Alleen een volleerde scepticus gelooft de Michael Jackson-documentaire niet

In de HBO-documentaire Leaving Neverland vertellen Wade Robson en James Safechuck dat ze jarenlang seksueel misbruikt werden door popster Michael Jackson. Tijdens de première op het Sundance Film Festival, begin dit jaar, vluchtten mensen vol afschuw de zaal uit, nu brengt Canvas de film tot bij u in de living. Maar zeg eens eerlijk: bent u nu écht verwonderd?

James Safechuck, Wade Robson, Macaulay Culkin, Brett Barnes, Jordan Chandler en Gavin Arvizo: dat zijn de zes ‘beste vrienden’ van de in 2009 overleden popkoning Michael Jackson die in de documentaire Leaving Neverland ter sprake komen. Chandler en Arvizo hebben Jacko aangeklaagd wegens seksueel misbruik. Barnes en Culkin houden tot op vandaag vol dat de zanger hen nooit heeft aangeraakt. Robson en Safechuck vertellen in een vier uur durend horrorverhaal hun met honderden ongemakkelijke details doorspekte relaas, dat door hun familieleden van een kader wordt voorzien. Dat is extra opmerkelijk omdat ze tijdens de rechtzaken van 1993 en 2004-2005 allebei in het voordeel van Jackson getuigden en volhielden dat hij hen nooit had misbruikt. Voor miljoenen fans, Jacksons familie en advocaten reden genoeg om deze bocht van negentig graden weg te zetten als een manoeuvre van twee geldbeluste fantasten.

Het helpt ook niet dat de twee vijf jaar geleden zonder succes een rechtzaak tegen de nalatenschap van Jackson hebben aangespannen, en dat dat in Robsons geval gebeurde nadat hij naast de job van choreograaf in The Immortal World Tour had gegrepen, een Cirque du Soleil-productie die leven en werk van de King of Pop als onderwerp had. Toch moet je na Leaving Neverland en een blik op de voorgeschiedenis al een volleerd scepticus zijn om hen niet te geloven.

Onaantastbaar

Laten we eerst een misverstand uit de wereld helpen: Michael Jackson is níét twee keer vrijgesproken van kindermisbruik. Het eerste proces, dat in 1993 werd aangespannen door de vader van Jordan Chandler, werd buiten de rechtzaal om geregeld met een geldsom die rond de twintig miljoen dollar zou gelegen hebben.

In de zaak tegen Gavin Arvizo ging Jackson wel vrijuit, nadat zijn advocaten de jury hadden gewezen op de onbetrouwbaarheid van Arvizo’s moeder Janet, die al eerder meineed en fraude gepleegd had. De kranten noemden de excentrieke Janet ‘een ramp voor de openbare aanklager’, en Jacksons advocatenleger zette tegenover haar onsamenhangende relaas de geloofwaardige jonge sterren Macauley Culkin en Wade Robson, die op dat moment bekendstond als de man achter de dansmoves van Britney Spears en *NSYNC.

Een van Jacksons advocaten op het eerste proces was Johnnie Cochran, die in 1995 de vrijspraak bedong voor O.J. Simpson. Thomas Mesereau, die later ook Bill Cosby zou verdedigen, stond aan het hoofd van het team dat Jacko de tweede keer verdedigde. Hij uitte na de vrijspraak een dreigement aan het adres van iedereen die het zou aandurven met een beschuldigende vinger in de richting van de zanger te wijzen: ‘We komen achter je aan met alles wat we hebben.’ Michael Jackson was even onaantastbaar als de katholieke kerk.

Horrorranch

Leaving Neverland valt in twee delen uiteen. In het eerste deel, dat niet voor gevoelige magen bestemd is, doen James Safechuck en Wade Robson hun seksuele ervaringen met Jackson uit de doeken. De details van hun ervaringen lopen vaak gelijk: de ruimtes in Jacksons ranch Neverland waar ze het met hem deden, de voorkeuren van de zanger (‘Hij hield ervan dat ik voorovergebogen stond, zodat hij mijn anus kon zien terwijl hij masturbeerde’), de vluchtroutes, de gesloten deuren.

Een opvallend verschil is wel de aanloop naar het eerste seksuele contact. Bij Safechuck, die Jackson voor het eerst ontmoette toen ze samen een reclamespot voor Pepsi opnamen, zie je een lange periode van grooming. Hij mag eens met zijn ouders op Neverland logeren, Jackson komt bij de familie eten (en slapen), ze mogen mee op tournee… En lange tijd gebeurt er niets. Safechuck en Jackson zijn eerst vrienden, vervolgens boezemvrienden en dan pas geliefden. ‘Daarna deden we het constant, net als in elke prille relatie.’

Bij Robson loopt het anders. Hij maakt voor het eerst kennis met zijn idool in Australië, als hij vijf is. Twee jaar later ziet hij hem op Neverland terug, waarop ze bijna meteen het bed delen en Jackson hem begint te betasten. Robson is dan zeven, Safechuck tien.

In deel twee gaat het over de twee processen en de getuigenissen van Safechuck en Robson. Die eerste vertelt onder meer hoe gelukkig hij was dat Jackson hem plots opnieuw nodig had. Hij was toen vijftien, en was al een tijdje vervangen door andere, jongere jongens. Maar na zijn getuigenis en de afhandeling van het proces had hij opnieuw seks met de zanger. De twee vertellen ook over de reden waarom ze nu wél met hun verhaal naar buiten komen: ze zijn allebei zelf vader geworden, hebben depressies en zenuwinzinkingen achter de rug en spreken nog altijd met veel liefde over Jackson.

Hand in hand

Overtuigend? Misschien niet, maar hun verhaal is dat wel. De ruimte ontbreekt om in te gaan op de manier waarop Jackson de families van beide jongens uit elkaar heeft gespeeld door aansluiting te zoeken met hun moeders en de jongens achterdocht voor hun eigen ouders in te boezemen, maar dat is stuff die je in elk handboek van de pedofiel zult vinden. De getuigenissen van de moeders, die van niets wisten en nu allebei onder schuldgevoelens gebukt lopen, zijn daardoor even overtuigend als die van Robson en Safechuck zelf.

De meest choquerende beelden van Leaving Neverland zijn wat ons betreft die waarin je Michael en James samen ziet. Hoe ze hand in hand wandelen, hoe Jackson zijn arm om James slaat, hoe ze elkaar aankijken: dat is niets anders dan een dolverliefd koppel en het lijkt vandaag onmogelijk – en onaanvaardbaar – dat we daar met zijn allen ooit een gezonde vriendschapsrelatie tussen een volwassen man en een kind in hebben willen zien. Zelfs niet met de algemeen aanvaarde gedachte in het achterhoofd dat Jacko een jongen van negen in het lichaam van een volwassen man was.