Deze mannen willen dat u zich engageert: ‘Doe iets, al is het maar een Facebookpost’

Na een goed onthaal van de eerste reeks van Zwijgen is geen optie, de online videoreeks over engagement, staat er een tweede seizoen in de steigers. Bedenkers Anthony Bosschem en Tom Mahy over hun plannen: ‘We hebben veel geluk gehad met Murielle Scherre.’

Als u op YouTube goed zoekt tussen de katjes en virale dansvideo’s, vindt u sinds een klein jaar Zwijgen is geen optie terug. Voor de interviewreeks vallen Anthony Bosschem en Tom Mahy telkens de nederige stulp van een geëngageerde medemens binnen, om er enkele uren later weer uit te komen. Twee dagen later is er het resultaat: een diepte-interview, tussen de twintig en dertig minuten lang.

Veel te lang, zal de gemiddelde influencer u vertellen. En toch: alle interviews halen vlot de duizend views, er komt een nieuwe reeks van 36 interviews aan en de twee plannen om ervan te leven. ‘Sinds januari willen wij onze kost verdienen met Zwijgen is geen optie‘, zegt Bosschem. ‘Hoe dat we dat concreet gaan doen, is nog niet duidelijk. We hebben al enkele live-interviews gedaan met een betalend publiek. Ook crowdfunding is een mogelijkheid. We zullen sowieso op meerdere paarden moeten wedden, omdat we in zo’n klein land leven. Binnen een jaar moet ons verdienmodel op poten staan, want dan is het geld op.’ (lacht)

Waarom willen twee jonge makers net aan een zware online interviewreeks beginnen?

TOM MAHY: We kennen elkaar twaalf jaar. Al van in het begin wilden we met een groepje vrienden dingen maken, maar dat draaide uiteindelijk uit op pinten drinken en lol maken. Ik ben vervolgens filosofie en film gaan studeren en heb in alle takken van de filmsector zowat gewerkt.

ANTHONY BOSSCHEM: Anderhalf jaar geleden besloten dat we met ons tweeën wat wilden doen. We hebben de ronde langs de tv-zenders gedaan met een paar programma-ideeën, maar verder dan aftastende gesprekken ging dat niet. Dan zijn we maar zelf begonnen, vanuit onze beperkingen. Waar kunnen we morgen aan beginnen, was onze belangrijkste vraag.

We dachten meteen aan interviews, de basis van zowat elk tv-programma. Twee camera’s en de geluidsopstelling klaarzetten en je bent vertrokken.

Interviews kunnen letterlijk over alles gaan. Vanwaar jullie keuze om over engagement te spreken?

BOSSCHEM: Vooraf hebben we een lijst gemaakt met mogelijke gasten, mensen die ons inspireren en die we bewonderen. Wat zij gemeen hebben, is dat ze inzichten hebben over hoe de wereld ervoor staat, maar daar zich niet door laten verlammen. Al de rest is daaruit gevolgd.

Voor iemand die je bewondert, neem je de tijd. Je zorgt voor de perfecte omstandigheden waarin die gast zich comfortabel voelt, je monteert met het grootst mogelijk respect…

Hoe gaan jullie te werk?

BOSSCHEM: Voor we aan het interview beginnen, gaan er twee dagen op aan research, alles lezen wat je gast ooit gezegd heeft. Het is leuk om al die zaken op voorhand te weten. Daarmee kun je een verhaallijn voor je interview opstellen.

MAHY: Het is leuk om te zien hoe gasten reageren als ze het verhaal dat ze al honderd keer hebben moeten vertellen, meteen kunnen overslaan.

BOSSCHEM: Ik vind dat zelf ergerlijk als je op televisie duidelijk ziet dat een gast voor de zoveelste keer zijn parlé moet doen. We nemen ook zoveel mogelijk op bij de gasten thuis. Als we te weten kunnen komen wat de lievelingsmuziek van de gast is, zet ik die op voor het interview begint.

MAHY: Wat ook helpt, is dat we alles met ons twee doen. Anthony interviewt, ik loop rond op mijn kousenvoeten. Dat maakt het gesprek intiemer. We zeggen ook nooit wanneer een interview begint. We gaan zitten, Anthony begint met de gasten te praten, ik stel alles op. Na een uur vraagt die gast dan: ‘Zeg, zijn we al aan het opnemen?’

BOSSCHEM: Alles samen duren de opnames minstens drie uur. Dan hebben we de essentie meestal wel gevat.

MAHY: En dan begint mijn grootste opdracht: monteren, van drie uur naar 25 minuten. We blijven altijd trouw aan wat de gasten vertellen en willen hen er zo goed mogelijk laten uitkomen. Onze gasten analyseren de problemen, maar we vinden het ook belangrijk dat er iets in zit over wat ze doen. We willen verontwaardiging tonen, maar ook hoop.

BOSSCHEM: Voor mij is Zwijgen is geen optie een therapie, omdat ik zo hoor wat mensen allemaal doen om de wereld beter te maken. Zulke verhalen hoor je bijna niet meer. Bijna al het nieuws is slecht nieuws en het goede nieuws op het journaal is meestal een banaal fait divers. Maar wat onze gasten zeggen, is essentieel. Het zijn mensen die de grote problemen van onze tijd proberen op te lossen.

