‘Zuhal Demir draaide Beyoncé voor de perceptie, maar het ene meisje is het andere niet’

Ex-staatssecretaris Zuhal Demir knalde de nieuwjaarsreceptie van de N-VA op gang met een feministisch anthem. ‘De ideale partijsoldaat om uit te spelen nu girl power de wind in de zeilen heeft?’ vraagt Knack Focus-redacteur Jonas Boel zich af. ‘Dat valt best tegen.’

Januari is achter de rug en alle nieuwjaarsrecepties, ook die van de politieke partijen, zitten erop. We zitten in een verkiezingsjaar, en dan zijn die nationale recepties strak geregisseerde campagnemeetings waar sympathisanten en kopstukken schouder aan schouder aanschuiven voor drank en spijzen. De politiek is nog heel even champagne voor ze campagne wordt. Daar hoort muziek bij, en over die muziek wordt nagedacht.

Dat was zeker het geval bij SP.A, waar voorzitter John Crombez het einde van zijn toespraak luister bijzette door alle vrouwelijke kieskandidaten op het podium te roepen, terwijl Beyoncés Run The World (Girls) luid door de luidsprekers knalde. Verdeeld over de Vlaamse, federale en Europese kieslijsten tellen de socialisten zeven vrouwelijke lijsttrekkers, het hoogste aantal van alle Vlaamse partijen. ‘Who run the world? Girls!’ is in zo’n geval een toepasselijk, ambitieus credo om een feestje mee in gang te schieten.

Ook de N-VA danste op Beyoncé. Het is bij de partij – die met drie vrouwelijke lijsttrekkers naar 26 mei trekt – een nieuwjaartraditie dat één van de kopstukken als gelegenheids-dj de dansvloerdebatten opent. Vorig jaar was dat Johan Van Overtveldt, die het blijkbaar geinig vond om, als minister van Financiën, onder meer Take The Money And Run van Steve Miller te draaien. Een nummer over een koppel overvallers. Juist ja.

Dit jaar nam Zuhal Demir de honneurs waar. Haar openingsnummer? Jawel, Run The World (Girls). ‘Een ode aan het sterke geslacht’, schreef ze op Facebook. Te begrijpen. Als voormalig staatssecretaris voor Gelijke kansen nam en neemt Demir vrouwenrechten ter harte. Haar inzet voor strengere gevangenisstraffen in verkrachtingszaken, bijvoorbeeld, is bewonderingswaardig. De ideale partijsoldaat om uit te spelen nu girl power de wind in de zeilen heeft, zeker als je haar boodschap kracht kan bijzetten met een streepje muziek. Toch?

Dat valt best tegen. Neem Greta Thunberg, de zestien jaar jonge, Zweedse klimaatactiviste die al voor de VN en in Davos mocht speechen, en haar Vlaamse navolgers Anuna De Wever en Kyra Gantois, die gisteren al voor de vierde week op rij duizenden jongeren mobiliseerden. Jonge vrouwen die met hun acties het maatschappelijke debat en de politieke agenda bepalen – Who run the world? Girls against climate change!

Toch kwam Zuhal Demir in een Facebookbericht vorig weekend niet verder dan ‘diepe dankbaarheid voor hun actie’. Beetje flauw. Het engagement van het jonge, sterke geslacht was dan ook niet echt haar bekommernis. ‘Het klimaat heeft lak aan ideologie’, kopt Demir bovenaan haar bericht, vooral een uithaal naar andere politici die ‘dit protest van de jonge veulens willen kapen door die veulens voor hun kar te spannen en ze naar de mond te praten’, dixit Demir.

Zuhal Demir is eerst en vooral een politica die de partijlijn bewaakt, dan pas vrouwenvoorvechtster. Haar feminisme is er één van ‘maar’ en ‘of’. Dat is vooral duidelijk in het hoofddoekendebat, waarin ze voor haar partij vaak het voortouw neemt. Hoofddoeken zijn een symbool van vrouwenonderdrukking, klopt Demir keer op keer op tafel. Daarin heeft ze voor een deel jammer genoeg gelijk. Denk aan Iran, aan Saudi-Arabië. Maar er is nuance.

Wat met moslima’s die vrijwillig de hoofddoek dragen? Zoals Hafsa El-Bazioui, in Gent verkozen als Groene schepen, de eerste in Vlaanderen met een hoofddoek. ‘Ik wil niet ‘de migrant’ of ‘die met haar hoofddoek’ zijn’, zegt ze in De Morgen. ‘Mijn religie is deel van mijn identiteit, maar ook niet meer dan dat’. Moslima en politica, maar ook gewoon independent woman, om het nog eens met Beyoncé te zeggen.

En wat met Ilhan Omar, als vluchteling uit Somalië naar de VS getrokken, en nu één van de eerste twee moslimvrouwen die verkozen zijn in het Amerikaanse Congres? ‘No one puts a scarf on my head but me. It’s my choice’, twitterde ze. Omar maakte na de Midterms deel uit van de 102 nieuw verkozen vrouwen in het Huis van Afgevaardigden. Een recordaantal, en ook een knal door het door Zuhal Demir zo verfoeide glazen plafond. Who run the world? Girls!

En toch, geen Twitterapplaus of Facebookfelicitaties bij Demir. Zou het er iets mee te maken hebben dat de overgrote meerderheid van die vrouwen lid zijn van de Democratische partij? En ze bijna allen, zoals de populaire Alexandria Ocasio-Cortez – met 29 lentes het jongste congreslid ooit-, even divers als progressief zijn?

We zochten via Google en het digitale persarchief ook naar een link tussen Zuhal Demir en Nadia Murad, de Iraaks-Yezidische mensenrechtenactiviste die vorig jaar de Nobelprijs van de vrede kreeg, omwille van haar strijd tegen seksueel geweld als oorlogswapen. Seksueel geweld, een stokpaardje van de ex-staatssecretaris. Nul resultaten.

Wie was onlangs wel goed voor een Facebookbericht? Rahaf Mohammed, de Saudische tiener die in Canada asiel kreeg, op de vlucht voor het geweld van haar streng religieuze familie. ‘Op een vliegtuig geduwd worden richting de dood. Omdat ze afstand neemt van de staatsislam. #SaveRahaf‘, schreef Demir. Een moslima die haar hoofddoek aflegt, dán kan er een hashtag van af.

Who run the world? Girls! Zuhal Demir draaide het plaatje, en dat is leuk voor de perceptie. Maar het ene meisje is blijkbaar het andere niet. Afkomst, geloof en politieke kleur wegen blijkbaar zwaarder, in haar engagement. Nochtans hebben vrouwenrechten en feminisme lak aan ideologie.

Tot slot: mocht de ex-staatssecretaris ooit om muzikale inspiratie verlegen liggen, dan kunnen wij haar Bikini Kill aanraden, de originele bedenkers van de term girl power. Het trio kondigde onlangs een reünietournee aan. Wie weet komen ze wel op het volgende N-VA-congres spelen, als iemand het vriendelijk vraagt.