Na het prille succes van ‘Instaverliefd’: is Instagramfictie gemaakt om te blijven?

Senne Dehandschutter regisseerde met Instaverliefd de eerste Vlaamse reeks die enkel op Instagram te zien is. Hij ziet hoe sociale media ook de klassieke tv en cinema beïnvloeden: ‘Jumpcuts waren vroeger not done, nu duiken ze overal op.’

Sinds een dikke week is het Vlaamse tv-landschap zowaar een Instagramreeks rijker: Instaverliefd, een luchtige serie over vier pubers die zoveel mogelijk proberen te daten in een prettig gestoord spel. Goths en mensen met een tattoo van een lachend kakske zijn bonuspunten, een date die rookt levert je strafpunten op. Niet meteen De dag, maar wel een Europese primeur, beweert productiehuis Eyeworks, dat de reeks maakte op vraag van Eén, MNM en Kom op tegen Kanker – vandaar die punten aftrek voor rokers. ‘Instaverliefd is enkel op Instagram te zien en werd volledig opgenomen met een smartphone. Dat is uniek in Europa’, zegt Peter Bouckaert van Eyeworks op VRT NWS.

Niet alleen de beeldvoering – verticaal en los uit de pols – ademt internet, ook de castlijst. Om te beginnen hebben de vier hoofdacteurs allemaal al een stevige following: Sarah Mouhamou is Ketnetwrapster, Naomi Janssens acteerde al in Campus 12, Thijs Antonneau dook op in D5R en Thuis en Rayan Aghassaiy is onder de naam UnaGize een YouTuber met 300 000 abonnees. Voeg daar nog gastrollen aan toe voor invloedrijke onlinefiguren, van Flo Windey tot TikTokfenomeen Stien Edlund, en u weet meteen hoe het account van Instaverliefd na een paar weken al aan ruim 21 000 volgers zit. ‘We hebben even overwogen om met gevestigde acteurs te bedenken – een Matteo Simoni, ik noem maar iemand – maar uiteindelijk vond ik het interessanter om met deze mensen, allemaal op hun eigen manier pioniers in digital storytelling – een gezamenlijke stap omhoog te zetten’, zegt regisseur Senne Dehandschutter, die de reeks samen met Brecht De Groot schreef. ‘En eerlijk, het zijn ook goede acteurs.’

Misschien nog interessanter dan de roedel acteurs-influencers die Instaverliefd heeft ingeschakeld, is de voor Vlaamse fictie totaal nieuwe beeldtaal. ‘Tot nu toe waren webreeksen bijna altijd klassiek gemonteerde series, in kleine stukjes opgeknipt en online geplaatst’, zegt regisseur Senne Dehandschutter, die de reeks samen met Brecht De Groot schreef. ‘Wij laten de acteurs zichzelf en elkaar filmen, vanuit het selfieperspectief. De cameravoering wordt zo een deel van de acteerprestaties. Als ze schuddebuiken van het lachen, schudt het beeld mee en als hun mondhoeken naar beneden gaan, volgt de smartphone.’

Hoe was het om als dertiger fictie te maken met, voor en op het medium van tieners en jonge twintigers?

SENNE DEHANDSCHUTTER: Niet minder dan een buitenkans. Ik kijk al jaren naar YouTubers als Casey Neistat of Lisa Koshy. Zij hebben gaandeweg een volledig nieuwe beeldtaal ontwikkeld. Alles vertrekt vanuit de actie: ze richten hun smartphone erop en beginnen te filmen zonder veel poespas, ook al bibbert het beeld of loopt er iets anders mis. Op de momenten dat ze meer tijd hebben, pakken ze dan uit met money shots. Een opname met een drone, bijvoorbeeld.

Tussen YouTube en Instagram zijn er nog wel twee grote verschillen: het beeldformaat en de lengte van de filmpjes.

DEHANDSCHUTTER: Experimenteren met verticale beelden was superleuk. Zo zit er in de eerste aflevering een shot waarin een van de personages aan de voeten van een ander ligt. Met een smartphone kun je in één shot het rechtstaande én het liggende personage volledig vangen. En wat betreft de lengte: vijftien seconden (de lengte van een slide in Instagram stories, nvdr.) is heel kort, maar ook dat biedt weer nieuwe mogelijkheden om te monteren. Een shot van een van de hoofdpersonages kan dan een slide zijn, het tegenshot van zijn date het volgende. Dat verandert overigens weinig aan het verhaal: nu heeft de sfeer nog de bovenhand, maar binnenkort introduceren we ook langere verhaallijnen, zoals in een klassieke reeks.

Betekent dat ook dat we Instaverliefd op dezelfde manier mogen bekijken en eventueel beoordelen als een gewone tv-reeks?

DEHANDSCHUTTER: Als je het hebt over beeldkwaliteit, locaties en fraai uitgewerkte shots, zou dat een beetje lullig zijn: dit is met ontzettend weinig mensen en geld gemaakt. Maar wat betreft het verhaal en het fungehalte mag iedereen dat zeker doen. Dit is niet zomaar een tussendoortje voor mij, ik ben ontzettend trots op Instaverliefd. Noem het mijn kleine prestigeprojectje.

Hoe zie jij de toekomst van dit soort fictie? Zie je die beeldtaal bijvoorbeeld doorsijpelen in de klassieke tv en cinema?

DEHANDSCHUTTER: Of instafictie een begrip wordt, hangt af van hoe Instagram zelf het zal promoten, denk ik, maar die losse beeldvoering is er om te blijven. Jumpcuts (plotse beeldbreuken binnen hetzelfde perspectief, nvdr.) waren vroeger absoluut not done, maar sinds de komst van YouTube zie ik ze steeds vaker opduiken in films en series. Hetzelfde voor het voortijdig afknippen van een zin die je in hoofd al kan aanvullen: eerst gezien bij Casey Neistat, maar nu merk ik het bij veel andere makers op.

Beeldtaal evolueert constant en alles gaat sneller, dat is gewoon zo. Onderschat de kijker daarin ook niet, want die kan best veel aan. Leg maar eens een fictiereeks van nu naast eentje uit de jaren zestig: de eerste gaat tig keer sneller vooruit, maar de meeste kijkers van toen kunnen ook vandaag nog volgen. Tegelijk zal er altijd plaats zijn voor tragere vertelvormen, en maar goed ook.