‘The Shrink Next Door’, een waargebeurde komische reeks die niet om te lachen is

Echt gebeurd: decennialang word je – voor miljoenen dollars – uitgeknepen door je zielenknijper. En als het allemaal achter de rug is, word je door grapjas Will Ferrell geportretteerd in een komische serie. The Shrink Next Door opent zijn peperdure praktijk op Apple TV+.

De feiten Zeg maar Ike

De tragische hoofdfiguur van The ShrinkNext Door is de Joodse New Yorker Martin ‘Marty’ Markowitz. Het jaar 1981 was geen goed jaar voor hem. Marty had recent gebroken met zijn vriendin, die niettemin eiste dat hij de reis naar Mexico zou betalen die hij haar tijdens hun relatie had beloofd. Bovendien had hij kort na elkaar zijn beide ouders verloren en was hij door de dood van zijn vader aan het hoofd van het familiebedrijf gekomen, een stoffenfabriek in downtown Manhattan. Die rol lag hem niet: net als in zijn relatie miste hij de zelfverzekerdheid die nodig was om leiding te geven. Aan hersens ontbrak het Marty niet – hij had een rechtendiploma en was een kei met cijfers – maar hij was wat je een push-over noemt: iemand die door Jan en alleman over zich heen laat lopen. Hij was ook een alleenstaande man van 38 met een midlifecrisis. Rijk, maar ongelukkig.

Nadat Marty’s rabbi hem had aangeraden eens langs te lopen bij een bevriende psychiater, begonnen zijn problemen pas echt. Isaac – ‘zeg maar Ike’ – Herschkopf was een vlotte, jonge dokter die in niks leek op het beeld dat Marty van psychiaters had. Hij stelde zich op als een vriend die zijn problemen zou helpen te dragen. En dat was precies wat Marty zocht. Ike wist in Marty’s plaats diens hebberige ex af te schudden en krikte het zelfvertrouwen van zijn patiënt zienderogen op. Daar stond tegenover dat dokter Ike Marty’s autonomie ondermijnde. Hij begon al snel beslissingen te nemen in verband met Marty’s bedrijf, zijn relaties en zijn hele leven. Al noemde hij ze zelf liever ‘suggesties’.

Op aangegeven van Ike brak Marty met zijn zus, na de dood van hun ouders de enige familie die hij nog had. Ze was er volgens de psychiater op uit om te profiteren van zijn goedheid, net als de andere mensen uit zijn omgeving. Marty knipte de banden met zijn naasten een voor een door, tot hij na verloop van tijd compleet geïsoleerd was en alleen nog contact had met zijn psychiater. En diens gezin: Marty werd een nieuwe oom voor Ikes dochters en nam Ikes vrouw op in zijn testament. Hij nodigde de familie ook uit in zijn buitenverblijf in The Hamptons, dat hij op aanraden van Ike inruilde voor een gróter buitenverblijf in The Hamptons. Met een koivijver. Doordat Isaac Herschkopf zichzelf – onder de valse naam Isaac Stevens – ook een kaderfunctie in het stoffenbedrijf van de familie Markowitz had gegeven, was er algauw geen enkele plaats meer waar Marty aan de invloed van zijn psychiater kon ontsnappen. Samen richtten ze een liefdadigheidsfonds op, waarbij Marty voor het geld zorgde en Ike de donaties bepaalde. Ze kochten peperdure tafels op luxueuze charity dinners, waar Ike zich door Marty aan de zijde van beroemdheden liet fotograferen. En in The Hamptons stond de naam ‘Herschkopf’ op de brievenbus, terwijl Marty naar het gastenhuis was verhuisd. ‘Allemaal vrijwillig’, zou Ike later zeggen.

De podcast Een fax van Courtney Love

In 2010 kochten ook Joe Nocera, een journalist met een column in The New York Times, en zijn vrouw Dawn een huis in The Hamptons. Ze werden in de buurt welkom geheten door een figuur die eruitzag als een klusjesman – kaki broek, oude trui, versleten baseballpetje. Hij drukte hen een stapel krantenartikels in de hand over hun nieuwe buur, de befaamde psychiater Isaac Herschkopf. Korte tijd later ontvingen ze een uitnodiging voor een barbecue, getekend door de dokter zelf. Joe ging alleen en arriveerde net op tijd om te zien hoe acteur Richard Kind een bommetje in het zwembad deed. Hij was niet de enige celebrity in de tuin, maar binnen waren er nog veel meer: toen Nocera met zijn glas in de hand de woonkamer binnenslenterde, zag hij dat een hele muur behangen was met foto’s van Dr. Herschkopf en beroemde vrienden, van Gwyneth Paltrow over Henry Kissinger tot O.J. Simpson. Tikje blasé, dacht Nocera, maar de dokter kon in zijn huis natuurlijk doen wat hij wilde. Net als iedereen in de buurt was hij ervan overtuigd dat de psychiater de eigenaar van de villa was, want er was geen enkele reden om dat níét te denken.

