Tibaldus’ ‘Operette’ is een cocon vol warm gezang, formidabele grappen en te verdoken geschiedenislessen

Tibaldus neemt afscheid van Toneelhuis met de knappe komedie Operette waarin ze al hun ervaring proppen van tijdens en voorafgaand aan hun Toneelhuisavontuur.

De Tibalduskornuiten – zijnde Simon De Winne, Hans Mortelmans en Timeau De Keyser – begonnen anno 2009 in kleine zaaltjes en wat grotere loodsen in Gent. Daar staken ze de draak met hun publiek, elkaar en het muziektheaterwezen door vaak machtig uitgevoerde muziek te combineren met super strakke, soms minimalistisch aandoende scènebeelden waar een kolderieke acteerstijl de nodige schwung aan toevoegde. Sinds 2016 vond De Keyser als resident onderdak bij Toneelhuis. Tibaldus voerde onder meer de trilogie Paard: een musical, Paard: een solo en Paard: een opera. Na Yvonne, Prinses van Bourgondië en Het Huwelijk, ensceneert Tibaldus met Operette, hun derde Witold Gombrowicz.

Gombrowicz staat garant voor absurde komedies waar een maatschappijkritische angel in steekt. Dat is in Operette niet anders. Gombrowicz voert twee baronnen – Agénor en Firulet – op die in hun leven weinig meer te doen hebben dan hun geld verbrassen en om ter meest ‘jong gansjes’ verleiden. Wanneer de ouders van baron Agénor een bal aankondigen waarop modeontwerper ‘Meester Flor’ zijn creaties zal showen, tracht baron Agénor met de hulp van een valse dief de kruideniersdochter Albertinette te verleiden. Klein vervelend detail: die meid valt voortdurend in slaap en schreeuw in haar dromen om naaktheid.

Timeau De Keyser tekende opnieuw voor de regie. Dat betekent een strak decor – witte balletvloer en per bedrijf een ander achterdoek: van petroleumblauw via zonnig geel naar dieprood – waar elk rekwisiet, elke lichtstraal en elke beweging minutieus is bedacht en ingepland. Maar dat betekent óók uitbundige acteurs die hun komisch talent lekker dik aanzetten met spel dat tegen de karikatuur aanschurkt. Vooral Marianne De Schutter (als Agénor), Ferre Marnef (als Meester Flor) en Hendrik Van Doorn (als Firulet) vinden daarin meteen de juiste toon. Al laten Dounia Mahammed (als Graaf Hufnagel), Hans Mortelmans (als Fernande Himalay), Lieselotte De Keyzer (onder meer als de kotsende professor) en Sophia Bauer als Albertine geestige groei optekenen.

Aan het eind van de avond staat er een stralend ploeg acteurs die met hun spelplezier het publiek heeft aangestoken en meegevoerd in een cocon van warm gezang en aangedikte moppen. Al is het een cocon met verraderlijk veel onderliggende betekenis.

Maar je moet dramaturgisch van heel erg goeden huize zijn om alle historische onderlagen meteen te lezen en te zien hoe onder alle rijkelijke kostuums en balorige gehuppel en getier verwijzingen naar de evolutie van de mensheid sinds de negentiende eeuw liggen verscholen. Tijdens het eerste bedrijf bevinden we ons in een Europa voor de wereldoorlogen. Tijdens het vrolijke tweede bedrijf vol vreemde dansen en kostuums bevinden we ons in de broeierige eerste helft van de twintigste eeuw. In het donkere, derde bedrijf is iedereen de weg en zijn bestaanszin kwijt en komt er pas licht als er toegegeven wordt aan het verlangen tot naaktheid.

Met een prachtig eindbeeld – iets met bloemen, een doodskist en twee clowns waar zelfs een snuifje Eric De Volder-grime aan toegevoegd is – bevestigt Tibaldus hoe het als gezelschap gegroeid is en op een voorlopige piek (er is nog groeimarge om de grap zorgvuldiger aan de maatschappijkritische betekenis en boodschap te knopen) afscheid neemt van Toneelhuis maar hopelijk niet van hun publiek.