Anthony Nti introduceert het eerste zwarte hoofdpersonage in een VRT-fictiereeks

Een miniserie (De Shaq) voor Eén, een kortfilm (Da Yie) op de longlist voor de Oscars en duimpjes van gerenommeerde regisseurs als Barry Jenkins en Benh Zeitlin: het gaat hard voor regisseur en clipmaker Anthony Nti. Nu moet hij gewoon nog van zijn angst voor Lous and the Yakuza af zien te raken. ‘Een stemmetje zei me: ‘You might fuck up. Jij zult haar carrière torpederen met een brakke videoclip.’

‘Ben ik wel goed bij mijn hoofd? En zo nee, is dat een probleem? Misschien hoort die waanzin er gewoon bij.’

Anthony Nti’s goede voornemen voor 2021? Beter om zich heen kijken alvorens hij weer eens druk gesticulerend en pratend een hele scène naspeelt in een vermeend verlaten straat. ‘Als ik een idee krijg, moet het er even uit. Ook in het openbaar. Dan zie ik hoe mensen me soms heel vreemd aanstaren vanachter hun raam.’

Konden zijn Antwerpse buren hem de laatste jaren zoal zien naspelen op straat: Boi, zijn kortfilm over twee Bulgaarse broers, meerdere videoclips voor TheColorGrey, Yung Mavu en SLM en Da Yie, zijn masterproef die in 2020 onder meer bekroond werd met de Grand Prix op het kortfilmfestival van Clermont-Ferrand en met een plek op de longlist van de uitgestelde Oscars. Voor Da Yie (‘goeienacht’ in het Twi), een sociaal drama annex thriller over een bendelid en twee kinderen, trok Nti terug naar Ghana, waar hij de eerste tien jaar van zijn leven doorbracht. In het afgelopen coronajaar schreef hij samen met zijn vaste coscenarist Chingiz Karibekov, Soe Nsuki en Inès Eshun ook de miniserie De Shaq. Samen met Eshun – die ook het concept bedacht – nam hij tevens de regie voor zijn rekening.

In The Shaq confronteert Marnix (Bart Hollanders) zijn zakenpartner en personal trainer Shaq (Prince K. Appiah) met een lijk in zijn tuinhuis. ‘Geschreven en gedraaid in amper vijf maanden’, zegt Nti. ‘Behoorlijk maf. Coronaproof, low budget en met beperkingen boven op de beperkingen, maar het was heel interessant om eens rechtstreeks voor een zender te werken. Het is te zeggen: ik heb eerder wel de reeks Hoodie geregisseerd voor Ketnet, maar in dat scenario had ik geen inspraak.’

Corrigeer me gerust, maar De Shaq lijkt me de eerste Vlaamse reeks op Eén met een zwarte acteur in de onbetwiste hoofdrol.

Anthony Nti: Is dat zo? Shit, ja. Laten we dan toch maar hopen dat de gemiddelde tachtigjarige geen hartaanval krijgt van zoveel kleur op zijn scherm. (lacht) Er hangt nog altijd zo’n angst rond gekleurde hoofdpersonages. Zenders en productiehuizen lijken te denken dat ‘de mensen’ er nog niet klaar voor zijn. Maar ik denk dat we ‘de mensen’ onderschatten. En zelfs als dat niet zo is: het is tijd om volwassen te worden, jongens. We kunnen geen water bij de wijn blijven doen.

De Shaq raakt af en toe aan racisme en vooroordelen, maar snijdt nooit echt diep. Is dat het water bij de wijn?

Nti: We wilden vooral een komisch moordmysterie maken, geen pamflet. Uiteraard hebben we het af en toe over racisme, maar net zo goed over liefde of nalatenschap.

Soe Nsuki, coscenariste van en actrice in De Shaq, liet onlangs in Knack Weekend noteren hoe de reeks haar min of meer gered heeft. Ze kon zich op haar werk gooien nadat de dood van George Floyd en de daaropvolgende Black Lives Matter-protesten een bijna ondraaglijke pijn los hadden gemaakt.

