Hebben we echt nood aan een hoop celebrity’s die samen ‘Imagine’ zingen?

Het is geen prioriteit. Hoegenaamd niet. Het doet er verder ook niet zoveel toe. Maar er zit wel degelijk een limiet op het enthousiasme dat we voor brakke livestreamconcerten, ludieke lockdowntips en quarantainevideodagboeken kunnen opbrengen.

Op 18 maart post Gal Gadot, die de release van Wonder Woman 1984 uitgesteld heeft zien worden, een video op Instagram. Het is dag zes van haar zelfquarantaine, zo deelt ze met haar gsm, en ze voelt zich ‘een beetje filosofisch worden’. ‘Ik zag een video passeren van een Italiaanse man die vanaf zijn balkon trompet speelde voor iedereen die in zijn huis opgesloten zat’, zegt ze. ‘Hij speelde Imagine en daar was iets zo krachtigs en puurs aan.’

Je voelt de donkere wolken zich samenpakken.

‘En het liedje gaat zo.’ Gadot zet ‘Imagine there’s no heaven’ in, de eerste regel van John Lennons Imagine. Het beeld verspringt naar Kristen Wiig, ook een actrice uit Wonder Woman 1984: ‘It’s easy if you try.’ ‘No hell below us’, vervolgt acteur Jamie Dornan, die, te oordelen naar zijn zweetkapsel, net is gaan joggen. ‘Above us only sky’, vult de Britse zanger Labrinth, die met zijn auto aan de kant staat, aan. Waarna onder meer Sia, Will Ferrell, Jimmy Fallon, Mark Ruffalo, Norah Jones en Natalie Portman de rest van de strofes voor hun rekening nemen. Al bent u allicht niet zo ver geraakt. Het blijkt namelijk heel, heel moeilijk om de hele video in één keer uit te kijken.

Noem het de Cringe Challenge.

Het is niet alleen het complete gebrek aan zelfbewustzijn van een groep rijke celebrity’s die je vraagt om je een wereld zonder bezit voor te stellen. Het is niet alleen het erg matige zangtalent van de deelnemers. Of hun gebrekkige enthousiasme. (Met name Natalie Portman ziet eruit alsof Gadot bezwarende informatie over haar heeft.) Het is vooral het totale gebrek aan creativiteit dat de video zo’n pijnlijke, pijnlijke ervaring maakt.

Imagine van John Lennon is een erg matige coverkeuze voor een corona-anthem. Camerahoeken, achtergronden en geluidskwaliteit suggereren dan weer dat geen van de betrokken celebrity’s bereid was langer dan drie minuten aan zijn of haar bijdrage te spenderen. Blijkbaar heeft ook geen enkele celebrity een degelijke micro of een gevoel voor cadrage in huis. En dan is er de montage: de video’s zijn aan elkaar geplakt met de artistieke finesse van een vrijgezellenvideoverslag op een trouwfeest. Gal Gadots Imagine is, kortom, Comic Sans in muziek gegoten.

Achteraf bekeken was dat een voorteken. Als je er even over nadenkt, is het logisch. Overal ter wereld zitten acteurs, muzikanten, influencers, celebrity’s en sportlui thuis, met niets om handen. Overal ter wereld zitten mensen thuis heelder dagen door hun Twitter-, Instagram- en Facebook-feeds te scrollen. Overal ter wereld weten cultuurmedia niet wat te schrijven aangezien er geen films meer uitkomen en concerten afgelast zijn. Waardoor werkelijk elk filmpje van een acteur, muzikant, influencer, celebrity of sportman nieuwswaardig bevonden wordt. Wat die dan weer stimuleert om meer coronacontent te maken.

De wereldwijde lockdown heeft voor een unieke combinatie van omstandigheden gezorgd die elkaar in de hand werken. We zijn in een perfect storm terechtgekomen. Specifieker: een perfect storm van inderhaast bedachte, zo snel mogelijk uitgevoerde en met iPhone gestreamde huis-tuin-en-keukencoronacontent.

