedrijf door filmstudio’s zoals Disney en Warner Bros. werd aangeklaagd voor het schenden van het copyright, zagen de broers Harmon zich genoodzaakt om VidAngel in 2021 om te dopen tot Angel Studios. Dat leverde hen geen windeieren op. Intussen creëren ze aan de lopende band eigen devote films, series en zelfs comedy, en zijn ze goed op weg om een religieus geïnspireerde tegenvoeter te worden van Netflix. Bovendien werd VidAngel in 2022 heropgericht, maar dan via legale partnerschappen met onder andere Netflix en Amazon Prime Video. 

Schimmig verdienmodel

Kunst en cultuur inzetten voor propagandadoeleinden is natuurlijk niet verboden, het is zelfs een beproefd recept. Ooit werd alle westerse kunst geproduceerd in opdracht van de kerk of van een mecenas, en in de recentere geschiedenis bedienden heus niet alleen de nazi’s en de sovjets zich ervan. Zelfs onze eigen christendemocraten – en in vervlogen tijden ook de Vlaams nationalisten – hoopten om de arbeider via de kunsten specifieke waarden bij te brengen. Kritische geesten zullen bovendien opmerken dat Hollywood ons evengoed opzadelt met allerlei ideeën over bijvoorbeeld schoonheidsidealen en andere stereotypes. 
Dankzij hun bijzondere verdienmodel verzekert Angel Studios zich daarenboven van een draagvlak: hun producties worden gefinancierd via crowdfunding. Wie betalend lid wordt van de zogenaamde Angel Guild, bepaalt mee welke films er geproduceerd worden door te stemmen op pitches. Volgens de website van het productiehuis staat de teller intussen op maar liefst anderhalf miljoen donateurs. Het is precies die succesvolle financiële constructie die Angel Studios in de ogen van velen bestaansrecht verleent: hun projecten zijn duidelijk populair bij een nichepubliek.

Maar de marktgerichte conclusie dat alles oké is zolang er een publiek voor is, schiet tekort. Hoezeer Angel Studios ook zijn best doet om zichzelf als mainstream te presenteren, het bedrijf ruikt wel degelijk naar extremisme. Achter de blinkende popcornfaçade schuilen allerlei schimmige constructies en affiliaties. Niet alleen is het bedrijf sinds VidAngel verwikkeld in meerdere rechtszaken rond het misleiden van donateurs en het schenden van afspraken met filmmakers over de gevoerde marketing, ook de geldstromen zijn niet transparant. Meerdere Amerikaanse cultuurcritici gaan ervan uit dat de filmstudio niet alleen kan rekenen op donaties van gewone burgers, maar ook op grote bedragen van machtige christelijke instituten die zich verbinden aan de oerconservatieve politieke rechterzijde. En ja hoor, ook Trump is fan. 

Banden met QAnon?

Hoever het gaat, blijkt onder meer uit de controversiële Angel Studios-film Sound of Freedom, over een agent die kinderen redt uit de handen van kinderhandelaars. Hoewel de prent werd ingeblikt nog voor de wereld hoorde over QAnon, is de film intussen volledig gerecupereerd door aanhangers van de extreemrechtse complottheorie. Hoofdrolspeler Jim Caviezel – ook wel bekend van Mel Gibsons Jezusverfilming The Passion of the Christ – promoot Sound of Freedom bovendien overal als overtuigd QAnon-aanhanger. Daarbij laat hij niet na te vertellen dat hij hoopt dat de film bewustwording creëert rond elites die kinderen ontvoeren om hun organen te consumeren (jep, no kidding). 

Dat dit niet zomaar een ver-van-mijn-bedshow is, bleek in 2023. Knack onthulde toen dat de voorziene speciale screening van Sound of Freedom in Kinepolis Antwerpen georganiseerd werd door een lokale vzw van complotdenkers en antivaxers. Dankzij een mainstreamdiscours dat sterk lijkt op dat van Angel Studios, waren ze er onder andere in geslaagd om Vlaams minister Zuhal Demir (N-VA) te strikken om de film in te leiden. Demir trok zich op het laatste nippertje terug.

Terug naar The King of Kings. Moet die animatiefilm nu integraal op de schop? In elk geval is het griezelig dat de prent zonder verdere tekst en uitleg in de zalen speelt naast alle andere films. In tijden van fakenieuws en AI-technologie die het steeds moeilijker maken om feit van fictie te onderscheiden, is het belangrijk om te weten wie er aan de bron zit van de boodschappen die we te zien krijgen. Want u koopt wel degelijk een ticket voor goed gemaakte reclame voor streng religieuze boodschappen. Reclame die ook nog eens gefinancierd werd door mensen die vurig hopen uw stemgedrag te beïnvloeden. Ons rest nog de vraag hoe al die Hollywoodsterren het in hun hoofd halen om mee te doen aan dit project. Zelfs een progressief icoon als Phoebe ‘Fleabag’ Waller-Bridge verschijnt in producties van Angel Studios. Aan u om te oordelen of ze hun ziel aan de duivel, dan wel aan God verkopen.