Ella Leyers ging in bad met Mia Doornaert: ‘We zijn allemaal mietjes geworden’

‘Ik had het zelf niet door dat ik onzichtbaar was. Zoiets merk je pas achteraf’, zegt Ella Leyers. Die magere jaren lijken ondertussen wel weer voorbij, na een indrukwekkende coup van achttien deelnames aan De slimste mens. Donderdag kan de actrice en De ideale wereld-sidekick zich ook nog eens tot eindwinnares kronen.

‘Op den duur werd het wat gênant, toch? Dat record van twaalf afleveringen aantikken was leuk, en een kleine wraakactie voor mijn zus Olga, die destijds strandde op elf. Maar achttien? Voor de geloofwaardigheid van De slimste mens was dat echt geen goeie zaak. Ik bedoel maar: ik?’

Voor Ella Leyers was 2020 een jaar met twee gezichten. In januari – toen Australische bosbranden nog dé gebeurtenis van het jaar leken te worden – werd ze nog feestelijk ingehaald bij De ideale wereld, sinds de ophokplicht van maart zag ze net als haar collega’s de opdrachten en een theatershow zachtjesaan verschuiven of verdampen. De remonte kwam er dit najaar. Toen brak ze het record van VTM-journaliste Julie Colpaert in De slimste mens en stak ze op de valreep van 2020 toch nog Marc Van Ranst naar de kroon inzake schermtijd en gevarieerde, kleurrijke outfits. Morgen mag ze in de finale hopelijk het laatste greintje credibiliteit van de quiz aan diggelen slaan door ook nog eens met de bul van Slimste Mens naar huis te gaan.

Met de vingers in de neus, toch?

Ella Leyers: Nee, stressen! Ik heb zolang op die stoel gekampeerd dat er een soort rust over mij was gekomen. Je krijgt zowat de air van een veteraan – ‘eens zien wat ze vandaag binnengooien’ -, maar dit keer ben ík het groentje dat weer moet wennen.

Kun je je nog voorbereiden op zo’n finale?

Leyers: Ik heb niet gestudeerd. Toch niet in de traditionele zin van het woord: bureautje, gedempt lampje en met de neus in een encyclopedie. Maar ik heb me wel een avond helemaal verloren op Wikipedia.

Sneuvelt het decor als je de finale toch nog verliest? Naar verluidt heb je een nogal competitief kantje. Er schijnt ooit een Pictionary-incident te zijn geweest.

Leyers:(wegwerpgebaar) Eén keer heb ik mezelf verloren in een vlaag van razernij tijdens een potje Pictionary. Kan gebeuren. Ik had al zeker tien pijlen naar en vijf cirkels rond mijn overduidelijke tekening getrokken, en nog zag niemand wat het was. Dat heeft geen sporen nagelaten. Mijn familie duikt niet weg als ze me in de buurt van een whiteboard zien.

Zelfs kwaliteitskranten vroegen zich na jouw zegereeks, en die van Olga in 2016, af of het iets met het ‘Leyers-DNA’ te maken had. Olga bedacht destijds dat het toch meer nurture dan nature was en zag het vooral als een roep om goedkeuring van vader Jan.

Leyers: Dat speelt zeker mee. Elk kind wil dat toch? Maar ik heb ook wel een quizbrein. Ik kan het bijvoorbeeld niet laten om mezelf constant te bevragen. Dan zit ik in de wagen en moet ik blijven zitten tot ik alle songs op Abbey Road van The Beatles heb opgesomd.

Denkt nonkel Pascal eigenlijk dat je gaat winnen?

Leyers:(aarzelt)

De in Spanje wonende oom-astroloog die je al eens consulteert?

Leyers: Ik had het in De slimste mens ook al over hem. Misschien moet ik daar toch eens mee stoppen. Voor je het weet, word ik weggezet als Mystieke Ella, de wicca van Berchem. (lacht)

Over de quiz heb ik hem niks gevraagd. Wel over het leven. Zes maanden geleden zei hij me, vanuit Spanje en zonder veel voorkennis over mijn carrièreverloop: ‘Je hebt het gevoel dat je lang onzichtbaar bent geweest, en dat je nu terug op de voorgrond mag komen.’ Hij had geen ongelijk. Die zeven vette en zeven magere jaren zijn zeer reëel voor actrices.