***

Allicht hebt u het al zien passeren op Facebook. Iederéén heeft het namelijk al zien passeren op Facebook. Toen Shakespeare in de vroege zeventiende eeuw in lockdown lite moest, gebruikte hij zijn tijd om King Lear, Macbeth en Antony and Cleopatra te schrijven. Isaac Newton wendde een halve eeuw later de laatste Engelse builenpest aan om de werking van het prisma te onderzoeken en de basis voor zijn theorieën over zwaartekracht te leggen. Uit de builenpest van Firenze kwam de Decamerone voort. (En, indirect, de naam van de beste Destelbergse discotheek van de late jaren tachtig.)

Het is niet uitgesloten dat het nog gaat komen. Het is uiteindelijk nog betrekkelijk vroeg. Maar het voorlopige resultaat van de wereldwijde lockdown van de cultuurwereld anno 2020 is een eindeloze reeks memes over wc-papier, een niet aflatende stroom livestreams – allemaal getiteld ‘Quarantaine Sessions’, ‘Café Quarantaine’ of ‘Blijf-in-uw-kotconcerten’ – virtuele museumbezoeken die niemand doet en voorleesvideo’s waar niemand naar luistert.

Dat, en het coronadagboek van Gene Thomas.

Best een intrigerend dagboek – we zijn daar eerlijk in. Op Instagram startte Gene Thomas op dag 1 van de lockdown lite met een videodagboek voor zijn volgers. ‘Wat een tijden’, zegt hij in het eerste filmpje. ‘Het is allemaal iets’, vult zijn vrouw Kristel Verbeke aan. Vervolgens belooft hij zijn volgers online door de moeilijke tijd te helpen met tips en amusement. ‘Monopoly spelen’ is er daar een van. Op dag 2 laat hij zien hoe hij zijn videoarchief aan het digitaliseren is. Op dag 3 vertelt hij dat hij werkt aan een kunstwerk dat hij nog niet wil laten zien en waar hij niks over kan zeggen. Op dag 4 heeft nieuwe hij een nieuwe tip om je bezig te houden.

Die tip is ‘houthakken’.

Het is het eerste dat online opvalt aan de coronacontent: de totale en algehele banaliteit. Iets waar, voor alle duidelijkheid, in beperkte doses niets mis mee is, maar dat vandaag absurde proporties aanneemt. Sam Gooris lanceerde de Sam Gooris Challenge. ‘Zolang we in ons kot moeten blijven, laat ik mijn baard en het haar op mijn appel staan. Ik laat alles groeien.’ (‘Maar ik blijf de rest nog wel scheren’, verduidelijkte hij. Geen idee waarom hij die informatie wilde delen.) Eden Hazard had eerst een baard, schoor vervolgens zijn hoofd kaal en haalde daarmee alle nieuwssites. (‘Gisteren nog een baard, vandaag kaal’, kopte Het Laatste Nieuws.) Pink maakte een video waarin ze zei dat ze dronken haar haar had geknipt. Kevin Hart maakte een video waarin hij liet zien dat hij een grijs haar had.

Het is de staat waarin celebrity-Instagram zich vandaag bevindt: een eindeloze variatie op dezelfde posts en video’s. Celebrity’s interviewen andere artiesten via Skype of Facetime en praten over wat voor een vreemde tijd we doormaken. Celebrity’s maken ludieke video’s waarin ze vertellen dat ze hun schoenkast geordend hebben om een gevoel van controle te bewaren in deze vreemde tijd die we doormaken. Celebrity’s geven tips aan hun volgers om de vreemde tijden door te komen. De formats liggen vast. De enige variatie is het niveau van wereldvreemdheid. Zo raadt Gwyneth Paltrow iedereen aan in quarantaine ‘een boek te schrijven, een instrument of een taal te leren, te leren programmeren of schilderen of tekenen’.

