Maarten Westra Hoekzema: hoe gekker hij doet, hoe beter zijn show wordt

Maarten Westra Hoekzema jaagt al jaren een comedycarrière achterna en lijkt eindelijk beet te hebben. Nu nog de kwelduivels een toontje lager en trager doen zingen zodat de speelsheid en de humor echt kunnen zegevieren in Toen Eindelijk Alles Lukte.

In het schemerlicht van het lichtorgel, dat boven het afgesleten tapijt op het voortoneel hangt, stampvoet Maarten Westra Hoekzema terwijl hij een rapsong over een rotte zakenman zingt/schreeuwt. Het is een schitterende imitatie van zijn puberende zelve die vanuit zijn kamertje een woeste boodschap aan zijn vader-de-zakenman rapt. Het tafereel bezorgt hem een open doekje.

In die speelse scène laat hij de grommende underdog dollen met de zichzelf relativerende stand-upcomedian. Lachfeestje gegarandeerd. Al bespeelt hij die lach soms nog iets te voorzichtig. Niettegenstaande het lot hem tijdens de opvoering in het Gentse Kunstencentrum Vooruit een ferm handje hielp. Westra Hoekzema komt op, begint te praten. We zien zijn mond bewegen. Ineens trekt de moedigste toeschouwer zijn mond open: ‘WE HOREN JE NIET, MAN!’ De acteur kijkt verbijsterd de zaal in, tast naar zijn microfoontje en stelt vast dat er geen link is. ‘Dan sta ik in een grote zaal, dan blijkt mijn microfoon die omvang niet aan te kunnen…’ De eerste lachsalvo is binnen en de eerste portretschets ook.

Dan sta ik in een grote zaal, dan blijkt mijn microfoon die omvang niet aan te kunnen…’ De eerste lachsalvo is binnen en de eerste portretschets ook.

Van zodra we hem wél horen, neemt Westra Hoekzema ons mee op een duizelingwekkende trip doorheen zijn intussen 42-jarige leven. Hij doet dat gekleed in de kleren waarmee hij dat leven leeft en vanop een podium waar zijn waterflesje absurd ver van zijn afgesleten tapijt staat. ‘Zo kan je in- en outfaden, Maarten’, vertrouwde zijn technicus hem toe. Net zoals hij doet ook in het echte leven lange tijd deed.

Hij vertelt over de kleine Maarten die vol ontzag met zijn fietsje achter de vuilniskar racete – ‘ik mocht alles worden van mijn vader, zelfs vuilnisman, als ik maar de beste vuilnisman ter wereld werd’ – tot het moment waarop hij als wandelend drankorgel en graag geziene klant van de nachtwinkel inzag dat het steegje waarin hij zijn leven leefde een stinkend, doodlopend straatje was.

Hij blijft soms iets te veel in louter beschrijving hangen. En door die rotvaart geeft hij zijn publiek amper de kans te ademen, laat staan te lachen.

Aan een sneltreinvaart loodst hij ons langs de haltes op zijn klim naar meer succes. Langs Facebookadvertenties, een knarsetandrecensie in Knack over zijn solo Komiek (2016), hyperventilatie-aanvallen en heerlijk gekke toestanden in het Amsterdamse Hotel Okura. De gevoeligheid waarmee hij in het leven staat, maakte van zijn bestaan een rollercoaster. Hij vertelt daar onomwonden eerlijk en geestig over. Aan een soms te hoge snelheid draaft Westra Hoekzema door zijn bewogen leven. Hij blijft daarbij soms iets te veel in louter beschrijving hangen. En door die rotvaart geeft hij zijn publiek amper de kans te ademen, laat staan te lachen.

Wanneer hij pas op de plaats maakt om een scène grotesker uit te spelen, oogst hij wél met gemak lachsalvo’s. En niet alleen gelach weet hij te oogsten. Naar het einde van de voorstelling barst er een bom en laat hij de hele zaal weken in ontroering.

Hij is een appel die ver(der) van de boom viel. Zijn vader keek jarenlang ietwat wantrouwig en fronsend toe. Die blik gunt Maarten Westra Hoekzema ook zijn publiek. En op anderhalf uur transformeert die frons tot geamuseerde verwondering. En respect. Bij het publiek én bij zijn vader.