‘Five Easy Pieces’: Dutroux spelen door hem net niet te spelen

‘Hij gaat wát?!’ Dat was de reactie van velen die hoorden over Milo Rau’s plannen: het leven van Marc Dutroux laten vertellen door enkele kinderen en daarmee ook een portret van België schetsen. Monden vielen open, ogen bleven verdwaasd staren naar de man die zich een van de belangwekkendste politieke regisseurs ter wereld mag noemen. Ging hij nu niet een beetje té ver?

Neen. Rau is zelf een vader en toont zich in Five Easy Pieces niet alleen een uitmuntend politiek regisseur maar ook iemand die kinderen heel ongedwongen en scherp op een scène en binnen een strak geregisseerde context kan plaatsen. In Five Easy Pieces voert hij zeven kinderen op die graag willen leren toneelspelen. Op de scène staan vijf ‘decortjes’. Centraal staat een rij stoelen waar de kinderen op gaan zitten nadat ze zichzelf voorstelden, op verzoek en met behulp van hun ‘dramacoach’ Peter Seynaeve die aan een tafeltje opzij plaatsneemt en voortdurend recht in de camera kijkt. Zijn gezicht wordt op het scherm boven de rij stoelen geprojecteerd. Je ziet een mooi, sympathiek gezicht dat met interesse naar de kinderen luistert. Had Dutroux ook geen onaardig gezicht? Die coach zal de spelertjes in vijf lessen leren toneelspelen en de oefenscènes zijn scènes uit de affaire Dutroux.

Op de scène staan er, naast de rij stoelen, vier decortjes – net kleine kamertjes… – op wieltjes. Een kamertje met stoffige zetel (die de woonkamer van Dutroux’ vader voorstelt), een mini-politiebureau, een matras (die de kelder voorstelt waarin de moordenaar de meisjes opsloot) en een kleine woonkamer (de woonkamer van de ouders van een van de verdwenen meisjes). Zo worden de jeugd, de familie, de gruwelhuizen maar vooral de gevolgen van Dutroux’ daden getoond. De gevolgen voor het land, de samenleving en de betrokken families. Elke scène begint met een filmpje waarop volwassen acteurs de scène aanzetten. De kinderen pikken vervolgens live in en gaan verder. Terwijl Seynaeve hen filmt en aanmoedigt. Die vorm is tegelijkertijd een snoeiharde kritiek op onze samenleving waar de onbeschaamd loerende camera vaker aan- dan afwezig is. Rau laat de kinderen ook verder gaan dan wat de volwassen acteurs spelen. Soms gaan ze ongemakkelijk ver. Zoals tijdens de kelderscène – waarin Seynaeve het meisje heel even helpt om haar T-shirtje uit te trekken en zijn hand meteen terugtrekt – of in de scène waarin twee kinderen de ouders van een van de meisjes spelen. Alles wat in de voorstelling wordt gezegd en gespeeld, is overigens besproken met de naaste betrokkenen én met het (psychologische) team dat de zeven acteurtjes begeleidde.

De voorstelling die ik bijwoonde, startte om 20.30u op een vrijdagavond. Je zag dat de drukke schoolweek in de kleren van de kinderen (allen tussen 8 en 13 jaar) hing. Sommigen vielen bijna om van vermoeidheid. Dat kwam het ritme van de voorstelling niet ten goede maar toonde wel de verbetenheid waarmee dat kluitje kinderen op de scène staat. Ze zouden veel liever dansen, zingen, zich schminken, dromen van wat ze later willen worden én op tijd gaan slapen. Maar volwassenen verhinderen hen dat, soms. In dit geval een man die het theater tot een plek maakt waar de samenleving pertinent herdacht én bekritiseerd wordt.

Smaakmaker:

Five Easy Pieces – Milo Rau / IIPM / CAMPO from CAMPO on Vimeo.

Els Van Steenberghe