Cool.

Madonna, die tijdens haar zelfquarantaine aan een videodagboek werkt, maakte een video waarin ze in een melkbad ligt en hardop nadenkt over het coronavirus. ‘Dat is het ding met Covid-19’, zegt ze. ‘Het maakt het virus niet uit hoe rijk je bent, hoe beroemd je bent, hoe grappig je bent, hoe oud je bent. Het is de grote gelijkmaker. Wat er zo verschrikkelijk aan is, is ook wat er zo sterk aan is.’ Waarna ze verder gaat over hoe citroenthee de lekkerste thee is: ‘There’s nothing quite like it.’

Het maakt het virus overigens wel degelijk uit hoe oud je bent. En hoe arm je bent. Op dat vlak is SARS-CoV-2 eerder de grote ongelijkmaker. Maar ergens heeft Madonna een punt, alleen niet zoals zij het bedoelt: afgesloten van hun creatieve team, hun management en de mensen die hun social verzorgen, blijken de meeste artiesten en celebrity’s even banaal, verveeld en ongeïnspireerd als wij te zijn. Corona heeft ons echt gelijk gemaakt.

***

Wat ons bij een tweede kenmerk van coronacontent brengt: het stopt niet. Iedere muzikant, acteur, celebrity, influencer of culturele organisatie doet het, wat resulteert in een schier eindeloze stroom. Elk filmfestival dat niet kan doorgaan, brengt een digitaal minifestival. Want films zijn belangrijk. Nu meer dan ooit. Elk museum organiseert virtuele bezoeken. Want kunst kan de wereld redden. Nu meer dan ooit. Elke muzikant is bezig met een quarantaineplaat, quarantainelivesessies, quarantainelivestreams en quarantaineduetten. Want duetten zijn verbondenheid. En verbondenheid is belangrijk. Nu meer dan ooit.

Dat zorgt voor bizar specifieke trends. Zoals daar is: de coronagerelateerde woordspelingsong. Toen de gitarist van The Knack My Sharona herwerkte tot Bye, Corona, was dat nog grappig te noemen. Iedereen zat al drie weken met dat lied in zijn hoofd. Toen Neil Diamond Sweet Caroline voorzag van de regels ‘Hands / Washing hands / Reaching out / Don’t touch me / I won’t touch you’ was dat al wat dubieuzer te noemen. Vervolgens ging Liam Gallagher op Instagram aan zijn aanrecht staan en bracht in drie opeenvolgende video’s Wonderwash, Soapersonic en Champagne Soapernova.

Blijkbaar kun je in de tijd waarin je je handen drie keer wast je volledige oeuvre kapotmaken.

JoJo bracht een nieuwe versie uit van Leave (Get Out) die Chill (Stay In) heette. Bazart bracht per Skype een liveversie van Niet te dichtbij. Jon Bon Jovi schreef samen met zijn fans het nummer Do What You Can. De trend bereikte zijn voorlopige hoogtepunt toen Guy Swinnen een nieuwe versie van Hard Times bracht in #Corona2020, een actuamagazine op Vier dat de Vlamingen een hart onder de riem wil steken en al na één brainstorm op antenne mocht. Terwijl omstanders, uit de maat, meezongen, bracht Swinnen de tekst ‘Corona came / And took your health away / It gave you a hard time, baby’.

Dat was waw.

Ondertussen is de race naar hét corona-anthem al ingezet. Er zijn op Spotify al 470 nummers met ‘corona’ in de titel geüpload, van remixes van Cardi B-video’s tot reggaetonnummers over binnen blijven. Lionel Richie heeft al laten vallen dat hij een nieuwe versie van We Are the World wil opnemen. China heeft een nummer uitgebracht, ‘Geloof dat liefde zal triomferen’, gezongen door een collectief celebrity’s, onder wie Jackie Chan. In Nederland hebben honderd Nederlandse artiesten en influencers samen het nummer Zon uitgebracht.

