Han Solo brengt zijn eindejaarsconference in de zomer: ‘Han Solo, gie verrader!’

Toen corona de zalen vorig jaar sloot, tuigde Han ‘Solo’ Coucke zijn mobilhome dan maar op voor een coronaveilige tournee in openlucht. Ook deze zomer kart hij weer rond met zijn conference. ‘Wie heeft ooit bepaald dat je jaaroverzichten voor december moet sparen?’

‘Zal ik anders nog even op mijn mobilhome klimmen voor de foto?’ roept hij vanuit de ijskoude vijver waarin hij poseert met een klein vishengeltje in de hand. ‘Ik doe het zo, hoor.’

Met absolute zekerheid durven we het niet te zeggen, maar het lijkt erop dat de eerder bedachtzame Han Coucke zich comfortabeler voelt in jeansshort, bandana en combats – de standaardcamouflage van zijn alter ego, brulboei en randfiguur Han Solo – dan in zijn eigen kledij. Op zijn minst zelfverzekerder. Solo heeft hij na dertien jaar op het podium wel in de vingers. Eerst als een parodie op de gemiddelde Vlaams Belanger – al leek niet iedereen daar de grap van in te zien – en later N-VA’er, ondertussen eerder als een soort vleesgeworden proteststem zonder duidelijke affiliatie. ‘Solo is een medium. Omdat ik daar sowieso niet als mezelf wil staan. In Han Solo zitten stukjes van mezelf, maar in wezen kan hij alles zijn wat ik wil.’

Coucke heeft zijn tweedehandsmobilhome voor ons gesprek in een schilderachtige uithoek van het Merelbeekse Makkegembos geparkeerd. Het is dezelfde mobilhome waarmee hij vorige zomer, toen zijn zaalshow Retro in het water viel, coronaveilige comedy bracht, een voorstelling op basis van de dagelijkse filmpjes die hij tijdens de eerste lockdown maakte. Ook deze zomer is De mobilhome 2.0 een soort jaaroverzicht. ‘Wie heeft ooit bepaald dat je conferences voor december moet sparen? De zomer is daar net perfect voor. Geen kat weet in de winter nog wat er in het voorjaar heeft gespeeld.’

Hoe lastig is comedy in coronatijden? Je moet het over het enige onderwerp in ieders hoofd hebben, maar onze houding daartegenover verandert om de haverklap. We hebben het afgelopen jaar zowat alle fases van rouw doorworsteld: ontkenning, woede, strijd, depressie en aanvaarding.

Han Coucke:Je moet constant schakelen. Ik kan het dit jaar echt niet op dezelfde manier aanpakken. Zo zat in de vorige show nog een herwerkte versie van Kind van de duivel: ‘Marginaal uit Gistel’, over regelbrekers op een barbecue. Toen werden zulke figuren verketterd, vandaag is de kans groot dat de helft van mijn publiek zichzelf als regelbreker ziet.

De sfeer is ook grimmiger geworden. Ik heb de reacties onder mijn filmpjes van vrolijk naar behoorlijk bitter zien evolueren. Vooral op de dag dat Solo (en Coucke in het echt ook, nvdr.) zich een tijdje geleden al liet vaccineren. Onwezenlijk hoeveel bagger en woede ik toen over me heen heb gekregen. ‘Solo, gie verrader!’ ‘Ge zit in de zakken van Big Pharma, loser!’

Dat is snel voor een veertiger. Jij kent ergens een welwillende burgemeester?

Coucke: Ik heb een restje gekregen van het vaccinatiecentrum in Oudenaarde waar ik vrijwilliger ben. Ik had toch tijd. Al was daar misschien meer opportunisme mee gemoeid dan menslievendheid. (lacht) Ik wilde vooral weten hoe het er daar aan toe ging. Misschien zat er wel een scène in. Interessante setting ook, ik heb nooit aan die kant gestaan.

Van de zorgverleners?

