Victor Afung Lauwers doorworstelde William Shakespeares oeuvre en scheurde uit diens bekendste stukken de scènes waarin vrouwen het hardst lijden. Het resultaat is de even sensuele als stuitende muziektheatervoorstelling ‘Billy’s Violence’.
Wie de meest grappige en gruwelijke versie van de sterfscène uit William Shakespeares Romeo en Julia wil spotten, rept zich naar de site van het Brusselse collectief Needcompany alwaar de speellijst van Billy’s Violence te vinden is. In Billy’s Violence wordt precies die versie gespeeld.
Wat doet de naam ‘Billy’ in een voorstelling over Shakespeare? Veel. Christopher Marlowe – Shakespeares tijdgenoot en ‘concullega’ – sprak Shakespeare steevast aan met ‘Billy’. Dat leert een zacht zingende acteur en componist Maarten Seghers je tijdens de openingsscène. Uitgedost als nar vertelt Seghers over de titel en de tekst. Hij doet dat op een spierwitte, kale scène die langs beide zijden begrensd is door een gigantische rij kleurige kostuums. Alle kostuums zullen gedragen worden tijdens het stuk. ‘Stuk’. Het woord klinkt te statisch als omschrijving voor de belevenis die zwalpt tussen sidderende haat en tollende passie. Starring: regisseur Jan Lauwers. Hij perst duivelse scènebeelden uit de letters van zijn zoon Victor Afung Lauwers.
Victor Afung Lauwers schrijft niet als een toneel- of romanauteur maar als een songschrijver. Het maakt zijn dialogen nogal kaal. Vooral de teksten waarin hij voluit voor muzikaliteit gaat, bruisen
Die zoon groef zich tijdens de pandemie in het oeuvre van William Shakespeare in. Hij besloot om de meest gewelddadige en cruciale scènes met vrouwelijke hoofdpersonages tot een tijdloos en tiendelig snoer van vrouwengeweld aan elkaar te rijgen. Passeren onder meer de revue: Ophelia uit Hamlet, Cordelia uit King Lear, Desdemona uit Othello en Julia uit Romeo en Julia.
Je hoeft geen ‘Shakespearoloog’ te zijn om de boel te volgen. Per tafereel wordt op de witte achterwand netjes de vrouwennaam geprojecteerd plus het stuk waarin dit personage een hoofdrol speelt. Bovendien kiest Lauwers voor de meest bekende scènes. Zoals het moment waarop Othello ontdekt dat Desdemona zijn zakdoek verloor, het moment waarop koning Lear zijn dochter Cordelia afwijst omdat ze geen woorden vindt om te zeggen hoezeer ze hem graag ziet, …
Dit is Victor Afung Lauwers’ debuut als auteur. Hij schrijft niet als een toneel- of romanauteur maar als een songschrijver. Het maakt zijn dialogen nogal kaal. Zijn taal bruist pas wanneer hij zich ontdoet van de dialoogstructuur en voluit voor een stamelende stem en dampende muzikaliteit gaat. Zoals in de passage uit Julius Caesar waarin Brutus Portia toespreekt: ‘You are my only deeply beloved w / w w w w / wife / as precious / as the red drops / in my tender heart‘.
Die bruisende taal inspireert vader Jan Lauwers tot majestueuze scènebeelden waarin de acht performers dollen en dralen. Voorbeeldje? De sterfscène van Romeo en Julia. Romy Louise Lauwers en Nao Albet trippelen in ondergoed de scène en een soort slachttafel op. In een grotesk aangezette, wat popperige speelstijl lijken ze beide te creperen aan het gif dat ze innamen. Er gulpen steeds meer lichaamssappen – laat je verbeelding gerust de vrije loop… – uit hun lijven met een ‘smurriescènebeeld’ tot gevolg dat tegelijkertijd grappig, gruwelijk, grauw en ontluisterend droef is. Regietovenaar Jan Lauwers op z’n best, dames en heren!
Na die onappetijtelijke sterfscène ontketent Lauwers zijn stilistische duivels. De scènes waarin Cordelia, Lavinia, Ophelia en Gruoch (a.k.a. Lady Macbeth uit Macbeth) aantreden, betovert hij tot kolkende taferelen vol tollende vrouwen (Martha Gardner raast als een orkaan over de scène), huilende mannen, zacht zalvend gezang, trommelende monden en een net niet krakend frêle vrouwenlijf (een ontwapenende Grace Ellen Barkey) vastgeketend aan folterbanken op je netvlies.
Lauwers gooit er donkergroen en felroze licht tegenaan waardoor het soms lijkt alsof je naar de kleurige wereld van wijlen Eric De Volder – een theater makende kunstenaar die ‘schilderde’ met licht – tuurt. Een van De Volders meest ontroerende stukken was Diep in het bos, over de Affaire Dutroux met zes zingende vrouwen die in kleurrijk licht hun verdriet al zingend sussen. Het lijkt te toevallig dat Lauwers zich net aan ‘De Volderiaanse’ kleurenpracht waagt in een scène waarin piepjonge vrouwen gegijzeld worden door hun martelende minnaars.
Lauwers tovert kolkende taferelen vol tollende vrouwen, huilende mannen, zacht zalvend gezang, trommelende monden en een net niet krakend frêle vrouwenlijf vastgeketend aan folterbanken op je netvlies.
Het magistrale en onwelriekende eindbeeld – met dank aan een paar silo’s melasse en enkele prachtige houten poppen – doen wat de tekst nalaat te doen: ze maken een stevig statement over deze vrouwen. Jan Lauwers laat (de) vrouwen letterlijk herrijzen uit de drek van weerzinwekkende gewelddadigheid waarin ze al veel te lang verstrikt zitten. Een mooi, bikkelhard statement. Een mooie, bikkelharde voorstelling. Al is het vooral de woeste, moedige en niet van sensualiteit gespeende regiemotor plus de stomende performers en Seghers tedere a-capellasoundscape die indruk maken.
Het is de verdienste van Victor Afung Lauwers dat hij de verbeelding van de regisseur aanzwengelt. Maar hij houdt zich als auteur iets te hard op in het minimalistische taalgebruik en kan forser inzetten op ritme en, via dat ritme, op het maken van een eigen verhaal en statement met die taal. In Billy’s Violence beperkt hij zich nog te veel tot rijgen en strippen van het bronmateriaal. Al levert dat wél een – uiteindelijk, na alle gemartel – beestig bevrijdingsfeest voor de vrouw op én een ontluisterende kijk op Shakespeares vrouwbeeld…
Billy’s Violence van Needcompany reist dit seizoen door Europa en speelt op 10 en 11 februari 2022 in Cultuurcentrum Brugge en op 18 en 19 maart 2022 in NTGent. Alle info: needcompany.org
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