Jij bent ondertussen inderdaad al aan je tweede hype toe. De media hebben jou aan het begin van je carrière al eens doodgeknuffeld.

Leyers: ‘Ella Leyers bestormt de mediawereld met zevenmijlslaarzen aan’, dat soort praatjes. Praatjes die je in al je jeugdige arrogantie ook gaat geloven. Net zoals je op die leeftijd ook alle waarschuwingen over het onzekere bestaan van een actrice in de wind slaat. ‘Want bij mij zal het anders zijn.’

Is die zelfbegoocheling niet noodzakelijk voor aanstormend talent?

Leyers:(knikt) Een actrice die niet gelooft dat alles goed komt, kwijnt gewoon weg. Op een bepaald moment boomt je carrière dan, wat tof en comfortabel is, tot het weer wat kalmer wordt. Dat is min of meer wat ik de afgelopen twee jaar meemaakte. Nonkel Pascal had dus gelijk. Ik had het zelf niet door dat ik onzichtbaar was, maar het contrast met het mediacircus van dit najaar is wel opmerkelijk. Plots roepen mensen ‘Ey, slimme!’ naar mij vanuit hun wagen. Heel raar.

Hoe heb je 2020 doorworsteld, los van de relatieve onzichtbaarheid?

Leyers: Ik had vooral in het voorjaar mijn weemoedige momenten. Momenten bijvoorbeeld waarop ik op mijn balkon stond, uitkijkend op een verlaten straat in de ondergaande zon, terwijl Frank Raes er in een programma die iconische opwarming van de ondertussen gestorven Diego Maradona bij haalde. Ik hoorde Live is Life van Opus, ik zag de mensenmassa in het stadion en plots knaagde het allemaal zeer hard. Er zijn in stilte wel wat tranen gehuild in de eerste lockdown. (denkt na) Van honderd naar nul ging mij niet zo goed af. Ondertussen heb ik beter mijn draai gevonden. Ik heb nog nooit zoveel gewandeld. En nog nooit zoveel alcohol in openlucht gedronken als dit jaar. (lacht)

Ik wil ook niet klagen, iedereen heeft wel wat. Je zou denken dat jongeren het vandaag het lastigst hebben, maar dan las ik in Knack Focus hoe Franco Nero, de 79-jarige lievelingsacteur van Quentin Tarantino, na driehonderd films nog steeds last had van fomo. Corona had hem zijn zwanenzang ontnomen. Bij mij overheerst een gevoel van onrechtvaardigheid: dit zou een topperiode moeten zijn. Ik ben jong genoeg maar wel verlost van die twintigersonzin, ben nog geen moeder en kan dus nog makkelijker ja zeggen op bepaalde opdrachten… Enfin, niet dat het moederschap niet tof kan zijn of een domper op je carrière hoeft te zijn.

Was dat laatste een poging om sores met kersverse moeders te vermijden? Het valt op dat je in recente interviews bedachtzamer omspringt met je meningen.

Leyers: Ik zei vroeger sneller wat ik dacht, zonder na te denken over de gevolgen. En ik zou dat weer wat vaker willen doen. Wat tegengas geven aan de heersende wokeness. Mia Doornaert schrijft daar zinnige dingen over. Onlangs zelfs nog. (duikelt een mismeesterd exemplaar van De Standaard op, nvdr.) Sorry, ik las die krant in bad. Maar zag ik je nu net fronsen?

Het verbaast me toch lichtjes dat je met Mia Doornaert in bad gaat.

Leyers:(lacht) Is het nu ook al controversieel om je te uiten als liefhebber van Mia Doornaert? Zijn we werkelijk zo gebrainwasht? Ik vind haar interessant, ze houdt zich goed in debatten en doet me mijmeren naar een tijd waarin iedereen nog beleefd en voornaam was.

Doornaert had het in die jongste column onder meer over jeugdige crybullies. ‘De truc bestaat erin dat aanvallers zich in de gewaden van slachtoffers hullen. Ze ontketenen vernietigende hetzes om mensen het spreken te beletten en zelfs te broodroven, maar met tranen in de ogen, want eigenlijk zijn zij zelf het slachtoffer.’

