‘Elke dag een shit show’: acteur Tim Robbins vertegenwoordigt links Amerika in ‘Here and Now’

© .

In de nieuwe HBO-reeks Here and Now vertolkt Tim Robbins niet zozeer een personage als wel een hele bevolkingsgroep: het linkse Amerika, wezenloos in elkaar gezakt na de dreun van Donald Trump. ‘Voor een verhaal zo actueel als dit recht je als acteur je rug.’

Dat verhaal kreeg Robbins aangereikt door Alan Ball, scenarist van de film American Beauty en bedenker van de reeksen Six Feet Under en True Blood. Hoe is het om vandaag in Amerika te leven? Een vraag die een myriade aan antwoorden opleverde, want wie níét blank, bemiddeld, hetero, gendervast en christelijk is, kijkt er doorgaans tegen een hardere werkelijkheid aan. Om al die kwesties bij de horens te vatten zonder in een politiek praatprogramma te verzanden (én er nog een metafysische parabel doorheen te kunnen weven ook) bediende Ball zich van een vertrouwd raamwerk: het familiedrama.

HERE AND NOW toont de VS vanuit het perspectief van een progressief blank bemiddeld gezin: 'We've lost, folks.'
HERE AND NOW toont de VS vanuit het perspectief van een progressief blank bemiddeld gezin: ‘We’ve lost, folks.’

Aan het hoofd van het ene gezin staan de moedeloze filosofieprofessor Greg Boatwright (Tim Robbins) en zijn wel nog idealistische vrouw Audrey Bayer (Holly Hunter). Hun oudste drie, inmiddels volwassen kinderen (rollen van Jerrika Hinton, Raymond Lee en Daniel Zovatto) adopteerden ze doelbewust, bij wijze van persoonlijke rechtzetting, uit landen waar de VS er een puinhoop van hebben gemaakt: Liberia, Vietnam en Colombia. Verder hebben ze een natuurlijke tienerdochter (Sosie Bacon). Daarnaast is er de familie van de Iraanse psychiater Farid Shokrani (Peter Macdissi), die zijn land is ontvlucht met vreselijke foltersporen op zijn rug. Hij heeft de islam resoluut afgezworen, in tegenstelling tot zijn devote eega en hun tienerzoon, die transgender is.

'Elke dag een shit show': acteur Tim Robbins vertegenwoordigt links Amerika in 'Here and Now'

Als ensembledrama zonder aanwijsbare protagonisten is het aanvankelijk moeilijk grip te krijgen op Here and Now. Net daarom is de aanwezigheid van bekend gezicht en klasbak Tim Robbins behulpzaam. Maar meer nog dan met zijn personage zullen velen zich identificeren met de idee dat Greg Boatwright verbeeldt: het progressieve gedachtegoed dat zich door hedendaagse reactionaire machten in de hoek heeft laten drummen. Bovendien waren er weinig acteurs geknipter voor die rol dan Tim Robbins. Niet alleen omdat hij zijn linkse overtuigingen nooit onder stoelen of banken heeft gestoken, maar ook vanwege die eerste film die hij lang geleden zelf schreef en regisseerde. Herinnert u zich Bob Roberts (1992) nog? In die politieke satire speelt Robbins zelf de hoofdrol van een conservatieve, stinkend rijke zakenman die succesvol campagne voert voor een zitje in de Amerikaanse Senaat. Vervang ‘Senaat’ door ‘Witte Huis’. Rinkelt daar een heel klokkenspel? ‘ Bob Roberts is bewaarheid geworden’, gaf Tim Robbins eerder deze maand lijdzaam toe in The New York Times.

'Elke dag een shit show': acteur Tim Robbins vertegenwoordigt links Amerika in 'Here and Now'

Niettemin is het een montere vent die op een zonnige maandagmorgen een hotelsuite in Los Angeles binnenbanjert, voorzien van een opengelaten flanellen hemd, retrobrilmontuur, smetteloos vals gebit en een grijs sikje waaruit hij bedachtzaam zijn antwoorden plukt.

