‘Vechtstuk’ is tintelend teksttheater met een schaamteloos happy-end

Hof van Eede ging op Theater Aan Zee in première met een Vechtstuk waarin het bekvechten tot een tragikomische kunst verheven wordt.

Op dinsdag 30 september 2014 iets voor middernacht beende Samuel T. Herring, de frontman van Future Islands, het podium op van de BBC2-talkshow Later… with Jools Holland en bracht er de geweldige song Seasons. Seasons change / And I tried hard just to soften you / And seasons change / But I’ve grown tired of trying to change for you. Hij zong en hij schreeuwde het. Met het hart op de tong en intussen over het krappe podium springend alsof hij aan het oefenen was voor een verse Elfstedentocht. Het was een ronduit magisch optreden.

Al dansend op die song en zich het ‘schaatspasje’ van Herring gracieus eigen makend, opent Ans Van den Eede Vechtstuk, de verse worp van Hof van Eede. Na Waar het met de wereld naartoe gaat, daar gaan wij naartoe – hetdebuutstuk van Hof van Eede – is het de tweede dialoog die Van den Eede met Greg Timmermans speelt. In 2011 speelden de twee een dialoog over boeken, taal en liefde tussen twee eventuele geliefden, zich inspirerend op Jacques, le fataliste et son maître van Denis Diderot.

In Vechtstuk verwijzen ze zelfs even naar de titel van dit debuut, niet in het minst omdat de voorstellingen inhoudelijk verwant zijn. Ook nu spelen ze een koppel met een complexe verhouding. Na tien jaar lief en leed delen, rest dit stel vooral veel frustratie en opgekropte woede.

Hoe donker dit ook klinkt, hun toon is verkwikkend komisch. Al tijdens de openingsscène – waarin Van den Eedes gehuppel haast kan gezien worden als een dansante poging om uit haar verstikkende relatie weg te vluchten – is die geestige toets pront aanwezig. Van den Eede danst uitbundig op Seasons, Timmermans loopt nors rond en vraagt zijn vrouw – tevergeefs – om te stoppen met dansen. Zij gebruikt de tekst van het nummer om hem iets duidelijk te maken, hij negeert het.

De daaropvolgende discussie over keukeneilanden en kasten zonder handvaten die nauwelijks nog op kasten lijken, is hilarisch maar legt tegelijkertijd de afstand en het onbegrip tussen beide geliefden bloot. Timmermans – voorstander van veel onzichtbare kasten – draagt een pak, Van den Eede – team ‘Ge kunt niet alles verstoppen!’ – staat er blootvoets bij, in een nauw aansluitende body en doorzichtig rokje. Wanneer zij een berg kleren op het podium gooit – ze wil zich opmaken voor een avondje dansen bij haar beste vriendin -, steekt ze de lont aan het vuur van een avondje bekvechten.

Het wordt bekvechten op metaforisch topniveau. De woordenwisselingen plus problemen met de elektriciteit en het water doen hun avondje uit vervliegen. Hun discussies met de telefonische hulplijnen van de elektriciteits-en de watermaatschappij worden spiegels van de staat van hun relatie – ‘we staan in wacht’ – én van de hectische maatschappij waarin ze leven. ‘Wie heeft laatst nog een gesprek gehad? Niemand, toch?’, werpt Van den Eede richting publiek.

Samen met Wannes Gyselinck componeerde Van den Eede een tekst waarvan de zinnen even uitgebeend zijn als de teksten van Gerardjan Rijnders, de Nederlandse koning van de minimalistische theaterdialoog. Qua inhoud lijkt de tekst à la Anton Tsjechov te flirten met existentiële stilstand van beide personages. Maar het overweldigend mooie einde – waar duidelijk wordt waarvoor het witte zeil op de vloer dient – zet Tsjechov een hak en geeft de liefde én de samenleving nog een kans: een kans om niet alles in kasten te stoppen, om tijd te nemen voor een goed gesprek met elkaar. Ook al zijn Hearts A Mess. Gotye’s song krijgt het laatste woord en geeft dit vermakelijke, confronterende Vechtstuk een ontroerend en schaamteloos happy end…