Video didn’t kill the radio star: een terugblik op 35 jaar MTV

Op 1 augustus 1981 begon MTV met uitzenden. Hun eerste videoclip was ‘Video Killed the Radio Star’ van The Buggles. 35 jaar later zijn we daar niet zo zeker meer van.

Toen MTV (afkorting voor Music Television) in de zomer van 1981 werd gelanceerd, was het oorspronkelijk de bedoeling om nonstop videoclips te brengen. Die zouden dan aan elkaar worden gebabbeld door VJ’s.

MTV was de eerste zender die zich specifiek op de jongerencultuur richtte. De algemene tendens bij de lancering van de muziekzender was dat de radio op termijn zou verdwijnen, omdat muziek nu ook ‘gekeken’ kon worden.

In de beginjaren wilde MTV vooral rock brengen. Daar kwam verandering in toen Afro-Amerikaanse artiesten de voornamelijk ‘blanke’ videoclipkeuzes aankaartten. Zo werd ‘Superfreak’ van Rick James geweigerd. Algemeen wordt aangenomen dat Michael Jacksons ‘Billie Jean’ de zogenaamde color barrier verbroken heeft. Diezelfde Michael Jackson was ook de eerste die echt de mogelijkheden van de videoclips aantoonde met zijn kwartierlange clip voor ‘Thriller’.

Door de evolutie binnen de videoclipmarkt kwam er vanaf 1984 een awardshow, de MTV Video Awards. Deze jaarlijkse awards dienen om de beste videoclips van het jaar in de bloemetjes te zetten. De eerste editie in september 1984 ziet Madonna live ‘Like a Virgin’ brengen.

Vanaf begin jaren 90 begon het kanaal vaker en vaker opkomende genres als hiphop en r&b uit te zenden. Op het einde van dat decennium maakte ook de elektronische muziek zijn intrede.

MTV voorzag in die tijd ook veel ruimte voor boybands, zoals NSYNC en The Backstreet Boys, en de zogenaamde popprinsessen onder wie Britney Spears en Christina Aguilera.

Desondanks bleven rockgroepen niet ondervertegenwoordigd. ‘All the Small Things’ van Blink 182 was een hit die de draak stak met de boybands die eind jaren 90 veel screentime kregen.

Gedurende het eerst decennium van de nieuwe eeuw begon het muziekkanaal meer en meer zelf programma’s te maken, en het aandeel muziekvideo’s daalde aanzienlijk. In 2000 zond MTV acht uur muziek uit per dag, in 2008 was dat nog maar drie uur. Door de opkomst van het internet en later de sociale media werd het uitzenden van muziekvideo’s minder en minder uniek. Daardoor werden veel programma’s met een groot aandeel videoclips niet langer als leefbaar beschouwd.

MTV wordt de laatste jaren bekritiseerd door publiek en artiesten omdat het zijn roots zou verloochenen, maar evenzeer voor het niveau van zijn realityprogramma’s. Shows als Jackass en Jersey Shore zouden bovendien een slechte invloed hebben op de tieners die ernaar kijken.

Vandaag viert MTV haar verjaardag door zusterkanaal VH1 te rebranden tot MTV Classic. Dat kanaal zal zich weer focussen op videoclips uit de jaren 90 en 2000. Het eerste uitzenduur van MTV wordt ook opnieuw uitgezonden op MTV Classic. Het is misschien wel tekenend dat een zender die haar eigenheid kwijt lijkt te zijn, haar eigen verjaardag viert op een zusterkanaal.

Wie nu terugkijkt op de geschiedenis van MTV kan enkel concluderen dat de zender inderdaad het tv-landschap drastisch heeft veranderd. Maar ook dat video didn’t kill the radio star.

(JVDV)

.