Het is jouw personage dat in de eerste aflevering de teneergeslagen toon zet, met de speech die hij thuis op het feestje voor zijn zestigste verjaardag geeft: ‘I look at the world and all I see is ignorance, hatred, terror, and rage. We lost, folks.’ Is Here and Now een fatalistische reeks?

Tim Robbins: Dat vind ik niet. Ze weerspiegelt gewoon een realiteit voor heel wat mensen in dit land. Er is verraad geweest, aan beide kanten. Wat we nu voelen, is de psychische nasleep daarvan. Wat ik boeiend vond aan het script voor de pilot, was de groep personages die Alan Ball had verzameld. Maar ook dat hij zo helder sprak over het heden, wat zeldzaam is in film en televisie. Als acteur recht je automatisch je rug als je zo’n verhaal leest. Daarenboven is Alan niet bang om ook de donkere elementen te benoemen – of beter: gewoon te tonen. Wat doen mensen die overlopen van engagement en goede bedoelingen tóch fout? Waarom ontbreekt het ons aan inlevingsvermogen? Voor welk deel van de realiteit verkiezen we blind te blijven? Door dergelijke zaken open en bloot te zien liggen komen we dikwijls tot een beter begrip van wie we zijn.

'Elke dag een shit show': acteur Tim Robbins vertegenwoordigt links Amerika in 'Here and Now'

Hoe komt het dat Greg Boatwright in de herfst van zijn leven onder zo’n zwarte wolk leeft?

Robbins: Opnieuw, die psychische pijn die heel wat mensen voelen. Je werkt je hele leven voor een zaak, je gelooft dat je dichter bij een beter functionerende maatschappij komt. Tot er plots een nieuw bewind opstaat dat alle verwezenlijkingen tenietdoet. Dat is deprimerend. Voor Greg komen daar nog de uitdagingen bij die eigen zijn aan het ouder worden. Hij voelt hoe alles en iedereen – de samenleving, zijn familie, een stem in zijn binnenste – hem naar een staat van wanhoop drijft. Hij twijfelt over het leven, want hij weet niet hoeveel tijd hem nog is gegund. Hij vraagt zich af hoe hij die bron van vitaliteit weer kan aanboren die hij ooit blindelings vond. Volgens mij gaan we allemaal wel eens door zo’n fase. Je moet alleen opletten dat je er niet onderdoor gaat, fysiek en spiritueel.

'Elke dag een shit show': acteur Tim Robbins vertegenwoordigt links Amerika in 'Here and Now'

Aangezien je indertijd met Bob Roberts al zo’n betrouwbaar orakel was: waar denk je dat het nu met Amerika heen gaat?

Robbins: (lacht) Het is een dagelijkse shit show, niet? Waar ik me het meeste zorgen over maak, is dat we worden meegezogen in al die negativiteit. Tot op het punt dat die ons volledig verlamt, ons alle puf beneemt om nog iets te ondernemen. Want het is een spiraal, als je er eenmaal in zit. Mensen worden kwader en kwader, willen alleen nog stemmen horen die hun eigen gelijk onderschrijven, alsof ze in een echokamer opgesloten zitten. Op zich is het gezond om kwaad te zijn om wat er gebeurt. Maar het mag niet de dominante kracht worden in je leven. Als je in een constante staat van oppositie leeft, sta je vanzelf minder open voor iemand die je een kans op verandering of verzoening biedt. Want je hebt die persoon al veroordeeld en tot je vijand gemaakt. Dáár ben ik bang voor.

'Elke dag een shit show': acteur Tim Robbins vertegenwoordigt links Amerika in 'Here and Now'

Wat valt er dan concreet te doen?

Robbins: Wel, begin eens om twintig minuten lang van je scherm af te komen en je buur een handje te helpen. In plaats van meningen te retweeten of allerlei bijtende dingen over de tegenpartij op sociale media te spuien, denk eens na over wat je binnen je gemeenschap kunt doen om het leven van een ander te verlichten. Zo simpel kan het zijn. Wees empathisch. (sarcastisch) Een radicaal concept, ik weet het. Maar zo hebben we ooit wel geleefd. We mogen niet navelstaarderig worden, of het vleesgeworden anti. Dat berooft ons van onze menselijkheid.

