TAZ#2011: De Tom Struyf Experience

Tom Struyf transformeert zijn reis naar Lissabon tot een zoektocht naar de overlevingsstrategie van de mens.

Bingo! Met De Tatiana Aaron Experience ( * * * 1/2 ) programmeert Theater Aan Zee een voorstelling die versmelt met de eigenzinnige locatie. In dit geval: de raadszaal van het stadhuis van Oostende. Theatermaker Tom Struyf installeerde er zijn diaschermpje, overheadprojector en laptop. Hij nam – duidelijk in zijn nopjes – plaats achter zijn spreektafel en heette het publiek van harte welkom in zijn theatervoorstelling.

‘Theateranalist’ Tom Struyf

Als zesjarige had hij al zijn eigen gezelschap, Het Haachtse Paljaske. Enkele jaren later richtte hij ook een circus op met zijn klasgenootjes. Het theater en de speelmicrobe zitten hem onmiskenbaar in het bloed. Van thuis uit krijg hij een passie voor kunst en cultuur mee. Als kind ging Struyf vaak naar het theater. Al dwaalde zijn blik geregeld af naar de spots en de technici. Toen al wilde hij de magie van het toneel ontrafelen.

Die drang om te ontrafelen en te analyseren maakt een intrinsiek deel uit van zijn taal. Struyf studeerde aan de Toneelacademie van Maastricht. Sindsdien is hij als acteur aan de slag bij het Onafhankelijk Toneel te Rotterdam. Hij profileert zich evengoed als maker en auteur. In 2006 maakte hij bij het Leuvense jongerentheater Fabuleus de chaotische voorstelling El Gran Teatro del Mundo, samen met Leen Roels. Daarin speelde het duo twee jonge mensen die op zoek zijn naar zichzelf en hun plek in de (theater)wereld.

Ook in De Tatiana Aarons Experience zet Struyf de theaterwetten op losse schroeven. Gelukkig geeft hij bij aanvang expliciet aan dat dit een theatervoorstelling is, anders zou je als goedgelovige toeschouwer durven te denken dat je het spannende, waarheidsgetrouwde reisverslag van een verstokte (en vooral te goedige) globetrotter gepresenteerd krijgt.

Struyf zet het publiek continu op het verkeerde been. Eerst stelt hij zichzelf voor als Tom Struyf. Daardoor geeft hij dus aan geen personage te spelen. Meteen daarna benadrukt hij wel dat dit een theatervoorstelling is. En in theater zegeviert toch de fictie? Vervolgens brengt hij ogenschijnlijk heel getrouw verslag uit van een bevreemdende reis naar Lissabon. Geïllustreerd met foto’s en filmpjes. Dit stoeien met feiten en verzinsels maakt deze toneelervaring behoorlijk verwarrend, spannend én grappig.

Zonder al te veel uit de biecht te klappen – we vinden namelijk dat u deze charmante voorstelling moet ontdekken en willen de plot dan ook niet prijsgeven – kunnen we wel vertellen dat Struyfs verhaal herkenbaar is. Hij is het slachtoffer van bedrog tijdens zijn verblijf in Lissabon en besluit om – als een heuse Sherlock Holmes – op zoek te gaan naar de drijfveren van de dader én naar de redenen waarom hij in de val van die dader is getrapt. Een van die redenen is alvast het uiterlijk van de dader…

Tom Struyf en vrouwen en zichzelf

Dit laatste aspect maakt de voorstelling meergelaagd en boeiend. Struyf doet meer dan een spannend reisverhaaltje afhaspelen. Die reis – waarvan onduidelijk is wat verzonnen is en wat niet – is haast een alibi van de maker om zichzelf – en daardoor de mens – aan een spitant persoonlijkheidsonderzoek te onderwerpen: waarom liegen wij? En sterker nog: waarom liegen wij onszelf van alles voor? Waarom geloven wij de mensen waarvan we vinden dat ze er betrouwbaar uitzien en wantrouwen we diegene die ‘verdacht’ oogt? Waarom maakt (zelf)bedrog inherent deel uit van de menselijke overlevingsstrategie?

Dat vroeg Struyf zich af. ‘Zijn’ dader was namelijk geen morsige Portugees maar een flamboyante, kokette jongedame waarmee hij een heerlijke wandeling door de stad maakte… Later ontdekte hij dat die vrouw, Tatiana Aaron, vooral een flamboyant masker draagt.

Struyf zet alle multimediale middelen in om haar opnieuw te vinden maar bovenal om uit te vissen waarom hij zo goedgelovig is. ‘Die dame is een ontzettend goede actrice, Tom’, vertelt de psychologe bij wie Struyf klaarblijkelijk op bezoek ging. Hij schakelt ook andere wetenschappers in om de motieven van de dader én de bouwstenen van zijn zelfbedrog onder de loep te nemen.

Bedrog

De Tatiana Aarons Experience is een vermakelijk stuk over hoe mensen elkaar en zichzelf bedriegen en beliegen. En toen begon het ons te dagen… Struyf heette ons toch welkom in zijn theatervoorstelling? En we weten (en zien) toch ook dat Struyf een flamboyante jongeheer is? En dat hij een bijzonder goede acteur is? Misschien zijn wij ook als toeschouwers een beetje te goedgelovig?

Die twijfel maakt De Tatiana Aarons Experience tot een pittige, geslaagde theaterervaring die enerzijds een beklijvend en goed gemonteerd reisverhaal is. Anderzijds is het een intrigerende zoektocht naar de reden waarom we zo vaak en zo graag leugens geloven (zelfs al weten we dat ze gelogen zijn).

Een veelbelovende, fijne TAZ-ontdekking, die Tom Struyf en zijn gehaaide maar toegankelijke theatertaal.

Els Van Steenberghe

MEER INFO: www.ot-rotterdam.nl en www.theateraanzee.be