Comedian Russell Howard: ‘Ongefilterde woede is niet grappig’

Russell Howard moet zowat de meest heilzame Britse comedian zijn. Vier jaar na de Netflixspecial Recalibrate doet hij binnenkort met Respite opnieuw ons land aan. Een gesprek over aardappelsoep, ‘Bung a Bob for a Big Ben Bong’en de vaginale stoomcursus van Gwyneth Paltrow. ‘It’s a fanny. Not dim sum.’

Russell Howard staat ondertussen 21 jaar op comedypodia. Toch lijkt hij pas de laatste jaren echt zijn vorm te hebben gevonden. ‘Een rare mix van sérieux, oprechtheid en jongensachtige onzin’, noemt hij het zelf. Waar de Brit vroeger gewoon anderhalf uur de kaart van die onzin trok, sloop er in zijn recentste Netflixspecial Recalibrate (2017) opvallend veel empathie en oprechte verontwaardiging. Dezelfde ingrediënten waarmee hij ook al een tijdje op tv kookte, eerst in Russell Howard’s Good News op BBC en sinds 2017 in The Russell Howard Hour op Sky, tevens integraal op YouTube te bekijken. ‘Ik ben altijd al vrij serieus geweest’, vertelt Howard. ‘Alleen werd dat lang niet van mij gepikt. Ik doe aan stand-up sinds mijn achttiende, maar niemand wilde een achttienjarige horen vertellen over dat urgente Naomi Klein-boek dat hij net gelezen had. Zeker geen achttienjarige die er nog altijd veertien uitzag.’

Howard focuste dan maar op herkenbare verhalen, doorgaans met bloedverwanten in een glansrol. ‘Ik heb een zeer normaal leven, maar een buitengewoon vreemde familie. Zo vertelde mijn moeder me deze week nog hoe ze een medium had ingehuurd om met geesten te praten. Die kwamen uiteindelijk niet opdagen, maar toen ze daarna naar het toilet ging, vond ze een veer in haar onderbroek. (zet een stemmetje op)“It was a spiritual sign, Russell!” Dat dus, maar dan veertig jaar aan een stuk. Ik heb genoeg familieverhalen om nog tien shows te vullen, alleen mag het ondertussen wel iets méér zijn dan dat. Zowel op tv als op het podium praat ik dus vooral over wat me raakt, in een jasje van onzin. Van zelfverminking bij tieners over hulpverleners die aangevallen worden tijdens interventies tot The Goop Lab. ‘

Wat doet het pseudowetenschappelijke lifestylebedrijf van Gwyneth Paltrow precies in dat rijtje?

Russell Howard: Ik kan me zeer hard opnaaien in hoe Paltrow miljoenen verdient door rommel te versjacheren aan mensen die zich slecht in hun vel voelen. (ademt diep in) Maar ongefilterde woede is niet grappig. Dus wijs ik in mijn tv-show eerder op het gevaar van zulke pseudowetenschappelijke middeltjes. En benadruk ik dat ze daar alleen maar mee wegkomt omdat ze knap en bekend is. Als mijn oma morgen op straat vrouwen benadert met een ketel kokend water en de boodschap dat ze hun vagina moeten stomen, wordt ze tien minuten later afgevoerd. Terecht overigens. It’s a fanny, not dim sum.

Het is makkelijk comedy puren uit bezopen merchandise van beroemdheden. Maar in een wekelijke show moet je ook grappen blijven verzinnen over uitgemolken thema’s, zoals de brexitsaga. Is daar vandaag nog iets geestig te vinden?

Howard: Zeker. Bung a Bob for a Big Ben Bong bijvoorbeeld . Op het moment dat het coronavirus de wereld overspoelde, lag de primaire focus van onze politici op een crowdfundingcampagne om een in renovatie zijnde oude klok toch lawaai te laten maken op de dag van de brexit. Nigel Farage dweilde zelfs radiostations af met de boodschap: ‘Als we dit niét voor elkaar krijgen, zijn we de grap van de wereld.’ Sorry Nigel, die grap zijn we al veel langer. En welke gek geeft een klok nu ook een mensennaam? Only in Britain.

Best toch even Klokke Roeland googelen voor je naar België komt.

Howard: Echt? Kijk eens aan, alweer iets wat we gemeen hebben in deze tijden van extreme verdeeldheid: klokken met idiote mensennamen. (denkt na) Mijn excuses voor de wanky boodschap, maar door al dat internationale toeren besef ik pas echt hoeveel we gemeen hebben. Funny is funny van Stockholm tot Brussel. En het is geweldig om te zien hoe comedians vandaag meer dan ooit de wereld rondreizen en heel even populisme en nationalisme het hoofd bieden door simpelweg grappig te zijn.

Is dat dan wat stand-uppers doen?

Howard:Ken je die quote uit George Orwells 1984, die ik ongetwijfeld half correct citeer? ‘He read something, and it reminded him of something he already knew deep down inside.’ Dat is wat goeie comedy doet. Wij benoemen ook maar dingen die je eigenlijk al lang wist of voelde. Tegelijk leven we in zo’n manische tijden en focussen we allemaal op dezelfde dingen. Met Respite, maar net zo goed mijn tv-show, wil ik je even uit die rush halen en tegelijk wijzen op een paar dingen die je waarschijnlijk gemist hebt in die lawine aan Donald Trump- en Boris Johnson-nieuws.

In zijn boek Het nieuwsdieet pleitte de Zwitserse zelfhulpgoeroe Rolf Dobelli ervoor om, zoals hijzelf, de actualiteit helemaal links te laten liggen. Hij beweerde nog nooit zo gelukkig te zijn geweest. Is dat de oplossing?

Howard: Zou ik gelukkiger zijn? Absoluut. Alleen lijkt het me nogal lastig om stand-up te puren uit het leven van een bijna-veertiger op een zelfvoorzienende boerderij ergens op de buiten. ‘Dus, ik was onlangs aardappelsoep aan het maken en ik zei tegen mijn favoriete kip…’ We leven, helaas, allemaal op hetzelfde dieet. En het is net mijn taak om met al die vreselijke ingrediënten toch een te pruimen ovenschotel te maken.