Alle vijf vorige seizoenen van ‘Game of Thrones’ voor u herbekeken

Knack Focus’ tv-criticus Stefaan Werbrouck bekeek door de jaren heen elk seizoen van Game of Thrones. In afwachting van seizoen zes, herleest u hier zijn recensies van alle vijf vorige jaargangen.

Een reeks over de epische strijd in een fictieve wereld ‘waar de zomers decennialang duren en de winters een heel leven in beslag kunnen nemen’, vol bloederige gevechten, familiale twisten en personages met namen als Robert Baratheon, Daenerys Targaryen of Theon Greyjoy: voor fans van The Lord of the Rings die snakten naar een portie fantasy kwam Game of Thrones als geroepen.

Net als The Lord of the Rings is de serie gebaseerd op een reeks fantasyboeken: A Song of Ice and Fire (bij ons vertaald als Het Lied van IJs en Vuur) van George R.R. Martin. Hij was aanvankelijk een scenarist voor tv-series – hij werkte onder meer mee aan de remake van The Twilight Zone en aan de fantasyreeks Beauty and the Beast -, maar begin jaren negentig sloeg hij de poorten van Hollywood achter zich dicht en begon hij aan A Song of Ice and Fire.

Het verhaal speelt zich af in de fictieve werelden van Westeros en Essos en vertelt hoe er na de dood van koning Robert tussen de mogelijke troonopvolgers een machtsstrijd is uitgebroken. Goed, dat is een erg beknopte samenvatting, want zoals alle fantasyboeken is A Song of Ice and Fire een kluwen van verhalen vol bizarre personages, magische werelden en roemruchte dynastieën. In 1996 publiceerde Martin het eerste boek, A Game of Thrones.

De moeite waard? Game of Thrones bevat alle elementen die je bij een fantasyserie kunt verwachten – een uitgebreide en soms moeilijke mythologie, plechtstatige dialogen… – maar de donkere verhalen over machtsmisbruik en nietsontziende ambitie geven de reeks een universeel karakter. Bovendien ziet de serie er geweldig uit. Dat mag ook wel, als je weet dat de tien afleveringen uit het eerste seizoen samen een dikke vijftig miljoen dollar hebben gekost.

Wie op het einde van seizoen 1 dacht dat de meeste personages ondertussen wel op het toneel waren verschenen, zat er flink naast. Bij de start van reeks 2 trekken de makers een vers blik open, met als belangrijkste nieuwkomers Stannis Baratheon en zijn mysterieuze priesteres Melisandre (de Nederlandse Carice van Houten), die samen een plan bedenken om koning Joffrey van de IJzeren Troon te stoten. Zij zijn niet de enigen die de macht over Westeros willen veroveren, want ook Stannis’ broer Renly, Balon Greyjoy uit de Iron Islands en Robb Stark proberen hun invloedssfeer over het continent te vergroten. Ondertussen is Daenerys Targaryen overzees bezig haar drie draakjes op te voeden, zodat ze met hen en haar leger ten strijde kan trekken tegen diegenen die haar familie de troon hebben ontnomen.

A Clash of Kings, zo heet het boek uit George R.R. Martins A Song of Ice and Fire-cyclus waarop dit tweede seizoen van Game of Thrones gebaseerd is. Een titel die veel actie belooft, maar toch zijn de kernwoorden in de vorige paragraaf plannen, proberen en willen: de protagonisten blijven, enkele schermutselingen niet te na gesproken, meestal uit elkaars buurt, en pas helemaal op het einde raken twee van hen echt betrokken in een grote veldslag. Net zoals je in het eerste seizoen van Game of Thrones tevergeefs zat te wachten op de winter die bij de start van de reeks aangekondigd werd, voelt reeks twee aan als één lange aanloop naar een gebeurtenis die niet echt komt. (Overigens: ook die winter laat nog steeds gezellig op zich wachten.)

