Dans: Exuberant briljant

Een vijfsterrenvoorstelling van KVS en Les Ballets C de La B. Een traktatie waarin de composities van Händel, Vivaldi, Gluck, Monteverdi, Bach getransformeerd worden tot Afrikaanse ritmes en expressies: een hemels genoegen voor oog en oor.

Zowel de rijken als de armen feesten. Het enige verschil is dat de rijken veel geld aan hun vieringen besteden en de armen enkel hun drijfvermogen hebben. Met als gevolg dat de rijken tegen elkaar zeggen hoe prachtig het allemaal is en de armen dat niet hoeven te doen. Het woeste genot, de intense schoonheid, de rijke inleving, de oprechte eerlijkheid van de drift spat de ruimte in. Zelfs wie niet deelneemt aan het feest maar toekijkt, wordt meegesleurd in al dat zotte geweld.

In de Westerse wereld vind je zulke feesten niet meer. De beschaving heeft in ruim 2000 jaar de blanke kapot geschaafd. Wil hij uit de bol gaan, moet hij om zichzelf uit zijn verroest harnas te verlossen zich behelpen met drugs en alcohol. Het geldt ook voor de Oosterling. Ze hebben een mix aan middelen nodig om in een roes te geraken, voorbij hun beschaving. Zo niet de Zuiderling. Zeker niet deze van over de Middellandse zee, waar het echte Afrika is. Bij de zwarten die de burgerlijke en Christelijke missionering hebben overleefd.

Grenzen bestaan nog steeds, maar hebben veel van hun waarde verloren. Dankzij de kunstwereld om de Afrikaanse cultuur de kans te geven zich in de Westerse wereld te tonen. In een eeuw tijd werd een zwarte van curiosum in een circus, een rariteitenkabinet, of een wereldtentoonstelling iemand die met respect zichzelf mag zijn in een theater [of een galerie]. De mix van concert en dansvoorstelling Coup Fatal ( * * * * * ) is daar het beste bewijs van. Zelden zulk een enthousiast publiek gezien dan tijdens de Belgische première op 4 november 2014 in de KVS. Het scheelde een haar of de toeschouwers klommen het podium op. Naast mij zat Tom Lanoye te wippen in zijn stoel.

De productie, het project is het resultaat van jaren werk en een samenwerking van velen. Ze allemaal opnoemen is helaas onmogelijk. Een halve dag tikken aan een moordend tempo is onvoldoende. Bovendien zijn al de vormgevers / deelnemers te vinden op de website van de KVS. Beperken wij ons daarom tot de drijvende krachten. Serge Kadudji en Paul Kerstens kwamen met het idee. Fabrizio Cassol en Rodriguez Vangama zijn de muzikale voortrekkers. Alain Platel zorgde voor de artistieke afwerking.

Het aandeel van Alain Platel is in wezen bescheiden. Coup Fatal heeft geen familiale banden met zijn vorige producties. Zijn inbreng is te herleiden tot een oprechte vriendendienst. Het is een bewijs van wijsheid. Wat hij wel deed is de Congolezen, het buitenverblijf van de KVS, is er een Westerse toets aan toevoegen. Als contrapunt. Het resultaat is een wonderlijke melange van Afrikaanse driften en Europese klassieke muziek. De composities van Händel, Vivaldi, Gluck, Monteverdi, Bach getransformeerd te zien naar Afrikaanse ritmes en expressies is een hemels genoegen voor oog en oor.

Er zit een lijn verborgen in het project. Hij begint met een stoelendans en eindigt met een modeshow… die uit de hand loopt en voor de climax zorgt. De Congolezen verruilen hun typische kledij voor blanke, die staat voor stofvrije beschaving. Het contrast tussen het gebruik van de naaktheid van het bovenlichaam, dat door hun losgeslagen krachten begint te blinken, en het verbergen ervan onder de kledij van modemakers, toont aan hoe clownesk de blanke is in zijn broos gevijlde ontwikkeling. De omslag toont tevens aan hoe belachelijk het is om onze cultuur op te dringen aan een andere. De dalai lama in zijn traditionele kledij heeft meer uitstraling dan het Chinese opperhoofd in een kostuum, al komt het van Savile Row, Londen, bekend als the golden mile of tailoring.

Naast de dans en de muziek volop in de zon te hebben gezet, horen nog twee aandachtspunten. De gouden stem van de Congolese countertenor Serge Kadudji zorgt voor het vrijmaken van de opgesloten gevoelens bij de blanken. Dat is één. Twee. Het driedelig gordijn lijkt van bamboe, maar is in werkelijkheid gemaakt van lege kogelhulzen. Oorlog en geweld schuilen in de voorstelling, maar worden verslagen door een uitzinnig feest. Coup Fatal is, zo bekeken, de opperste vredesboodschap.

De reeks van 9 voorstellingen in de KVS is uitverkocht. Maar laat de koppigaard zich niet weerhouden door tijdig post te vatten aan de balie in de inkomhal. Tien procent van de gereserveerde kaarten worden niet verzilverd, zelfs al zijn ze betaald. En lukt het niet, de voorstelling is zo exuberant briljant, dat het niet anders kan dan dat zij volgend seizoen een tournee door België kent. Tussen deze reeks en een herneming is er een wereldtournee. Dat zegt veel, veel meer over Coup Fatal dan deze lofzang.

Guido Lauwaert

COUP FATAL – productie KVS & les ballets C de la B – www.kvs.be