‘Sex Education’ toont dat het genre van ‘American Pie’ ook vandaag nog een toekomst heeft

© Netflix
Geert Zagers
Geert Zagers Journalist bij Knack Focus

Twintig jaar na American Pie vindt Netflix de raunchy comedy opnieuw uit. We dachten niet dat dat in 2019 mogelijk was.

In de eerste episode van Sex Education zit een scène waarin Adam, de zestienjarige zoon van het schoolhoofd, zichzelf opsluit op de toiletten. Hij heeft drie viagrapillen genomen en zijn vriendin een bericht gestuurd dat hij ‘een gróte verrassing’ heeft. Zij heeft geantwoord dat ze geen tijd had. En dus moet hij zich schuilhouden in de wc’s tot zijn erectie verdwenen is. Blijkt even te duren. Na enkele uren krijgen twee schoolgenoten hem zover om de wc-deur open te doen. Wat volgt, is een shot van een 25 centimeter grote penis, strak gespannen in zijn boxershort. ‘Het voelt alsof hij zal ontploffen. En niet op een goede manier.’

Vreemde vaststelling: voor de meest genuanceerde visie op jongerenseks moet u vandaag bij een tienerkomedie zijn.

We kunnen het niet precies achterhalen, maar het moet minstens drie jaar geleden zijn dat we nog een erectie-in-boxershortgrap hadden gezien. En eerlijk: we hadden niet verwacht dat we er ooit nog een zouden zien. Van alle genres die gestorven zijn sinds MeToo, leek de raunchy comedy – zeg maar de gortige komedie – het doodst. Noem ons Wokey McWokeface, maar een genre dat uitsluitend rond de mannelijke obsessieve seksdrift draaide, leek niet meer op maat van 2019. Lees de details van de zaak-Brett Kavanaugh en je hebt het gevoel dat het script van Porky’s voor je ligt. Een film als Revenge of the Nerds kon alleen maar gemaakt worden in tijden waarin het woord ‘incel’ – kort voor ‘onvrijwillig celibatair’ – nog niet bestond.

Verbazend ook hoe slecht raunchy comedies verouderen. Bij gelegenheid moet u American Pie, de film die twintig jaar geleden het genre deed opflakkeren, eens herbekijken. Pijnlijke dingen. Er zit een scène in waarin Jim, het hoofdpersonage, een buitenlandse studente in zijn huis laat omkleden en haar via een webcam bespiedt met zijn vrienden. De clou: niet alleen zijn vrienden maar de hele campus blijkt mee te kijken. Haar pleegfamilie ontdekt de video en stuurt haar terug naar Slowakije.

In 1999 vonden wij dat grappig.

SEX EDUCATION is op een haast vanzelfsprekende manier woke.
SEX EDUCATION is op een haast vanzelfsprekende manier woke.© Jon Hall/Netflix

Dus nee, Sex Education, een reeks vol zestienjarigen en zestienjarigenseks, lag niet in de lijn der verwachtingen. Grappen over uren durende erecties, scharende lesbiennes en braakneigingen tijdens het pijpen leken niet iets waar de woke kids op zaten te wachten. En vooral: het leek niet iets dat iemand nog durfde te pitchen.

Blijkt nu van wel.

En terecht.

Bange ouders

Sex Education – een creatie van showrunner Laurie Nunn, een nieuwkomer in tv-land – verscheen twee weken geleden zonder veel ophef op Netflix. De reeks, acht afleveringen van vijftig minuten, volgt een groep vijfdejaars aan de Moordale Secondary School, een middelbare school in een Engels stadje. Er is Otis, de brave zoon van een sekstherapeute die er op zijn zestiende nog altijd niet in slaagt om succesvol te masturberen. Er is zijn beste vriend Eric, een zwarte jongen die zijn homoseksualiteit aan het verkennen is. Er is Maeve, de bad girl van de school die wel seks maar geen liefjes heeft. En er is de rest van de school, een allegaartje van zestienjarigen die seks willen hebben, seks hebben of problemen hebben met seks hebben.