Jullie spreken heel vaak met mensen die al tientallen keren geïnterviewd zijn. Hoe reageren zij als jullie drie uur van hun tijd vragen voor een video-interview?

BOSSCHEM: We hebben veel geluk met Murielle Scherre, onze eerste interviewee. Het gesprek met haar was meer dan we er ooit van hadden kunnen dromen. Dat interview werd een argument voor alle gasten die we daarna wilden.

Als mensen zeggen dat drie uur wel lang is, zeggen we dat ik geen goede interviewer ben en Tom geen monteerwonder is. Wij hebben tijd nodig om iets goeds te kunnen maken. Als je dat er niet voor over hebt, is dat perfect ok.

MAHY: Regelmatig bieden mensen zichzelf aan, maar daar gingen we tot nu toe niet op in. We hebben een lijst van 200 namen die we interessant vinden. Wanneer iemand op die lijst voor de derde keer wordt aangeraden door iemand of in het nieuws komt, maakt dat onze goesting zo groot dat die persoon ons volgende doel wordt.

BOSSCHEM: Die urgentie is belangrijk. Als een gast bij ons zit, betekent dat dat we hem bijna moeten spreken.

Hebben jullie een persoonlijke favoriet uit het eerste seizoen?

MAHY: Voor mij is dat Dirk Bryssinck. Hij houdt Villa Voortman over in Gent, waar hij met drugsverslaafden werkt die ook nog eens psychisch ziek zijn. Een van de mooiste gesprekken die ik ooit heb mogen monteren, met een heel warme mens. Hij gaat met heel veel liefde in tegen de heersende orde in de psychiatrie. Ik was daar totaal ondersteboven van.

BOSSCHEM: Ik kies nog steeds voor Murielle. Elk interview is een poging om de sfeer te recreëren die er toen hing. Maar we zijn trots op alle interviews. Wat we niet goed vinden, komt niet online.

Hebben jullie interview een maatschappelijke impact?

MAHY: Een van de grootste stimuli om een tweede seizoen te maken, is de massa mails en Facebookberichten die we hebben gekregen. Mensen schrijven ons dat ze hoop en energie tanken uit ons werken. Er is een onderstroom in Vlaanderen die hoopvol, geëngageerd en mondig is.

We hopen een aantal boegbeelden van die stroom te lanceren, zodat die wat groter kan worden en aan belang kan winnen. Dat iemand als Ignace Schops, die bewees dat natuurbehoud financieel rendabel is, in het klimaatdebat nauwelijks aan het woord komt, is gewoonweg absurd.

BOSSCHEM: Het gaat over kleine dingen, is onze boodschap. Wat je koopt, op welke manier je je verplaatst… al je kleine beslissingen tellen en kunnen invloed hebben.

MAHY: Ik merk zelf dat ik vaak geen zin heb om te discussiëren over een bepaald onderwerp, maar enkel zo veranderen mensen van mening. Als iemand die normaal zwijgt zich nu begint te moeiten aan de feestdis, is dat iets heel kleins en tegelijk heel groots. Ook al update je je Facebookstatus maar: doe iets, want het heeft een impact. Niemand kan nu nog aan de kant blijven staan.

BOSSCHEM: Ik spreek sinds Zwijgen is geen optie veel sneller mensen aan als ik iets zie dat ik niet ok vind. Onlangs dook er een verborgencamerafilmpje op in Brussel, waarin een vrouw wordt lastiggevallen en niemand ingrijpt. Ik vind dat nefast gedrag in een democratie.

Zien jullie jezelf vandaag nog traditionele tv maken?

BOSSCHEM: We zijn zeker niet tegen, maar werken nu zo hard dat we geen tijd hebben om een pitch te schrijven en ermee te gaan leuren.

MAHY: Tv maken is heel complex, je moet door allerlei hoepeltjes springen. Nu mogen we een week op een aflevering werken en dat is heel bevrijdend.

Zijn jullie anders beginnen te kijken naar tv-interviews?

MAHY: We kijken op naar Tegenlicht, de podcasts van De Correspondent… veel Nederlandse dingen. Daar zit een soort urgentie in die je bij ons nauwelijks ziet. Ik denk dat het ook niet gemakkelijk is om iemand te interviewen voor een programma als De afspraak. Wij zijn de luxepaarden: we kiezen zelf onze gasten en hebben drie uur tijd. Bart Schols kan niet eens zijn eigen research doen en moet op vijf minuten to the point komen.

BOSSCHEM: Onze droom is ooit een dagelijkse talkshow, à la De wereld draait door. Dat is echt zot goed. Matthijs Van Nieuwkerk doet er alles aan om standaardvragen te vermijden en wil echt horen wat zijn gast te zeggen heeft. Ons summum is niet per se dat lange interview. De urgentie van dat halfuur vier gasten lang kunnen volhouden, dát is het toppunt.

Wat kunnen jullie al vertellen over het nieuwe seizoen?

BOSSCHEM: We beginnen met Walter Zinzen, de beste interviewer die België ooit gekend heeft. Ook Serge De Geldere, de man achter Klimaatzaak, doet mee. We kijken ook uit naar Marjan Gryson, die agressiebehandeling geeft. Een heel indrukwekkende vrouw.

Zwijgen is geen optie vanaf 7 september op YouTube.

Wilt u op de hoogte blijven van alle nieuwe video’s? Anthony en Tom hebben ook een nieuwsbrief.