Nti: Ik ben blij dat Soe er de uitlaatklep in heeft gevonden die ze nodig had. (denkt na) Zelf ben ik er nog steeds niet helemaal uit wat ik van de massale BLM-reactie moet vinden, en van de massa mensen die er plots iets over te zeggen hebben. (denkt na) Stel, er staat een verkeersbord scheef in jouw straat. Telkens als je daarlangs loopt, denk je: tiens, dat staat precies nogal scheef. Maar de rest van de buurt haalt gewoon de schouders op. Tot je er op een dag voorbijkomt en iedereen samengeschoold is rond dat bord, verontwaardigd foto’s maakt en druk petities doorgeeft om dat onmiddellijk te fiksen. Dat is raar, toch? En eh, wordt het nu gefikst? Waar gaat dit heen? What are we really doing? Met dat gevoel zit ik dus.

Tegelijk merk ik dat velen sinds vorige zomer bepaalde dingen van me verwachten. Dat ik bepaalde verhalen móét vertellen en haast militante films moet draaien. Terwijl mijn interesses breder gaan. Ik ben geen preker, dat laat ik liever aan mijn vader. Ik wil entertainende films en series maken, weliswaar met een onderliggende, subtiele boodschap.

Toch valt de naam Spike Lee vaak als jouw belangrijkste voorbeeld. Je kunt veel zeggen over zijn films, maar niet dat ze uitblinken in subtiliteit, toch?

Nti: Lee brengt het inderdaad meestal harder dan ik tot nu toe gedaan heb. Hij is ook niet mijn enige inspiratiebron, al denk ik meer in termen van films dan van regisseurs, die vaak alle kanten uitschieten doorheen hun carrière. Ik denk dan bijvoorbeeld aan Beasts of the Southern Wild van Benh Zeitlin, Boyz n the Hood van John Singleton, Killer of Sheep van Charles Burnett, When They See Us van Ava DuVernay, Touki Bouki van Djibril Diop of Fresh van Boaz Yakin. (grinnikt) Die laatste doet me er trouwens aan denken dat ik jarenlang heb rondgebazuind dat mijn filmliefde ontstaan is toen ik op mijn tiende bij mijn oom in Ghana The Terminator zag. Omdat ik daarin een acteur zag sterven, maar die niet veel later in een andere film zag opduiken. Het besef dat je met film een fictieve wereld kon creëren, is toen gegroeid. Alleen wist mijn oom me onlangs te vertellen dat dat niet The Terminator was, maar Fresh. (lacht)

Je hebt je eigen wordingsverhaal gewhitewasht?

Nti: Blijkbaar. (lacht) Heel vreemd.

Jouw vader is de preker van de familie, zeg je. Op welke manier?

Nti: Hij heeft wel een en ander meegemaakt, en hij drukt me vaak op het hart dat ik goed moet opletten. We hadden thuis ook een hele kast met boeken over burgerrechten. Ik ben niet ignorant, racisme is heel echt, maar ik probeer het mijn leven niet te laten bepalen en me te omringen met mensen bij wie ik op mijn gemak ben. Dus als er al eens iets voorviel, kwam dat net iets minder hard binnen, denk ik.

Heb je de liefde voor film ook van jouw ouders meegekregen?

Nti: Nee. Mijn moeder zit in human recources. Mijn vader is planningmanager voor Levi’s, al was hij ook de fixer en producer van Da Yie. Vooral om budgettaire redenen, maar ook omdat ik er graag mijn hele familie bij betrek. Ik zal niet rusten tot alle Nti’s in de filmbusiness zitten. (denkt na) Ghana kent wel een zeer verhalende traditie. Zo was Kwaku, mijn eerste kortfilm, een ode aan mijn grootmoeder, die me de verhalen van Kwaku Anansi – de mythische spin – destijds heeft ingelepeld. Sappig vertellen kon ik dus al, maar de rest heb ik op het RITCS moeten leren. Ik kende niks van de filmgeschiedenis. Echt niks. Toen Willem Wallyn me tijdens het ingangsexamen vroeg naar de beste film ooit, antwoordde ik doodleuk The Wire.

De serie van David Simon?

Nti:Ja. Gelukkig vond Wallyn dat blijkbaar zo geestig dat ik meteen mocht starten.

