Tijd voor therapie met Julie Cafmeyer

Cafmeyer studeerde in 2014 als regisseur af aan de Toneelacademie Maastricht en zoekt nu haar weg door het theaterlandschap. Die weg loopt vooralsnog niet langs de grote zalen maar via kleine kamertjes in de buurt van een theaterzaal. Daar voert ze met kleine groepjes toeschouwers grootse gesprekken…

‘En mevrouw, wat denkt u over dit alles?’ Lap zeg, met een vriendelijke lach, kordate blik en uitnodigende vraag doorprikt Julie Cafmeyer de comfortabele positie van de rustig observerende recensent . ‘Ik luister vooral’, hoor ik mezelf prevelen. En dan: ‘Maar wat vindt de jongen waarover we nu al de ganse tijd praten ervan dat u uw twijfels over jullie relatie met wildvreemden deelt?’

Stel een vraag aan een journalist en je krijgt een wedervraag als antwoord. De blikken wenden zich terug af naar Cafmeyer en zij geeft rustig antwoord maar ondertussen is ze wél in haar opzet geslaagd: tijdens deze voorstelling – al is therapiesessie eigenlijk een beter woord – zijn er geen toeschouwers, iedereen is deelnemer. Hoe luid of stil je stem ook klinkt. Cafmeyer geeft de aanzet: ze wil onze mening horen over haar probleem: ze heeft een stabiele relatie maar verlangt naar anders en meer. Wat nu? Twee mannen vuren al vragen af nog voor Cafmeyer is uitgepraat en haar situatie heeft toegelicht. Het is dit duo – twee haantjes met compleet tegenovergestelde karakters en levensvisies – dat elkaar nog enkele keren in de haren zal vliegen. Maar intussen tonen ook de anderen steeds meer wie ze zijn: er is een meisje dat actief meedenkt, verzoent en zoekt naar oplossingen, er is de kritische vrouw, het moederlijke type, de eenzaat, de zonderling, de praktische vrouw, de gevatte kerel met humor in de stem, … Het zijn allemaal gewone mensen die ineens ook personages blijken. Cafmeyer speelt geen repertoire maar laat je in De Therapie voelen hoe elk mens een personage uit de wereldliteratuur belichaamt.

Het gesprek wordt opgenomen om ‘misschien nog iets mee te doen’. Het zal wellicht geen wereldliteratuur opleveren maar wél als een variatie op een van de grootste auteurs klinken: Henrik Ibsen die in zijn Nora een vrouw beschrijft die haar eenvoudig huwelijk overleeft dankzij het verlangen naar anders en meer.

‘Dit gaat helemaal niet over mij’, onderstreept een van de toeschouwers wanneer hij Cafmeyer aanmaant om vooral actie te ondernemen en niet wat te zitten lummelen te midden een kringetje toeschouwers. Een tijdje later ziet hij in dat alles wat hij zegt sowieso ook iets over hem vertelt en hij gooit er dan maar zijn hele onstuimige visie op de liefde tegenaan.

De Therapie is een bij momenten ongemakkelijk intieme voorstelling waar de interactieve vorm nog iets te veel het nazinderen van de inhoud tegengaat en waarin Cafmeyer ons laat voelen hoezeer het leven een schouwtoneel is en vice versa. Je zit, kijkt, vertelt, luistert en weet je omringd door Nora, Juliette, Jago, Macbeth, Oom Wanja en al die andere getormenteerde figuren uit het toneelrepertoire. Je begint eraan als een toeschouwer, je eindigt met het besef dat je ook een personage bent. Simpelweg omdat de meest iconische personages uitvergrotingen zijn van ieders grootste twijfels en vragen. En Cafmeyer, die toont hiermee dat ze een van de gewiekste nieuwe regisseurs van haar generatie is.

Els Van Steenberghe