Jonas Boel

‘Ook de goeien radicaliseren in “The Handmaid’s Tale”, en dan krijgen we een ander verhaal’

Jonas Boel Jonas Boel is medewerker van Knack Focus

Het vierde seizoen van The Handmaid’s Tale bevat een boodschap en een waarschuwing, vindt Knack Focus-redacteur Jonas Boel. ‘Het antwoord op dogma’s en radicalisering kan nooit nog meer dogma’s en radicalisering zijn’.

Opgepast, deze column bevat verschillende spoilers voor het 4e seizoen van The Handmaid’s Tale.

Nee, voor de gezelligheid kijk je niet naar The Handmaid’s Tale. Er bestaan wel meer dystopische televisieseries die je ongemakkelijk doen schuifelen in de zetel en zich afspelen op de dunne grens tussen feit en sciencefiction, maar de dystopische Hulu-reeks over de lotgevallen van Offred/June Osborne in Gilead spant toch de kroon. En het vierde seizoen is het meest confronterende tot nu toe.

Zoals Black Mirror ons een spiegel voorhoudt over onze scheefgegroeide relatie met technologie, het internet, en sociale media, zo werpt The Handmaid’s Tale haar licht op een maatschappij waarin religieus en conservatief extremisme hoogtij vieren, gepaard met oppressie, discriminatie, en misogynie. Het boek van Margaret Atwood waarop de reeks gebaseerd is verscheen origineel in 1985, maar sinds de serie in 2017 in première ging liggen de parallellen met onze huidige tijd voor het rapen.

De gruweldaden van Islamitische Staat en hun seksslaven, de strafkolonies voor de Oeigoeren in het totalitaire China, het terugschroeven van het recht op abortus in landen als de VS, Polen, en Brazilië, of de regressieve, anti-LGBTQ-regering van Vlaams Belang-held Victor Orban in Hongarije, elke keer duikt het doembeeld van The Handmaid’s Tale op. De intussen iconische rode mantel is een rode vlag geworden, die gehesen wordt telkens wanneer regimes raken aan vrouwenrechten, de rechten van minderheden, en fundamentele vrijheden.

Ook de goeien radicaliseren in u003cemu003eThe Handmaid’s Taleu003c/emu003e, en dan krijgen we een ander verhaal.

Drie seizoenen lang was het dan ook klaar en duidelijk wie de goeien en de slechten waren in Gilead. De onderdrukte Handmaids, Martha’s, en alle undesirables aan één kant, het sadistische, fanatieke staatsapparaat van de Commanders en hun medeplichtigen aan de andere kant. Maar in seizoen vier wordt die grens ineens troebeler. Ook de goeien radicaliseren, en dan zitten we plots met een heel ander verhaal.

Aan het eind van seizoen drie slaagt June samen met andere vrouwen van de verzetsgroep Mayday erin om tientallen kinderen op een vliegtuig richting Canada te smokkelen. June wordt bij die actie neergeschoten door een Guardian, maar – zoals meteen blijkt uit de eerste aflevering van seizoen vier – overleeft haar verwondingen. De rebellerende Handmaids en Martha’s vinden onderkomen in een safe house, waar June niet veel later de executie van een gevangengenomen Guardian beveelt. En dan begint het nog maar pas.

In de tweede aflevering wordt met de hulp van enkele Jezebels – vrouwen die werken in de luxebordelen van Gilead – een heel regiment militairen vergiftigd, en ook wanneer June er in aflevering vier in slaagt rebellengebied Chicago te bereiken kan ze haar honger naar wraak en geweld nauwelijks intomen. En dat wordt er niet beter op wanneer ze eindelijk Canada weet te bereiken, en opnieuw herenigd wordt met haar echtgenoot Luke. Hoe verder ze van haar onderdrukkers weet te vluchten, hoe groter Junes dorst naar bloed lijkt te worden.

Als we net als June ons vermogen om te reflecteren over dilemma’s opofferen aan nieuw fanatisme, zijn we verloren.

Slachtoffer wordt dader, de gefolterde wordt folteraar, de opgejaagde wordt de jager: het zijn huizenhoge Hollywoodclichés, maar The Handmaid’s Tale is niet zomaar een fictiereeks. Net omdat de serie zoveel urgente dingen over onze huidige samenleving zegt zit er een boodschap in, wanneer we June gaandeweg zien veranderen in een nietsontziende wraakengel die langzaam maar zeker verteerd wordt door de duisternis. Een niet onbegrijpelijke maar daarom niet minder griezelige metamorfose, die grotendeels de verdienste is van een alweer fenomenaal acterende Elisabeth Moss.

Het is met dezelfde hooghartigheid, hypocrisie, en manipulatie van het regime in Gilead dat een listige June haar agenda nastreeft. De enige remedie voor haar lijden is nog meer lijden. Oog om oog, tand om tand. Uiteindelijk kent de gehate Commander Fred een gruwelijk einde, wanneer hij in het niemandsland tussen Gilead en Canada door een grote groep Handmaids wordt opgejaagd en afgeslacht. June is een grens overgestoken, die naar geweld en pure haat. ‘I know’, zijn haar laatste woorden, wanneer ze nog onder het bloed van de Commander thuis wordt opgewacht door een bezorgd kijkende Luke.

Voor mij zegt dit seizoen van The Handmaid’s Tale iets over ons onvermogen om adequaat te reageren op toenemende polarisatie, radicalisering, en conservatieve trends. Het antwoord op dogma’s en radicalisering kan nooit nog meer dogma’s en radicalisering zijn. Maar dat is exact wat extreemrechts en de ultraconservatieven vaak lijken te bereiken, met hun conflictmodellen, provocaties, en zwart-witdenken. Als we net als June ons vermogen om te reflecteren over dilemma’s opofferen aan nieuwe dogma’s en nieuw fanatisme, zijn we verloren.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content