Dat laatste is zowat het uitgangspunt van de reeks. Al in de eerste aflevering ontdekt Maeve dat Otis een gave heeft: hij blijkt een natuurtalent als sekstherapeut, het resultaat van jaren de sessies van zijn moeder afluisteren. Na het viagra-incident is het Otis die Adam zover krijgt dat hij de deur opent, hem kalmeert, met hem praat over wat een 25 centimeter grote erectie met je zelfbeeld doet en welke onzekerheden daarmee gepaard gaan. Het zal zijn eerste patiënt blijken. Otis’ merkwaardige talent verspreidt zich als een lopend vuurtje door de school, en iedereen met een seksueel probleem komt bij hem aankloppen. Gelekte naaktfoto’s die circuleren op WhatsApp. Onthouding uit religieuze overwegingen. Erotische fanfictie. Transfobie. De impact van porno op het beeld dat je van seks hebt. Zowat alles waar hedendaagse ouders doodsbang van zijn, wordt behandeld.

'Sex Education' toont dat het genre van 'American Pie' ook vandaag nog een toekomst heeft
© Sam Taylor/Netflix

Mocht u dat een raar uitgangspunt vinden, dan bent u daar niet alleen in. Het hele seizoen lang wordt Otis ’that weird teenage sex doctor’, ’the sex savant’, ‘mum man’ of ’the sex kid who looks like a Victorian ghost’ genoemd door zijn klasgenoten – een soort metagrap die doorheen de reeks loopt. Maar het is vooral een twist die de makers toelaat om iets nieuws te doen met het genre. Want dat is wat Sex Education probeert: de raunchy comedy heruitvinden.

Geen personage dat dat duidelijker maakt dan Lily, een meisje dat klarinet speelt in het schoolorkest en er heel, heel hard op gebrand is om haar maagdelijkheid te verliezen. In haar eerste scène kleedt ze zich ongevraagd uit voor Eric; in haar tweede scène probeert ze, ietwat geforceerd, seks te hebben met Otis. Lily lijkt een zoveelste voorbeeld van Het Seksueel Geobsedeerde Nerdmeisje, een raunchy stereotype sinds Michelle in American Pie vertelde dat ze al eens haar dwarsfluit in haar punani steekt. Maar Sex Education stuurt het personage in een andere richting. We krijgen Lily’s hobby’s, tekeningen, dansmoves en onzekerheid te zien. We leren haar kennen. Na een gesprek met Otis over waarom ze zo graag haar maagdelijkheid wil verliezen, blijkt dat haar seksdrive eerder uit perfectionisme dan uit lust voortkomt. Niet het soort inzicht dat je van een reeks over geile puberjongens verwacht.

'Sex Education' toont dat het genre van 'American Pie' ook vandaag nog een toekomst heeft
© Jon Hall/Netflix

Geen objectivering

Sex Education gebruikt alle clichés van de raunchy comedy maar haalt ze vervolgens onderuit. Er is evenveel aandacht voor vrouwelijke seksualiteit als voor erectie-in-boxershortgrappen. Er is evenveel plaats voor grappen over vaginisme als over de psychologie achter vaginisme. En er is géén plaats voor de dubieuze objectivering van tienermeisjes. Sex Education toont dat de raunchy comedy wel degelijk een toekomst heeft, zolang die meer is dan puberjongens die meisjes bespieden. Voor de meest genuanceerde visie op seks bij hedendaagse jongeren moet u bij een tienerkomedie zijn: het is een vreemde vaststelling.

Dat is niet de enige spreidstand die Sex Education maakt. De reeks is over the top, bijna een ode aan John Hughes’ highschoolfilms uit de eighties, maar combineert dat met realistische, menselijke relaties. De eerste afleveringen zitten tjokvol stuntelige, cartooneske seks, maar alles gebeurt op nummers van Ramones, Violent Femmes, The Cure, Bob Seger en Al Green. En naarmate de reeks vordert, gaat het minder over maagdelijkheid verliezen en meer over de onzekerheden die bij opgroeien horen. Geen idee hoe ze het doen, maar Sex Education vindt in die wirwar van stijlen een toon. Een balans tussen cumming of age en coming of age, zo u wilt.

Sex Education vindt het evenwicht tussen cumming of age en coming of age.

In 1999 waren wij heel, heel trots geweest op die woordspeling.