Coucke: Van de machthebbers. Je wordt een soort gemachtigd opzichter met een geel hesje en plots bén je iemand. Plots beginnen mensen te slijmen, hengelen ze naar een pluim omdat ze netjes op tijd zijn en kijken ze naar jou om hen gerust te stellen over de veiligheid van die vaccins. Alsof dat hesje mij plots gekwalificeerd maakt.

Nog iets geleerd in dat centrum?

Coucke: Mensen kleden zich veel te warm! Laag op laag op laag. Stop met jullie voor een Siberische winter te kleden als je een vaccin komt halen, jongens. Je moet die kleren achteraf ook allemaal uitspelen en dat kost tijd. (denkt na) Het zijn niet de gebrekkige leveringen die de vaccincampagne hebben vertraagd, wel die overdaad aan pardessus. Dat en de blijkbaar aartsmoeilijke vraag: ‘Linker- of rechterarm, meneer?’ (lacht)

Vond je het zo verbazend dat men in een tegendraads figuur als Solo een antivaxer vermoedde?

Coucke:(knikt) In de hoofden van mensen is Han Solo blijkbaar een antivaxer. En als hij zich dan toch laat vaccineren, ben ik plots niet meer machts- en maatschappijkritisch. Extreemrechts – en extreemlinks – is gewoon zo gewend om zich tegen de machtspartijen te verzetten dat ze nu ook meteen in een kramp schieten. Om maar te zeggen, als de regering vaccins had afgeraden, stonden ze allicht net als eerste klaar met ontblote schouder.

Comedians passen in normale jaren voor zomershows in openlucht. De sfeer is zelden optimaal.

Coucke: Comedians hebben doorheen de jaren terecht een degout van openluchtshows gekregen. Optreden in een zomerbar met een springkasteel vol joelende kinderen naast je, of in zo’n Pukkelpoptent terwijl ze op het grote podium soundchecken: optimaal is dat niet. Maar in een goeie setting wil ik wel comedyavonden in openlucht blijven doen.

Jij bent als een van de weinigen vrij snel beginnen te schrijven aan een aangepaste show. Was dat de pessimist in jou? Veel collega’s dachten en hoopten dat alles snel weer business as usual zou worden.

Coucke: Je mag het als artiest eigenlijk niet zeggen, maar ik vond het laatste jaar zalig. Plots viel alle ruis weg en kon ik gewoon schrijven. Ik denk niet dat ik ooit productiever ben geweest. Dus dankjewel, corona! (lacht) Natuurlijk vloek je als je een show voor de derde keer moet uitstellen, en amper kunt inschatten wanneer je weer mag spelen. Maar ik heb twee shows geschreven die normaal niet op de planning stonden. En eind september ga ik in première met de zaalshow Retro. Dat is drie shows in anderhalf jaar: dan mag je echt niet klagen. Ik heb bovendien een compleet nieuwe manier van werken ontdekt. Vroeger deed ik veertig try-outs, door corona moest ik meteen in ‘première’ en gewoon hopen op het beste. Dat is spannend, maar mijn zelfvertrouwen is er wel door gegroeid. Terwijl ik het geloof in mijn materiaal vroeger pas kon opbouwen met die try-outs. Je doet ook minder water in de wijn als je er meteen vol in vliegt, merk ik.

Hield jij je dan ooit in?

Coucke: Het lijkt gewoon alsof ik dat nooit deed. Soms moet ik mij verdedigen, terwijl ik denk: je snapt het gewoon niet, je hebt niet goed gekeken. Ik weet dat sommigen mij plat, grof of te hard vinden. Doorgaans zijn dat wel mensen die nog nooit kaarten voor een comedyshow hebben gekocht. In een vorige show zat een stuk over hoe Fransen vreselijke klootzakken zijn. Heb ik iets tegen Fransen? Nee. Maar ik gebruik hen om aan te tonen hoe je heel makkelijk een publiek een vijandbeeld kunt inlepelen. Zo zijn wij nu eenmaal. En dat systeem erachter is vreselijk interessant. Geef mij tien minuten en een podium en ik kan een publiek eender wat laten roepen of haten. Soms ga ik plat of beenhard, maar dat is nooit gratuit. Daar zit altijd meer achter.

