Marie Darah, Europees kampioen Slam Poetry: ‘Schrijven is een overlevingsstrategie’

Marie Darah, Belgisch en Europees kampioen Slam Poetry, tijdens het Europees kampioenschap afgelopen weekend. © Katharina Wenty (WPSO)
Bart Vereecke Freelancejournalist

Een jaar geleden had Marie Darah nog nooit van Slam Poetry gehoord. Afgelopen weekend behaalde de huidige Belgische nummer één ook de eerste plaats op het Europees kampioenschap. De kersverse Europees kampioen blikt terug op het diepe dal en de steile opmars die voorafgingen aan hun overwinning.

Marie Darah, geboren in 1989 en afkomstig uit Charleroi, is een multidisciplinair artiest die zich identificeert als gender fluid en er een vegan levenstijl op nahoudt. Naast hun succes binnen het veld van de Slam Poetry is Darah ook verbonden aan het theatercollectief ‘Les voyageurs sans bagage’ en is die de auteur van het boek ‘Depuis que tu n’ as pas tiré‘.

20 slam poets, allemaal nationaal kampioen in hun thuisland, namen het afgelopen vrijdag in het cultureel centrum Jacques Franck in het Brusselse Sint Gillis tegen elkaar op tijdens het Europees kampioenschap Slam Poetry 2021. Voor de start werden nog eens kort de regels herhaald: iedere kandidaat kreeg 3 minuten om een zelfgeschreven tekst te brengen. Tijdens iedere performance toonde het scherm achter de artiest vertalingen in het Frans, Engels en Nederlands. Attributen of muziek waren niet toegestaan. Wie de tijdslimiet overschreed, werd niet onderbroken, maar kreeg wel strafpunten.

Weinig tijd dus, maar wel veel vrijheid: een kolfje naar de hand van Marie Darah, die ons land vertegenwoordigde met de tekst ‘Bravo’. Gedurende drie minuten etaleerde Darah al spelend met klanken en tempoveranderingen een buitengewone taalvaardigheid en vertelkunst. Aanvankelijk leek ‘Bravo’ te gaan over de strijd tegen drank- en drugsverslavingen. Maar eenmaal die de aandacht van hun toeschouwers had getrokken, slamde Darah het ware thema zo hard in hun gezicht, dat ze niet meer konden wegkijken.

‘Bravo’ beschrijft in de meest rauwe bewoordingen de mentale verminking bij slachtoffers van verkrachting en incest. Was je bang voor de reactie van het publiek?

Darah: ‘Ik heb de tekst ook gebruikt op het Belgisch kampioenschap. Het was dus niet de eerste keer dat ik mijn creatie losliet op het publiek. Maar “Bravo” is inderdaad heftig. Toen ik na het schrijven voor de eerste keer de tekst nalas, vond ik die zelf angstaanjagend. De tekst gaat een confrontatie aan met een gruwelijke realiteit, waar velen gemakshalve niet echt bij willen stilstaan. Maar precies omwille van die gruwel, die deel uitmaakt van het leven van zoveel mensen, vond ik de tekst te belangrijk om niet te delen.’

‘Bravo’ bevat heel wat persoonlijke en pijnlijke informatie. Waar vond je de moed om jezelf zo kwetsbaar op te stellen?

Darah: ”’Bravo’ is geïnspireerd op ervaringen, die me tot op de rand van de afgrond hebben gebracht en me nog steeds achtervolgen. Dat ik ze deel met het publiek, is vanuit een verantwoordelijkheidsgevoel en in de hoop dat er toch iets goed uit voortkomt. Ik hoop dat mensen in gelijkaardige situaties zien dat ze niet alleen zijn. En meer algemeen hoop ik bij te dragen tot een groter maatschappelijk bewustzijn rond problemen die nog grotendeels worden doodgezwegen, maar tegelijk wel onze samenleving ontwrichten.”

