‘Anatomie Antigone’ (De Roovers / herman): een gebroken stuk (da’s wennen)

De Roovers en herman
Els Van Steenberghe
Els Van Steenberghe Els Van Steenberghe is theaterrecensent.

De Roovers (repertoireminnaars sinds 1994) en herman (theaterminnaars sinds 2019) slaan de handen in elkaar om Anatomie Antigone te brengen. Een mozaïekvoorstelling voor fijnproevers.

Waren de acht spelers van Anatomie Antigone stripfiguurtjes geweest, dan hadden er tijdens de opvoering die wij zondagavond bijwoonden ongetwijfeld stoomwolkjes uit hun oren gespoten en stonden er tekstballonnetjes vol kruisjes en doodshoofden boven hun rood aangelopen kopjes…. Maar Kenneth Cardon, Loïs Brochez, Sara De Bosschere, Daantje Idelenburg, Sara Lâm, Luc Nuyens, Sofie Sente en Milan Vandierendonck zijn geen stripfiguurtjes. Het zijn minzame mensen die de snoepverslaafde toeschouwer en diens irritant ritselende snoeppapiertjes rustig negeren en zacht lachen wanneer het mobieltje van een vergeetachtige toeschouwer een lekker luid en vrolijk deuntje speelt.

De Roovers en herman
De Roovers en herman© Stef Stessel

De drukte op de toeschouwerstribune viel extra op omdat Anatomie Antigone voluit inzet op traagheid en zacht zinderende stilte. De voorstelling is een uitdaging. Om te spelen én om te beleven. Wie lekker onderuit wil zakken bij een vlotte enscenering van het welbekende levensverhaal van de Griekse Antigone die tegen de wil van koning Kreon in haar overleden broer en verzetsstrijder Polyneikes wil begraven, blijft beter bankhangen met de snoepschaal binnen handbereik.

De achtkoppige bende doet allesbehalve een klassieke stuk spelen. Uiteraard lazen ze de ‘oerversie’ van het verhaal in tal van vertalingen. Van Jean Anouilh via Anne Carson tot Gerard Koolschijn. Maar ze lazen veel meer dan dat. Iedereen sleepte boeken, gedichten en platen aan die iets met Antigone te maken (kunnen) hebben. Daaronder: eigen teksten en fragmenten uit onder meer Tegonni: An African Antigone van Femi Osofisan, het voorwoord van Édouard Louis op de Franse vertaling van Antigonick en het bijzonder mooie gedicht Meine Schreie verlier ich (Ik verlies mijn kreten) van Ingeborg Bachmann.

De Roovers en herman
De Roovers en herman© Stef Stessel

Gelukkig staat de setlist in krijt op de speelvloer geschreven – Kenneth Cardon is dat taakje nog aan het afwerken wanneer het publiek arriveert – waardoor je netjes kan volgen wat er gebracht wordt. Die setlist is een houvast omdat de ploeg de ‘klassieke’ vertelling van het verhaal voortdurend en bewust ‘breekt’. Met de stilte van John Cages 4’33 of met flarden eigen muziek. Het vlotte verloop van de voorstelling wordt gebroken, net zoals het leven van Antigone en haar geliefde Haimon gebroken werd.

Het vlotte verloop van de voorstelling wordt gebroken, net zoals het leven van Antigone en haar geliefde Haimon gebroken werd.

Dat is een heldere, slimme insteek. Al zorgt het voor een stroeve voorstelling. Elke speler heeft een rol maar stapt per scène uit die rol en wordt dan een passief toekijkend koorlid. Enkel Sara De Bosschere als een indringende en steeds wanhopiger Kreon, Sofie Sente als een tedere Eurydike die alles met steeds meer pijn in de ogen aanschouwt en Loïs Lumonga Brochez als een felle Antigone blijven voortdurend spelen en behouden die emoties ook wanneer ze ‘slechts’ koorlid zijn. Doordat zij hun personage nooit helemaal lijken te lossen, binden ze je blik aan hen. Dat mis je bij de andere spelers.

De Roovers en herman
De Roovers en herman© Stef Stessel

De acht spelen tegenover een muur van metalen platen die scenograaf Stef Stessel ook al inzette als decor van De wereld bij Theater Stap. Die muur werd toen door Frank Dierens als een ’tekenbord’ gebruikt. Met water kwastte Dierens een heel landschap op die muur. In Anatomie Antigone blijft de muur vooral een metalige achtergrond waartegen de acht het verhaal Antigone ontleden. Het voelt een beetje als een gemiste kans dat die wand niet iets actiever gebruikt wordt om het spel extra kracht bij te kwasten.

Pas wanneer je thuis – met de setlist bij de hand die je mee naar huis krijgt – alles rustig (her)ontdekt, treft de actualiteit van dit verhaal en deze verscheurde figuur je voluit.

Deze Anatomie Antigone beklijft pas echt na de voorstelling. Tijdens het stuk luister je naar alle invalshoeken en kijk je naar sommige parels van spelscènes zoals deze tussen Kreon en Antigone, de scène tussen Antigone, de wachter en een paar kilo’s potaarde of de messcherpe confrontatie tussen Kreon en zijn zoon Haimon (Kenneth Cardon) die tevens de geliefde van Antigone is. Pas wanneer je thuis – met de rijke setlist bij de hand die je mee naar huis krijgt – alles (her)ontdekt, treft de actualiteit van dit verhaal en deze verscheurde figuur je. Dan zie je de mozaïek die alle scènes samen vormen. Dit is een veel frissere en relevantere aanpak dan ‘gewoon’ Antigone ensceneren maar het is wennen. Voor het publiek en voor de spelers.

Anatomie Antigone van De Roovers en herman speelt nog tot 16 oktober in de Zomerfabriek te Antwerpen. In het voorjaar van 2022 gaat het stuk op tournee en speelt onder meer in Strombeek, Genk, Utrecht, Mortsel, Gent en Leuven. Alle info: deroovers.be

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content