Heb jij ooit niet een vrouw hartstochtelijk laten huilen tijdens een show, of herinner ik me dat verkeerd?

Coucke: Mag dat ook al niet meer? (lachje) Solo had het over hoe vrouwen ons verbaal terroriseerden omdat mannen hen niet meer mochten slaan en hoe we dat misschien opnieuw moesten invoeren. Waarop een vrouw met een agressieve ex-partner luid begon te huilen in de zaal. Wie dat per se persoonlijk wil nemen, mag dat uiteraard, maar het was zeer duidelijk een overdrijving. En het was nu ook niet alsof ik haar viseerde, hè. (denkt na) Het mag, hè. Je mag geschoffeerd zijn door een grap. Maar je moet er ook niet meer kak aan hangen dan nodig.

Men onderschat ook hoeveel humor kan helpen om dergelijke zware onderwerpen een plaats te geven. Toen ik aan het sterfbed van mijn vader zat, hebben we samen ook heel veel gelachen. Het was vaak zwaar en emotioneel, maar ook humor heeft een plaats in een verwerkingsproces.

Hoe is Solo in dertien jaar geëvolueerd?

Coucke: Solo staat altijd aan de kant van de antibeweging, van de extremen. Maar dat kan vandaag net zo goed extreemlinks worden. In wezen zijn die twee uitersten communicerende vaten, die op een gelijkaardige verontwaardiging teren.

Ik kijk al uit naar de commentaren onder die filmpjes.

Coucke: Ach, wie weet wordt extreemlinks wel enorm populair?

Nooit overwogen om de Vlaams Belangparodie weer boven te halen? Maar dan in een hedendaags jasje en met bijbehorende lakschoenen in plaats van die bandana en combats.

Coucke: Ik heb het ondertussen echt wel gehad met die extreemrechtse versie van Solo. (knikt) Toen ik op school zat, leek de gemiddelde Vlaams Blokker zo uit de knokploeg geplukt en op een lijst gedropt. Vandaag heeft Vlaams Belang zich een veel netter imago aangemeten – vestimentair en meestal ook op het vlak van woordgebruik. De straatvechters hebben goed gekeken naar alt-right in de VS en naar het ‘proper rechts’ van N-VA en dat recept gekopieerd. En dat werkt. We staren ons graag blind op de liberale en linkse stedelingen die het meest in de krant komen, maar als ik op het platteland optreed, zie ik toch heel veel voormalige CD&V-stemmers die ondertussen voor de heren in maatpak van VB gevallen zijn. Dat VB-riedeltje over hoe hen alles afgenomen zal worden en alles zal veranderen, valt daar ook zeer goed. Net zoals het schuldgevoel dat blanke mannen nu aangepraat krijgen hun zaak alleen maar vooruit helpt. (denkt na) Toegegeven, ik ben daar zelf ook een beetje vatbaar voor. Als blanke veertiger in comedy krijg ik soms ook het gevoel dat ik nu maar plaats moet ruimen. Terwijl ik toch graag ook nog wat zou blijven spelen. Als het even mag. (lacht)

Retro, de show die je in 2020 al af had, gaat ook over dat buikgevoel.

Coucke: Over hoe we het gevoel hebben dat we alles aan het verliezen zijn. Hoe alles vroeger beter was. Simpeler vooral. Voor velen is de wereld vandaag te ingewikkeld. Ze kunnen niet meer mee, het wordt allemaal te veel en ze willen gewoon rust in hun hoofd.

Valt die romantische vroeger-was-alles-betergedachte niet heel makkelijk lek te prikken?

Coucke: Ik herken het gevoel nochtans ook. Onze wereld wordt gewoon heel druk. Ik moet me regelmatig afzonderen, in de mobilhome. Om ruimte te creëren. Het lijkt soms alsof we door de veelheid aan informatie geen plaats meer hebben om zelf nog te redeneren. Waardoor iedereen maar kort op de bal meningen spuit, zonder enige onderbouw. Het loont om af en toe gewoon eens een week in de Ardennen te gaan zitten nadenken. Gewoon nadenken. Maar misschien ben ik gewoon echt oud geworden.