***

Chingiz Karibekov stopt Nti een blik Tropico en een pannenkoek met gehakt en feta toe. Het is lunchtijd in de Gentse montagecel waar de twee momenteel enkele nieuwe trailers en een making-of van Da Yie in elkaar boksen voor hun Oscarcampagne. ‘ Da Yie deed het vorig jaar uitermate goed in het festivalcircuit, maar dat betekent natuurlijk nog niks. We hebben het ook maar over de longlist, dus we zijn er nog lang niet. (schouderophalend) Barry Jenkins, de regisseur van Moonlight, liet via Instagram alvast weten dat hij de film fantastisch vond. Net als Benh Zeitlin van Beasts of the Southern Wild. Dat nemen ze ons alvast niet meer af. En het blijft een mooie overwinning op iedereen die Da Yie zwaar de mist in zag gaan.’

Waaraan werd er precies getwijfeld?

Nti: Sommigen denken blijkbaar dat als je in Afrika gaat filmen je binnen de dag beroofd wordt. Als ik geld wilde losweken, moest ik stapels contracten en verzekeringen ondertekenen. En ik heb een nogal stevige contractenfobie. (lachje) Kunnen we niet gewoon allemaal afspraken maken als gentlemen en ons daaraan houden? Dus uiteindelijk hebben Chingiz en ik de fondsen zelf bijeengeschraapt. Hij als koerier voor Uber Eats, ik voor Pizza Hut. Productiehuis Caviar, waarmee we ook samenwerken voor onze eerste langspeelfilm Postcard, heeft ons daarna gelukkig wel geholpen met de distributie, want ons geld was op. (denkt na) Het was waarschijnlijk goedkoper geweest om gewoon in België te draaien, maar ik moest mijn hart volgen. Het is er ook een betere film door geworden, een soort roadtrip naar mijn roots. In Ghana zag ik destijds mijn eerste strand, trapte ik op mijn eerste voetbal, kreeg ik mijn eerste draai rond de oren van mijn tante…

Zit er geen soortgelijke scène in Da Yie?

Nti:(knikt) Ik breng graag verhalen die dicht bij mezelf liggen. Ook Da Yie heeft wat autobiografische kantjes. Zo ben ik zelf ook meegegaan met louche, oudere kerels die ik niet zo goed kende en op plekken geweest waar minder koosjere dingen gebeurden. Als kind besef je dat niet, in al je onschuld. Pas later ga je een en ander begrijpen. Met dat perspectief heb ik ook gespeeld: in Da Yie bekijk je alles vanuit het standpunt van een kind, maar als volwassene heb je de hele context wel mee. Op die spanning drijft alles.

Ondertussen werk je met Karibekov aan Postcard, je eerste langspeelfilm, en aan een nieuwe reeks.

Nti:Postcard hopen we te draaien eind 2021, al valt dat moeilijk te voorspellen in coronatijden. Het zou mooi zijn. Ik hoef, in tegenstelling tot de rest van mijn generatie, niet per se snel door te breken, maar ik heb er wel altijd van gedroomd om mijn eerste langspeelfilm voor mijn dertigste te draaien. Onze reeks, Clemenceau, zijn we nog aan het schrijven, samen met Mohamed El Hajjout.

Clemenceau, naar het Brusselse metrostation?

Nti:(knikt) Maar wacht, Chingiz kan die beter pitchen. Chingiz!

Chingiz Karibekov:(komt er even bij zitten) Het moet een dramady worden, en min of meer een combinatie van Do the Right Thing en Curb Your Enthusiasm, met een Larry David-achtig hoofdpersonage. Een pizzakoerier annex straatjournalist die altijd wel iets problematisch ziet in zijn eigen wijk.

Nti: Merci, Chingiz.

Voor Postcard stopte productiehuis Caviar jullie Fata morgana toe, de internationale doorbraakroman van Chika Unigwe over mensenhandel en de Antwerpse prostitutie. Maar die vonden jullie naar verluidt te heftig.

Nti:Fata morgana is een fantastisch boek. Het is niet dat we er niet mee aan de slag durfden te gaan, maar wat het zo geweldig maakt, is Chika’s uitgebreide research in de Antwerpse prostitutiebuurt. Als man kun je nooit zo diep graven als zij heeft gedaan. (droog) Ik heb ooit geprobeerd om zo’n zaak binnen te wandelen. I was out very quickly. Uiteindelijk heeft een organisatie die sekswerkers begeleidt ons wel op het spoor gezet van een paar meisjes die hun verhalen wilden delen. We hebben een paar maanden met hen opgetrokken, waaruit vooral bleek hoeveel we eigenlijk gemeen hadden.