'Elke dag een shit show': acteur Tim Robbins vertegenwoordigt links Amerika in 'Here and Now'

Denk je dat Here and Now die tendens kan keren?

Robbins: Ik hoop het. In nagenoeg elke maatschappij die een verschuiving naar autoritarisme of fascisme heeft meegemaakt, werden kunstenaars en schrijvers vanzelf de eerste vijanden. Dat moet ons toch een idee geven van de kracht van literatuur en kunst.

De serie doet meer dan alleen maar de beklemming en duisternis van het Trumptijdperk schetsen. Ze steekt ook de hand in eigen boezem: links is zelfvoldaan geweest. Met een nederlaag van Hillary Clinton had niemand rekening gehouden.

Robbins: Ja, dat is een van de redenen waarom ik van deze reeks hou. Mijn personage zegt daarover: ‘Dat we nu in de miserie zitten, is te wijten aan slimme mensen.’ Het waren diezelfde slimme mensen die de media ervan overtuigd hebben om achter de oorlog in Irak te gaan staan, en die oorlog daardoor in feite mogelijk hebben gemaakt. Waar zijn de massavernietigingswapens die die inval rechtvaardigen? Dat was toen de centrale vraag. Maar de slimme mensen antwoordden: ‘O, wij beschikken over informatie die jullie niet hebben.’ Ofwel dachten ze dat echt, ofwel was het een grove leugen. Oké, misschien waren ze toch niet zo slim. (lacht)

'Elke dag een shit show': acteur Tim Robbins vertegenwoordigt links Amerika in 'Here and Now'

Hoe dan ook is onze maatschappij afgegleden naar een omgeving waarin je spectaculair de bal mag misslaan en er nog voor toegejuicht wordt ook. Hoe catastrofaal of ronduit misdadig ook je fouten, straffen blijven uit. Kijk naar de bankencrisis van 2008, die bijna ons hele financiële systeem om zeep heeft geholpen. Alle schuldigen gingen vrijuit. Sommigen kregen zelfs bonussen! Je kunt vlakaf liegen en het toch tot president schoppen! (denkt na) Ik vermoed dat het komt doordat we destijds Richard Nixon niet in de gevangenis hebben gegooid. We zouden vandaag in een heel andere maatschappij leven als er effectief gevolgen waren voor lui die dat soort misdaden begaan.

'Elke dag een shit show': acteur Tim Robbins vertegenwoordigt links Amerika in 'Here and Now'

Je hebt zelf drie volwassen kinderen. Hoe staan zij in de wereld?

Robbins: Op een gezonde, positieve manier. Ze wantrouwen sociale media, wat ik bemoedigend vind. Ik bedoel: mijn beide zonen verzamelen vinyl. (brede glimlach) De ene heeft net een mooie plaat gemaakt met zijn groep Pow Pow Family Band, de ander maakt films. En mijn dochter schrijft een blog over ouderschap. Ze voelen zich niet verslagen. Ze zijn voorzichtig ten aanzien van de wereld, maar er niet door geïntimideerd. Omdat ze volgens mij begrijpen dat deze situatie, hoe laakbaar ze ook is, in veel opzichten een uiting is van wat er altijd is geweest. Racisme is niet van de ene op de andere dag ontstaan. Of xenofobie. Ook niet bij politici. Alleen kan Trump het veel minder goed verbergen. Hij is niet zo geoefend en delicaat als de meeste andere Republikeinen. Zij wéten hoe ze racistische hints kunnen geven die niet openlijk racistisch lijken, maar die dat voor het doelpubliek wel degelijk zijn. Trump heeft die sociale vaardigheid niet. Maar hey, misschien bewijst hij ons daarmee op lange termijn wel een dienst. Hij legt het woekerende kwaad bloot dat aan de basis ligt van dat soort denken. Dus fatalistisch? Ik in elk geval niet.

Met HOLLY HUNTER: 'Mensen willen alleen nog stemmen horen die hun eigen gelijk onderschrijven. Dáár ben ik bang voor.'
Met HOLLY HUNTER: ‘Mensen willen alleen nog stemmen horen die hun eigen gelijk onderschrijven. Dáár ben ik bang voor.’
De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Here and Now

Nu in Play More van Telenet.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content