Leyers: Ik snap haar wel. Ik wil een discussie, geen totalitair spreekverbod. Ik haat het dat ik vandaag bepaalde dingen niet meer mag zeggen. Dat is toch de gedachtepolitie van het nieuwe links? Ik kan met sommige twintigers niet eens meer van mening wisselen, want als er maar één juiste mening is, dan heb ik bij voorbaat al verloren. Dan begin ik er liever niet aan. Lafjes, ik weet het. Maar het meningsverschil is helaas te fundamenteel. Er zijn zeer krappe krijtlijntjes uitgezet, en wie niet binnen die wakkere lijntjes kleurt, staat blijkbaar niet aan de juiste kant van de geschiedenis. Op den duur houd je dus gewoon je kop, uit schrik om onder die pletwals te belanden.

De ideale wereld flirt ook met de grenzen. Voor Doornaerts crybullies maakt het niet altijd uit of iets onder de vlag van humor gebeurt. Er bestaat een kans dat je zo toch ooit onder de pletwals belandt.

Leyers:Ik ben daar toch vooral een uitvoerende actrice. Een sidekick die toevallig ook Ella heet, maar eerder een satirisch vehikel dan de echte Ella. Laten we hopen dat dat onderscheid op zijn minst nog gemaakt wordt. Ik vergroot daar ook graag wat onhebbelijke kantjes uit, omdat dat gewoon geestig is. Toen ik het Slimste mens-record had gebroken, heb ik dat bijvoorbeeld de hele avond uitgemolken in De ideale wereld. Het verwaande kind dat alleen maar over zichzelf kan praten is nu eenmaal een grappig typetje. Al kan dat blijkbaar ook verkeerd vallen. Zo was er online nogal wat te doen rond mijn kledij in De slimste mens, en vooral rond die knalroze Legally Blonde-outfit in de twaalfde aflevering. Blijkbaar was dat zeer arrogant van mij. Jongens, ik draag dat maar om jullie te entertainen, hè. Ik snap ook niet dat iemand nog voldoening haalt uit het spuien van zo’n onlinebagger. Zijn we daar ondertussen niet klaar mee?

Het valt in De ideale wereld nog maar eens op dat je vrij natuurlijk naar comedy graviteert. Je hebt blijkbaar ook notaboekjes met losse bedenkingen en je bent een diehard fan van het kruim van de Amerikaanse stand-upscene.

Leyers:(snel) Ik zou mezelf nooit een diehard fan van iets noemen. Ik durfde vroeger niet eens een T-shirt van The Beatles te dragen omdat ik dat een te groot statement vond. Alsof ik elk B-kantje kende en elke locatie waar ze in de jaren zestig hadden gespeeld. Maar ik houd van stand-up, ja. Chris D’Elia. Anthony Jeselnik. Bill Burr. Sebastian Maniscalco. Iliza Shlesinger. Heerlijk. Als ik in de VS ben, zit ik gegarandeerd een paar avonden in de comedyclub.

Shlesinger heeft het complexloos over haar leven als dertigjarige vrouw, en dikt dat aan met wat imitaties en een drupje maatschappijkritiek. Is dat het soort stand-up dat jij ook zou kunnen brengen? Of is het niks voor jou?

Leyers: Ik wil niet kiezen tussen comedy en ‘serieus’ acteerwerk. Al heb ik het gevoel dat ik dat tegenwoordig wel moet doen. Dat ik in mijn grappige hoekje moet blijven zitten. Misschien moet het volgende project dus maar eens over-the-top-serieus zijn. Genre ‘ik ben terminaal en mijn aan drank verslaafde ex-man heeft net mijn enige dochter neergestoken’. Zoiets.

Wat die internetcommentaren trouwens betreft: onder een van jouw recente DIW-filmpjes, over AstraZeneca, gaan de commentaren overwegend over de eindtijd, hoe het teken van het beest inwendig aangebracht zal worden, pedofilienetwerken en Bill Gates. Om maar te zeggen: ik zou me er niet te druk in maken.

Leyers: Bill Gates?

Bill Gates wil ons chippen middels vaccinatie. Wakker worden, sheeple!

Leyers: Wil jij dat vaccin?

Wil jij dat vaccin niet?

Leyers:Dat de rest zich maar eerst laat vaccineren, dan ben ik ook safe. (lacht) Weet je wat ik zo vreemd vind aan dit jaar? Hoe snel we geconditioneerd zijn. Ik at onlangs bij mijn knuffelcontact thuis, stond recht en greep meteen naar mijn mondmasker. Omdat we dat op de redactie van Woestijnvis ook moeten doen als we rechtstaan. Angstaanjagend hoe snel dat er allemaal ingesleten is.