Chika heeft ook benadrukt dat we er vooral ons eigen ding mee moesten doen. ‘Het hoeft echt geen letterlijke adaptatie te zijn.’ (haalt de schouders op) There Will Be Blood van Paul Thomas Anderson is ook gebaseerd op een boek (Oil! van Upton Sinclair, nvdr.), maar PTA heeft daar zijn eigen ding mee gedaan.

Fata morgana gaat over vier Afrikaanse vrouwen die door een mensensmokkelaar in de Antwerpse prostitutie gedropt worden. Wat blijft daarvan over?

Nti: Postcardwordt een blockbuster met veel explosies, over vier witte vrouwen die naar de maan willen. (lacht) Nee, het moet een misdaadfilm worden – ik heb zelf altijd Un prophète van Jacques Audiard in mijn achterhoofd – over de tocht van één meisje dat vanuit Italië naar België trekt en hoerenmadam wil worden, omdat ze dat als de enige mogelijke overlevingsstrategie ziet. Er zijn best al wat films over mensensmokkel en prostitutie gemaakt, maar telkens vanuit het perspectief van het slachtoffer. Nogal eenzijdig, niet? Er zijn altijd twee kanten aan een verhaal. En schijn bedriegt. Ik schep als filmmaker zeer graag verwachtingen, om die daarna weer helemaal onderuit te halen. Zo werkt het in het echte leven toch ook? Je kunt nooit echt van iets zeker zijn.

Je regisseerde de laatste jaren ook flink wat videoclips, waaronder die van Ewa ja van SLM. Is dat een afgesloten hoofdstuk, of kan dat naast Oscarraces blijven bestaan?

Nti: Voorlopig wel. Clips zijn voor elke regisseur een goede leerschool. Een film draaien, zelfs een kortfilm, is een soort marathon lopen, maar soms wil je gewoon een spurtje trekken en een idee uitwerken. Als oefening. Door die videoclips heb ik mijn eigen stem gevonden en ben ik echt een betere regisseur geworden. Clips en ook commercials dwingen je om sneller beslissingen te nemen en op heel korte tijd toch iets interessants te tonen.

Regisseur Frank Telli, die voor heel wat hiphopclips van Top Notch tekende, zei me eens dat de gemiddelde hiphopartiest het verstand van een achtjarige heeft, tenminste als het op videoclips aankomt. Iedereen wil precies hetzelfde doen als de concurrentie en afgelikt gaat boven edgy.

Nti: Destijds werkte ik vooral voor opkomende en bevriende artiesten. Die lieten me gewoon mijn ding doen. Wisten zij veel hoe een clip in elkaar zat. Maar wanneer opkomende artiesten groter worden, worden ze blijkbaar ook allemaal regisseur. En cameraman. En monteur. (lacht) Iedereen zijn vak, toch? Ik vraag hun toch ook niet om hun song dertig seconden korter te maken omdat dat beter bij mijn verhaal past? Nu goed, sommigen behouden een zeer open geest, anderen vinden de hele clip verpest omdat hun haar niet perfect lag. Het zij zo.

Klopt het dat toen een nog relatief onbekende Lous and the Yakuza je vroeg om haar debuut te regisseren, je feestelijk bedankte omdat je door haar geïntimideerd was?

Nti: Ik heb niks officieel afgewezen, maar ik vrees dat ik het uit angst wel een beetje heb laten uitdoven. (grinnikt) Ze had me gepolst om de clip van haar debuutsingle Dilemme te regisseren. Wat ik eigenlijk wel zag zitten, maar dat stemmetje…

Welk stemmetje?

Nti: ‘Anthony, you might fuck up. Jij zult haar carrière torpederen met een brakke videoclip.’ Dát stemmetje.

Galmt dat wel vaker door je hoofd of lag het aan Lous?

Nti: Lous is een pracht van een vrouw, extreem getalenteerd en een beetje intimiderend, maar ik kamp wel vaker met enorme twijfel. Het idee voor Da Yie had ik in 2015 al, maar ik durfde gewoon niet. Ik had niet het gevoel dat ik helemaal klaar was, en dan begin ik er beter niet aan. Ongetwijfeld heb ik zo ook al een paar mooie kansen laten liggen. (denkt na) Ik ben een voormalig atleet, hè. Eerst train je je kapot, zorg je dat je er klaar voor bent en dan kun je eventueel een grote mond opzetten. Niet eerder. Talent is maar 25 procent, de rest is zweet.