De man die ‘1 jaar gratis’ bedacht: ‘Mensen blijven mij maar vragen waar Herman Van Molle is’

Met 1 jaar gratis ziet Karel Vereertbrugghen een van zijn vele geesteskinderen terugkeren. Maar Vereertbrugghen is ook cryptokraker bij De Standaard, de baslijn in een belpopklassieker en het tweede leven van Gaston en Leo: ‘Gij doe da goed, jong! Ge moet der in vaardergoan!‘

‘Wist u dat Paul Winchell, de acteur die Teigetje vertolkte in de eerste animatiefilms over Winnie The Pooh, samen met dokter Heimlich van het Heimlich-manoeuvre een kunsthart heeft uitgevonden?’

Karel Vereertbrugghen glundert. Ons idee om Vlaanderens bekendste quizvragenverzinner te verrassen met ons favoriete weetje pakt zichtbaar goed uit. Hij drinkt met smaak van zijn Orval en monstert het lege flesje. ‘6,2 procent’, leest hij af. ‘Klopt niet. Of je moet zo’n Orval heel lang laten liggen. Nu zal het zo’n 5,8 procent zijn.’

Vereertbrugghen, die samen met Herman Van Molle De Canvascrack en 1 jaar gratis bedacht, weet niet alleen iets te vertellen over het bier dat hij drinkt, maar ook de stoel waar hij op zit (‘ontworpen door Philippe Starck’) en het gebouw waar we op uitkijken vanuit het Leuvense café waar we zijn neergestreken (‘daar ben ik samen met Leo Martin nog van een showtrap gekomen’).

Over dat laatste later meer. Eerst moet er gepraat worden over 1 jaar gratis, de familiequiz die Eén na twaalf jaar weer uit de archieven heeft geplukt. Aan het principe, kandidaten die quizzen om het jaarloon van de meestverdienende onder hen, is zo goed als niets veranderd, aan de presentatie wel: Thomas Vanderveken vervangt überquizmaster Herman Van Molle, die al jaren in Zweden woont en zich daar volgens de plaatselijke pers aan het wandelvoetballen heeft gewijd.

Vereertbrugghen heeft zijn voormalige kompaan naar eigen zeggen al vijf jaar niet meer gezien of gesproken. ‘Noch gebeld, ge-sms’t, getelegrafeerd, gewhatsappt… En toch blijven mensen mij vragen waar Herman is. Zelfs de productieploeg van 1 jaar gratis heeft drie maanden naar hem gezocht voor ze hem om zijn toestemming konden vragen.’

Ook Vereertbrugghen zelf is niet meer actief bij het programma betrokken. ‘Het kriebelde wel om zelf wat vragen te bedenken, dat geef ik toe, maar de nieuwe makers hebben het fantástisch gedaan. Ze hebben een geweldige groep kandidaten bij elkaar gezocht, waarin alle kijkers zich zullen kunnen herkennen. Je kan dat deelnemersveld alleen maar zo gevarieerd houden, omdat kennis hier niet de doorslag geeft zoals in bijvoorbeeld De Canvascrack. Bovendien hoeven de quizzers meestal niet zelf te antwoorden, maar enkel in te schatten wie het juist zou kunnen hebben. Ook wie niet weet wie Jacques Brel is, kan met de hoofdprijs naar huis gaan.’

1 jaar gratis is dan ook géén quiz, meent de bedenker. ‘Het is een spelprogramma. Dat is totaal iets anders. Blokken is eigenlijk de enige tv-quiz in Vlaanderen. Al de rest zijn humorprogramma’s die verpakt zijn in wat vragen. Daar is niets mis mee, het is alleen jammer dat we in een land waar de parochiezalen wekelijks vol quizzers zitten geen harde tv-quiz van de grond krijgen. Toen De Canvascrack vijf jaar geleden werd afgevoerd, ben ik nochtans twee keer een nieuw format gaan bepleiten. Tevergeefs.’

Meneer Vereertbrugghen, waarom quizzen wij?

KAREL VEREERTBRUGGHEN: Ik kan je enkel vertellen dat ik als tiener de Encyclopedia Brittannica las, maar waarom ik dat deed, weet ik niet. Het heeft vooral te maken met kennis delen, verhalen vertellen. Als jij helemaal gek bent van een muzikant of auteur, wil je die naam toch ook met iedereen delen? Met anekdotes of weetjes is dat net zo. Met een goed verhaal op zak kan je altijd meepraten zonder jezelf bloot te geven. Misschien maakt dat het wel zo typisch Vlaams.

In welke onderwerpen bent u het sterkst?

VEREERTBRUGGHEN: Ik ben in alles geïnteresseerd. Ik heb rechten gestudeerd en er daarna nog twee jaar archeologie bijgedaan. Ik vind scheikunde fantastisch, maar politieke geschiedenis ook. Enkel van voetbal weet ik weinig of niets, verder van alles een klein beetje. Ik mis de focus die je nodig hebt om echt groot te kunnen worden in iets. Een vriend van mij vertaalt spijkerschrift alsof het niets is. Op zo’n specialist ben ik jaloers.