Gaat die blinde gehoorzaamheid ook niet zeer hard in tegen de algemene Leyers-opvoeding? Jan illustreert de menselijke volgzaamheid naar verluidt graag met een festivalmetafoor.

Leyers:(lacht) Papa kan daar echt heerlijke litanieën over afsteken. ‘En dan gaat zo’n gastje gedwee langs de security. Mooi in het rijtje. Even laten fouilleren. Geen van thuis meegebrachte drank in de rugzak? Maar op de wei is het dan wel van “fuck the system”?’ Dat valt in zijn hoofd niet te rijmen. En ik vrees dat ik me er zelf ook behoorlijk kwaad over kan maken. Zo moest ik gisteren een gsm ophalen in Fnac vlak voor sluitingstijd. De winkel was compleet verlaten, dus ik nam een kortere weg in plaats van de covid-proof, afgebakende route die je eerst de hele winkel door laat wandelen. Waarop plots een steward opduikt en zegt: ‘Dit is de uitgang, mevrouw. U moet helemaal rond.’ (droog) Dáár kan ik dus niet mee om. Ik snap dat zoiets noodzakelijk is op piekmomenten, maar denk op zo’n moment toch even na. Ik heb moeite met die robotisering van de wereld.

Wat zegt het over mij, of jou, dat ik ervan uitging dat die anekdote zou eindigen met: ‘En toen hebben ze me kicking and screaming met drie man naar buiten gesleurd terwijl ik “fuck the system” riep’?

Leyers:(grinnikt) Ik heb dat overwogen, vooral toen diezelfde steward me na de omleiding ook nog eens zeer droog welkom heette. Maar had dat iets uitgehaald? Het doet me gewoon te hard denken aan de Amerikaanse cultuur, waar ze ondertussen al volledig vastlopen in hun eigen regeltjes.

Acteur Peter De Graef betwijfelde dit jaar – terecht, zo bleek – of hij de slimste mens zou kunnen worden. ‘Ik ben niet zo slim. Gelukkig. Want ik vrees dat slimme mensen het moeilijk hebben in het leven. Ze hebben alles door, zien overal gelaagdheden. Ik wil het allemaal niet weten.’ Hoe hard lijd jij aan het leven, Ella?

Leyers: Daar trap ik niet in, bro.

Omdat je jezelf niet slim wilt noemen? Of omdat je het achterste van je tong niet wilt laten zien?

Leyers: Beide. Ik glijd ook best wel door het leven, hoewel ik technisch gezien redenen te over heb om te flippen. Ik ben een 32-jarige single vrouw zonder kinderen, die binnen moet blijven wegens een virus en een hoop projecten gepauzeerd zag. Enige zwartgalligheid zou perfect legitiem zijn. Maar ik voel het niet, toch niet op persoonlijk niveau. Wel op een grotere schaal. Want de wereld lijkt te evolueren in een richting die ik maar niks vind. Een ongezellige richting ook.

Wat maakt het zo ongezellig?

Leyers: Ik snak naar meer ongedwongenheid. Naar meer rock-‘n-roll. Naar meer uit de pas lopende excentriekelingen die de wereld kleuren met hun interessante meningen en hun hele zijn. Wie beelden uit de jaren zestig bekijkt, moet vaststellen dat wij vandaag ook een zeer preutse bende zijn geworden. De heerlijke manier waarop Jane Birkin destijds Serge Gainsbourg flankeerde in een doorschijnend, niks verhullend kleedje? Ik zie het vandaag niet meer gebeuren.

Ik heb heimwee naar een tijd die ik nooit gekend heb. Misschien ook wel net omdat ik die nooit gekend heb. Waarschijnlijk was men toen in het algemeen ook zo kleinburgerlijk als vandaag, maar je had tenminste nog dichters, rocksterren en muzikanten die gewoon zeiden wat ze dachten zonder dat ze hoefden te vrezen dat de internetbrigade meteen hun proces zou maken. (blaast) Iedereen neemt alles veel te persoonlijk. En we zijn allemaal mietjes geworden. Ben ik me nog altijd aan het indekken nu? Dit lijkt me een duidelijke mening, nee? (lacht)

Styling: Farah El Bastani. Met dank aan Adin, Bernadette en Julie Kegels.