Het vreemde aan Game of Thrones is dat het uitblijven van die climaxen niet zo erg is. De makers van de reeks wilden de fantasiewereld van Martin zo goed mogelijk tot leven wekken, en daar slagen ze wonderwel in: de locaties, van de mysterieuze woestijnsteden in het oosten tot de barre ijsvlakten ten noorden van The Wall, zijn schitterend in beeld gebracht en hoe ze heen en weer springen tussen de verschillende personages en hun verhalen zonder het overzicht te verliezen is bepaald indrukwekkend. Er gebeurt in de tien afleveringen ook meer dan genoeg en er verliezen in ieder geval genoeg mensen hun hoofd om je bij de les te houden. Zo diepzinnig als Breaking Bad en consorten is Game of Thrones niet, maar wel verdomd goed entertainment.

Over de derde jaargang van Game of Thrones kunnen we kort zijn: hoewel bij momenten nog steeds heel indrukwekkend, was die net iets minder dan de twee ervoor. De hele machinerie leek soms wat richtingloos, met een pak personages die voortdurend onderweg waren maar nooit leken aan te komen en anderen die eigenlijk een heel seizoen lang op dezelfde plaats bleven – denk maar aan de arme Theon Greyjoy, die zowat tien afleveringen in de kettingen hing. De ‘Red Wedding’ was weliswaar een climax die alle vorige uit de reeks in de schaduw stelde, maar ook dat kon niet verhelen dat er zand in de raderen van Game of Thrones zat.

Diepzinnig. Subtiel. Vernieuwend. Het zijn drie woorden die je zelden of nooit zult verbinden aan Game of Thrones. De serie is veeleer het tv-equivalent van de epische sword and sandal-films van weleer, maar dan zonder de preutse normen van toen. Spectaculair, soms over the top, maar over het algemeen geweldig onderhoudend en meeslepend.

Na een minder derde seizoen staat Game of Thrones weer op scherp. Seizoen 4 knoopt aan met het niveau van het begin, en biedt opnieuw tien uur spanning, seks en zwarte humor. Het is moeilijk om precies de vinger te leggen op wat deze afleveringen beter maakt dan de vorige, want in se ontrolt het verhaal zich even traag als voorheen en moet er nog even vaak heen en weer worden gesprongen tussen de verschillende locaties en personages. Maar er gebeurt wel meer in King’s Landing, The North of voorbij The Wall, er zit meer vlees aan de verhalen en de nieuwe personages – met voorop prins Oberyn Martell, die op bezoek komt bij koning Joffrey – voegen iets toe in plaats van het geheel te verzwaren.

De typische donkere ondertoon van de serie is ook meer aanwezig dan in de vorige seizoenen. Niet dat Game of Thrones voordien opgewekt en vrolijk was, maar de wreedheid was toch veeleer geconcentreerd rond enkele schokkende gebeurtenissen – de Red Wedding in het derde seizoen of de onthoofding van Ned Stark in de eerste jaargang. Dat soort shockers zit er nog steeds in, maar de sfeer van uitzichtloosheid en willekeurig geweld hangt meer als een sluier over het hele seizoen, waardoor je nog vaker met ingehouden adem zit te kijken.

Het vijfde seizoen is niet beter of slechter dan de vorige vier, het is vooral meer van hetzelfde. Eigenlijk volgt Game of Thrones al sinds 2011 hetzelfde patroon: de hoofdpersonages passen zich bij het begin van elk seizoen aan de veranderde machtsverhoudingen uit het vorige aan, er wordt veel gepraat en gereisd, af en toe wordt er ook gereisd en gepraat, en tegen het einde zijn er enkele schokkende gebeurtenissen, vallen er een paar doden van wie je het niet had verwacht en sluit men af met een finale die je laat uitkijken naar het volgende seizoen. En de winter is in aantocht, nog steeds.

Subtiliteit is nooit echt het sterkste punt geweest van Game of Thrones – dit is tenslotte de reeks die de Engelse taal verrijkt heeft met het woord ‘sexposition’, een uitleg doen terwijl er op de achtergrond geneukt wordt – maar je hebt de indruk dat de makers steeds meer naar de voorhamer grijpen. En eigenlijk is Game of Thrones daardoor een reeks geworden die minder te vertellen heeft, en meer mikt op puur escapisme.