We willen niemand bang maken.

Maar realiseer u dat dat er straks ook bij ons aan komt.

***

Dat is de staat van coronacontent vandaag: het lijkt alsof we op cultureel vlak al vier weken in Warmste Week-modus zitten en het einde niet in zicht is. Daar is niks mis mee. Solidariteit en warmte zijn mooi in tijden van crisis. Positiviteit is een nobel goed, zeker nu de quarantaine zwaarder en zwaarder zal beginnen te wegen. Cynisme is vandaag niet de gepaste reactie op wat er gebeurt.

Maar toch. Er zijn limieten aan onze bereidheid om enthousiast te blijven doen over brakke livestreams en matige woordspelingen. De Warmste Week duurt een week. Daar is een reden voor.

Toen Shakespeare in quarantaine moest en Macbeth en King Lear schreef, gebruikte hij daarvoor ook het meest populaire medium van zijn tijd: het theater. (Het helpt dat schrijven destijds een van de weinige dingen was die je in quarantaine kon doen, samen met je snor opdraaien, je pruik witten en je kraag stijven.) Het is dus geen toeval dat de geïsoleerde artiesten van vandaag zich wenden tot het medium van deze tijd: het internet. Meer zelfs: de banaliteit, eindeloosheid en voorliefde voor domme, melige humor zijn niet toevallig essentiële kenmerken van internetcultuur.

Alleen: internet maken is meer dan jezelf filmen of iets online zetten. Het is geen snelle oplossing. Het is een medium. Een virtueel bezoek aan een museum lijkt in theorie een goed idee, maar is in de praktijk vooral ’s werelds meest onhandige fotoslider. Niemand wil theatervoorstellingen online zien. Niemand. Cinema is 120 jaar geëvolueerd zodat het géén gefilmd theater zou zijn. Een onlinefilmfestival is gewoon Telenet Play met een heel mager aanbod. En een intieme livesessie is meer dan je webcam aanzetten: je hebt een softbox, een intieme cadrage en een degelijke microfoon nodig.

Het goede nieuws: nu de eerste weken voorbij zijn, beginnen meer en meer artiesten dat ook te beseffen. Christine and the Queens is bezig aan een reeks thuisconcerten, waarin ze danst en covert en fascinerende pakken aantrekt, die je niet na drie seconden weer wegklikt. Thomas Huyghe maakt streamvideo’s waarin hij met Otto-Jan Ham en Jonas Geirnaert urenlang Catan en Risk speelt. Niet dat je daar twee uur naar wilt kijken, maar de fenomenaal omslachtige uitvoering met zes webcams van een matig idee heeft een zekere charme. (Huyghe is de koning van knulligheid.) Idem dito met Acid, die een 40 uur durende metalivestream maakte die stilgelegd werd toen zijn mama de kamer binnenstapte om te klagen dat ze niet kon slapen. Op een rare, intuïtieve manier is Sam Gooris’ Instagram-account, waarin hij elke dag een nieuwe filter test, op maat van het internet. Ook de parler-vrai van Cardi B en de ezels van Arnold Schwarzenegger blijken hoogst entertainend.

Het zijn voorlopig nog voorzichtige aanzetten. Geen van die voorbeelden staat helemaal op punt. Het is ook moeilijk om te zeggen waarom het ene wel werkt en het andere niet. Maar het komt erop neer dat de artiesten die er na deze quarantaine bovenuit zullen steken, de artiesten zijn die het snappen. Wat internetcultuur is en hoe die werkt.

James Blunt, verguisd zanger van Beautiful en koning van het internet, waar hij met zijn voorliefde voor zelfspot een tweede carrière kreeg, tweette: ‘During lockdown, while many other artists are doing mini-concerts from their homes, I thought I’d do you all a favour and not.’