Tekst gaat verder onder de foto

Maar zij kunnen jaloers zijn op generalisten zoals u. Weinig gediplomeerde juristen kunnen zeggen dat ze zoals u basgitaar hebben gespeeld op een klassieker uit de Belgische pop.

VEREERTBRUGGHEN: Er is iets van Walter Verdin, ja. Ik zat veel op café in Grimbergen, samen met mannen als Walter en Jean-Marie Aerts van het latere T.C. Matic. Zij vroegen of ik wilde meespelen in hun groepje Specimen & The Rizikoos. Ik zei ja. Zo simpel was het toen.

Niet zo bescheiden. Met Specimen bent u in de jaren tachtig op de Get Sprouts-compilatie van Marcel Vanthilt en Gust De Coster beland, tussen Telex, De Kreuners, The Kids en Jo Lemaire.

VEREERTBRUGGHEN: Ik heb ook nog lang bij Kris De Bruyne en bij Wim Mertens gespeeld, maar ik voelde na een tijdje dat ik niet meer mee zou kunnen als ik er niet op zou gaan studeren. Daar had ik geen zin in. Als je dan iemand als Jaco Pastorius hoort … (veert plots op) Heb ik al verteld dat Jaco Pastorius op mijn versterker heeft gespeeld? Tijdens een solo-concert in Brussel. Hij was de zijne kwijtgeraakt of zoiets. Laat ons zeggen dat hij toen al aan lager wal was geraakt. Ik heb die versterker ooit uitgeleend aan iemand, maar ik weet niet meer aan wie. Nooit meer teruggezien.

Ook in de jaren tachtig legde u de basis voor satire in Vlaanderen met programma’s als TV-Touché.

VEREERTBRUGGHEN: Satire kon je dat niet noemen. Wij maakten grapjes over de politici, dat wel, maar we namen nooit een standpunt in zoals echte satirici wel doen. Dat kon niet op de gepolitiseerde BRT van toen: één echt kritisch grapje tegen de CVP, de blauwen, de sossen of de Volksunie en ze zetten je tegen de muur. De ideale wereld of Zondag met Lubach in Nederland, dát is goede satire. De dag dat ze me vragen om zoiets in Vlaanderen te maken, laat ik alles vallen.

Hoe belandde de schenenschopper die u toen was aan de schrijftafel van Gaston en Leo?

VEREERTBRUGGHEN: Begin jaren negentig wilden Gaston en Leo eigenlijk stoppen, maar Herman Van Molle en ik dachten dat ze een nieuwe start konden nemen op VTM, dat toen pas was opgericht. Ik zag in hen het Vlaamse antwoord op The Two Ronnies, het legendarische komische duo van de BBC. Wij hebben dat voorgesteld aan hun manager en die heeft toegezegd. Daarop zijn wij met een hele ploeg beginnen te schrijven. Onder anderen Joël De Ceulaer van De Morgen heeft nog sketches aangeleverd. Om de twee weken kwamen Gaston en Leo keuren. Dan speelde ik die sketches zo goed en zo kwaad als het kon na en zeiden zij ja of nee.

(Vereertbrugghen wijst met een breed gebaar naar buiten, richting concertzaal Het Depot) Daar hebben we alle stand-ups opgenomen. Eén keer heb ik een zieke Gaston eens vervangen tijdens een camerarepetitie. Dan kwam ik die showtrap af met Leo Martin naast mij en stonden we samen die sketch te repeteren. Ondertussen moedigde Gaston me aan, rillend in zijn stoel: “Gij doe da goed, jong! Ge moet der in vaardergoan!“

Tekst gaat verder onder de foto.

Waar u vandaag vooral mee verdergaat, dat zijn de cryptogrammen voor DS Weekblad. Hoe bent u daarmee begonnen?

VEREERTBRUGGHEN: Na het einde van De Canvascrack moest ik voor het eerst in mijn leven werk zoeken. Nu ja, ik heb eerst een jaar gelummeld en gelezen. Daarna heb ik dat cryptogram in ruitvorm bedacht, omdat ik vond dat crypto’s in kranten en tijdschriften tot dan toe humor misten. Ik heb er zo vier gemaakt en die naar De Standaard gestuurd. Toen ik er eigenlijk al niet meer op hoopte, kreeg ik antwoord: ik mocht beginnen.

(haalt een geprint A4’tje uit zijn jas en leest voor) “Lieve Karel, jij bent de lijm, de colle-tout in onze relatie en daar wilden we jou toch es hartelijk voor bedanken.” Zulke mails stuurt de redactie van De Standaard regelmatig aan mij door. Ik weet dat ik met mijn crypto’s minstens één huwelijk heb gemaakt, maar ook dat ik voor disputen zorg in de huwelijkse gemeenschap. Als meneer de pistolets is gaan halen en mevrouw intussen al vier antwoorden heeft ingevuld, dan is het heibel.

U bent al enkele jaren op pensioen. Wil de kameleon in u nog vaak van kleur verschieten?

VEREERTBRUGGHEN: De crypto heb ik in de vingers, dus daar kan in principe nog wel iets bijkomen. Ik denk dat ik nog eens één keer met iets totaal anders ga afkomen. Ik blijf gewoon graag bezig, zie je. De homo faber, de werkende mens, die zit in mij. En het mooiste is dat ik er mijn huis niet voor uit hoef.