‘De keuze voor die thema’s is dus bewust en weloverwogen, maar allesbehalve eenvoudig. Het is niet de bedoeling dat het publiek ziet hoe ik in elkaar stort tijdens een performance. De vraag was dus: hoe breng ik een eerlijke weergave van een vreselijke realiteit, zonder mezelf in gevaar te brengen. Ik heb een compromis gezocht en gevonden tussen mijn pijn, de catharsis van het schrijven, en de noodzaak om de bredere thematiek onder de aandacht te brengen. In ‘Bravo’ toon ik hoe diep de put is, zonder dat het publiek me ziet vallen.’

Je hebt een uitgebreide artistieke achtergrond. Toch kwam je pas in contact met Slam Poetry na een gebeurtenis in je leven die niets met cultuur te maken had.

Darah: ‘Ongeveer een jaar geleden stond ik oog in oog met een gewapende overvaller, die de inhoud wilde van de kassa van het restaurant waar ik op dat moment werkte. Ik heb nadien geprobeerd om dat traumatisch moment van mij af te schrijven in een boek, dat ook werd gepubliceerd. (Depuis que tu n’ as pas tiré, nvdr.) Een vriendin vertelde me na het lezen van mijn boek dat mijn stijl haar deed denken aan Slam Poetry.’

‘Hoewel ik nog nooit van die kunstvorm had gehoord, besloot ik mij op haar aanraden in te schrijven voor een van de open mic sessies. Tijdens mijn eerste optreden hoorde ik bijna voortdurend het geknip van vingers, bij Slam Poetry het equivalent van applaus. Ook na mijn performance kreeg ik veel enthousiaste reacties. Ik kwam in contact met andere dichters en begon deel te nemen aan wedstrijden. Zo wist ik me uiteindelijk ook te plaatsen voor het Belgisch kampioenschap, het Europees kampioenschap en nu dus ook het Wereldkampioenschap in september 2022.’

Je hebt intussen zowat elk belangrijk evenement gewonnen waar je aan deelnam. Welke soorten performances vallen het meest in de smaak?

Darah: ‘Dat is echt moeilijk te zeggen. Woordspelingen, flow, inhoudelijke originaliteit, humor, emotie, energie, …: je kan in je tekst en performance op heel uiteenlopende manieren het verschil maken. Als ik één tip kan geven, is het dat je echt moet schrijven over iets waar je voeling mee hebt. Over iets dat echt deel uitmaakt van jezelf. Doe je dat niet, dan is de kans groot dat het publiek dat ook merkt.’

Je hebt ook een achtergrond in opera en piano en je bent lid van een theatergezelschap. Wat maakt Slam Poetry als cultuurvorm voor jou zo speciaal?

Darah: ‘Het persoonlijke aspect. Schrijven is voor mij bijna letterlijk een manier om te overleven en niet ten onder te gaan aan de voortdurende maalstroom in mijn hoofd. Ik moet uitdrukking kunnen geven aan mijn gedachten en gevoelens. Dat lukt tot op zekere hoogte bij iedere cultuurvorm, maar bij pakweg klassieke poëzie of in het theater ben je als artiest veel meer aan regels gebonden.’

‘Slam poets hebben veel meer speelruimte: we gebruiken de regels van de poëzie bijvoorbeeld wel, maar gehoorzamen ze niet. Die artistieke vrijheid laat je toe om echt je eigen, persoonlijke verhaal te vertellen. Dat maakt het ook zo interessant en intens om andere dichters bezig te zien: je krijgt meteen ook een inkijk in hun persoonlijkheid of in een deel van hun leven.’

Het verklaart misschien voor een stuk de uitstekende sfeer tussen alle kandidaten vrijdag.

Darah: ‘Het is gek, want we hebben elkaar pas ontmoet op de avond voor het Europees kampioenschap, maar er was meteen een klik tussen alle kandidaten. Natuurlijk wilde iedereen graag zo hoog mogelijk scoren en naar het Wereldkampioenschap, maar je merkte dat het ons allemaal vooral te doen was om de boodschap die we de wereld in wilden sturen.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content