De waarheid kwam aan het licht toen de ‘klusjesman met de baseballpet’ zich in de herfst van 2010 na bijna drie decennia aan de invloed van zijn psychiater ontworstelde. In de zomers die volgden, vertelde Martin Markowitz zijn verhaal aan Nocera. In 2019 werd het een rijk gedetailleerde podcast – de ‘Jewiest, screwiest podcast ever’, volgens de promotiecampagne.

Niet alle verhalen die Joe Nocera in The Shrink Next Door opdist, gaan over Marty. Ze illustreren wel stuk voor stuk welke invloed Ike over zijn patiënten had. Een vrouw vertelt dat de psychiater haar over haar vrees voor honden hielp, waarna hij haar elke vakantie met de zorg voor zíjn hond opzadelde. Een andere vrouw brak de knuffelsessies die hij had voorgesteld af nadat ze zijn erectie tegen haar lijf had gevoeld – maar ze bleef wel zijn patiënt. Een derde patiënte ontdekte dat de dokter de inhoud van hun sessies gebruikt had in een reeks thrillers die hij had geschreven, over een geniale psychiater die in zijn vrije tijd misdaden oplost.

De misdaadboeken van Isaac Herschkopf zijn nooit gepubliceerd, maar de manuscripten, inclusief revisies, werden stuk voor stuk uitgetikt door een patiënt van Ike: Martin Markowitz. Hij was Ikes meesterstuk, de gemakkelijkst te manipuleren schmuck. Marty slikte Ikes verhalen als zoete koek, zeker als die over beroemde patiënten gingen. Zo vertelde Ike eens dat hij naar Londen was gevlogen om Gwyneth Paltrow bij te staan op de set van haar nieuwe film. (Via haar agent liet Paltrow aan Joe Nocera weten dat ze inderdaad korte tijd bij Herschkopf in therapie was.) Een andere keer liet hij Courtney Love een fax naar de stoffenfabriek versturen, omdat zijn eigen toestel defect was. ‘Had ik die fax aan de pers verkocht, dan was ik binnen voor de rest van mijn dagen’, zegt Marty. In werkelijkheid betaalde hij in de loop van drie decennia meer dan 3 miljoen dollar aan erelonen, enkel en alleen om zich te laten uitbuiten.

De reeks Het jasje van Paul Rudd

Het jaar 2021 is een goed jaar voor Martin Markowitz. In april haalde hij na een strijd van meer dan tien jaar zijn slag thuis, toen Isaac Herschkopf werd gedwongen om zijn vergunning als psychiater in de staat New York in te leveren. En eind oktober deelde hij op de première van The Shrink Next Door de foto met sterren als Paul Rudd, Will Ferrell en Kathryn Hahn. Ike moet wel stikjaloers zijn!

Het verhaal van Marty had de basis voor een thriller of een drama kunnen vormen, maar showrunner Georgia Pritchett ( Succession, Veep, Tracey Ullman’s Show) maakte er voor Apple TV+ een donkere komedie van. Ze wisselt een paar grimmige momenten af met veel geestige tot zelfs onnozele scènes, maar slaagt erin de graduele overgave van Marty en Ike aannemelijk te maken. Will Ferrell flirt met de karikatuur om Marty’s verregaande onzekerheid en goedgelovigheid tot ons te doen doordringen. Paul Rudd, die er hier voor het eerst ouder uitziet dan 25, zet de psychiater neer als een constant glimlachend haantje dat door eigenwaan, sluwheid en testosteron wordt aangedreven. Toch zijn zij niet de grootste blikvangers. Ze worden ten eerste van het scherm gespeeld door Kathryn Hahn als Marty’s zus Phyllis, die eerder dit jaar als ultieme baddie Agatha Harkness ook al WandaVision naar zich toe trok. Ten tweede wordt de show gestolen door het indrukwekkende production design, dat door de decennia mee evolueert – u moet dat leren jasje dat Paul Rudd in de eighties draagt echt gezien hebben – en van The Shrink Next Door de Jewiest, screwiest tv-reeks van dit jaar maakt.

Voor de opnames van de reeks begonnen, gingen Paul Rudd en Will Ferrell op bezoek bij Marty in de Hamptons. Kort voor de première stuurde Ferrell hem nog een e-mail, waarin hij zijn hoop uitdrukte dat The Shrink Next Door bij hem in de smaak zou vallen. De goedhartige man vindt het allemaal best, al heeft hij wel één bemerking: ‘Het huis in de trailer is bijlange niet zo mooi als het mijne.’