Maar wat de reeks zichzelf doet ontstijgen, is de complexloosheid waarmee ze met woke tijden omgaan. Er zijn puberale shots van meisjesborsten te zien. Er zijn scharende lesbiennes. Er zijn meerderjarige acteurs die minderjarige personages met net iets te veel borsthaar en spierontwikkeling spelen. Er zijn heel veel clichés die grenzen aan seksisme. Sex Education is álles wat vandaag genamed en geshamed wordt op Twitter, maar het is daar niet bang van. De derde aflevering toont een tienerabortus op de tonen van The Smiths zonder dat je als kijker het gevoel hebt dat je zit te kijken naar iets dat te zwaarwichtig of te lichtvoetig is. We wisten niet dat dat nog kon.

'Sex Education' toont dat het genre van 'American Pie' ook vandaag nog een toekomst heeft
© Sam Taylor/Netflix

Sex Education is woke, maar op een bijna vanzelfsprekende manier. De exponent daarvan is Eric, Otis’ Gay Best Friend én Black Best Friend. Twee stereotypes die zwaar onder vuur liggen – omdat ze vaak gebruikt worden als makkelijk excuus voor een ‘inclusieve casting’ – maar complexloos behandeld worden in de serie. Aan het einde van het seizoen is Eric – gespeeld door de 26-jarige Ncuti Gatwa, onthou de naam – niet toevallig het personage waar je het meest mee meeleeft. Je mag wel degelijk nog Gay Best Friends en Black Best Friends gebruiken, zolang je ze een verhaal en een eigenheid geeft. Sex Education snapt het.

In die zin is Sex Education een geruststelling in woke tijden. De jongste maanden was er enige angst dat de woke popcultuur dreigde te verzanden in purisme, zelfcensuur en overgevoeligheid. Sex Education laat zien dat dat niet zo hoeft te zijn. Erectie-in-broekgrap: grappig. Meisjes die zich omkleden bespioneren en streamen: niet grappig. Blijkbaar snappen de tieners en jonge twintigers beter dan hun ouders waar MeToo om draait: niet om een opbod van wat verboden moet worden en wat niet meer kan, maar om een bewustwording. En eens die bewustwording er is, mag er best wat speelser en met minder complexen naar de zaken gekeken worden. Sex Education is de chill pill die de popcultuur nodig had.

'Sex Education' toont dat het genre van 'American Pie' ook vandaag nog een toekomst heeft
© Jon Hall/Netflix

Triomf van het algoritme

Nog even: eigenlijk is Sex Education een soort vervalsing. Britface, zeg maar. Met een Britse setting en een cast die Brits Engels spreekt, onder wie Asa Butterfield (ooit dat jongetje uit Scorsese’s Hugo) en Gillian Anderson, wil de serie zich voordoen als een BBC-productie. Dat is ze niet. Sex Education is wel degelijk een Amerikaanse reeks.

Deels is dat omdat ‘shagging’ minder vulgair klinkt dan ‘fucking’, maar ook omdat het algoritme van Netflix heeft ontdekt dat Britse series als Black Mirror en The End of the Fucking World het bovengemiddeld goed doen. De relatie tussen soft boy Otis en bad girl Maeve lijkt heel hard op de dynamiek tussen James en Alyssa in die laatste reeks. Dat is geen toeval.

Sex Education lijkt bijna samengesteld door een algoritme – meteen de reden waarom het een goede maar geen briljante reeks is. De puberale vuiligheid lijkt rechtstreeks uit American Vandal gegrepen, een faux crime-reeks op Netflix over penistekeningen. De eighties-hipsterstyling komt van Stranger Things – de serie ziet er zo jaren tachtig uit dat het drie afleveringen duurt vooraleer je doorhebt dat ze zich niet in 1982 afspeelt. De toon is een mix van The Breakfast Club, Clueless, Mean Girls en alles waar het internet van houdt. Het is alsof een computer alles analyseerde wat de jongste twee jaar populair was en daar een serie van heeft gemaakt. De triomf van het algoritme. Alleen bewijst Sex Education nog één ander ding.

Blijkbaar hebben algoritmes soms ook een hart.

Dat is een geruststellende gedachte.

Sex Education

Nu op Netflix.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content