Ze kan niet zingen zoals Adele, scoort niet de wereldhits die Rihanna scoort en mist de artistieke visie van Beyoncé. Maar er is één ding waarin niemand beter is dan Taylor Swift: over zich doen praten.
Twee weken geleden maakte Taylor Swift haar social-media-accounts leeg en postte ze een cryptische tiensecondenvideo van een glimmende, kronkelende slangenstaart. Terwijl de rest van de wereld ‘Euh. Wat?’ dacht, kirden haar fans achter hun toetsenbord bij zo veel onverschrokkenheid. Een dag later moest Kim Kardashian een Instagramfilter inschakelen om een emoji te blokkeren.
Mocht u nu al niet kunnen volgen: geef het nog even.
Het ding is: Taylor Swift heeft iets van een voorgeschiedenis met slangen. Het begon een jaar geleden, toen Swift publiekelijk ruzie kreeg met haar ex-vriend Calvin Harris. Harris beweerde dat Swift niet had meegeschreven aan de Rihanna-hit This Is What You Came For. Swift beweerde van wel. (Ze had dat ook.) Fans van Calvin Harris begonnen daarop Taylor Swifts Twitteraccount te spammen met de emoji van een slang – of een serpent, zo u wilt.
Een week later sprong Kim Kardashian mee op de kar. Ook dat had enige voorgeschiedenis. Kardashian had al even ruzie met Swift. Op zijn plaat The Life of Pablo (2016) had Kanye West, de man van Kim, naar Taylor Swift verwezen met de lyric ‘I made that bitch famous’. Kanye beweerde dat Swift haar toestemming had gegeven voor de lyric. Swift beweerde dat ze dat niet had gedaan. Waarna Kim Kardashian fragmenten van een telefoongesprek op Snapchat zette waarin Swift wel degelijk haar toestemming lijkt te geven. (Ze had dat ook gedaan, maar niet voor het woord ‘bitch’.)
Waar waren we?
Ah ja.
Een week nadat Calvin Harris-fans Taylor Swift met slangenemoji’s waren beginnen te bestoken, riep Kardashian 18 juli uit tot National Snake Day. Een vileine move: ook Kardashians fans begonnen daarop slangenemoji’s te posten op elk Instagrambericht van Taylor Swift. En met ‘elk’ bedoelen we ‘élk’. De spamsituatie werd zo onhoudbaar dat Instagram een nieuwe filter ontwikkelde waarmee celebrity’s bepaalde woorden of emoji’s uit hun feed konden filteren.
Dat is de context waarbinnen de teaser van Swift gezien moest worden: het was een poging om het slangensymbool te herclaimen. Een geuzenemoji, zo u wilt. En haar fans begrepen dat onmiddellijk: sindsdien is het Kim Kardashian die gespamd wordt met slangen. Volgens bronnen heeft Kardashian ondertussen zelf een Instagramfilter moeten installeren. Dezelfde filter die voor Taylor Swift ontwikkeld was dus. Omdat karma een spreekwoordelijke teef is.
Plotlijnen in Thuis zijn simpeler om uit te leggen.
Misschien is het toeval, maar de videoclip van Look What You Made Me Do, Taylor Swifts eerste single sinds het album 1989, ging op dezelfde dag in première als de seizoensfinale van Game of Thrones. Misschien is het geen toeval, want het lijkt erop dat Taylor Swift goed naar Game of Thrones heeft gekeken.
Wij expliceren: voor de fans stopt het verhaal van Game of Thrones niet bij de afleveringen. Kijk online en er gaat een wereld open van analyses die elke aflevering decoderen. Hoe Brans ‘Chaos is a ladder’-uitspraak een verwijzing is naar Littlefingers identieke uitspraak in seizoen drie en wat de implicaties daarvan zijn, dat soort dingen. Het gaat over alle referenties die je gemist hebt, voorspellingen over wat nog gaat komen en theorieën over Maggy the Frog of Azor Ahai. Geen vergezochte onzin, maar dingen die de makers duidelijk bedoeld hebben. En dat werkt: geen betere manier om je fans te engageren dan door ze erbij te betrekken.
Na de première van Taylor Swifts Look What You Made Me Do, een song waarin ze afrekent met haar vele vijanden, zagen we voor het eerst ook iets soortgelijks gebeuren met een videoclip. Het regende plots artikels op de nieuwssites die elke referentie in de beelden poogden te ontrafelen. Als je goed keek, kon je op een van de graven de naam ‘Nils Sjoberg’ zien staan: het pseudoniem waaronder Taylor Swift meeschreef aan This Is What You Came For. Op een bepaald moment ligt Swift in een badkuip gevuld met juwelen en één biljet van één dollar: een verwijzing naar de symbolische schadevergoeding die ze won in de recente rechtszaak tegen een radiopresentator die haar had betast. De kluis die ze berooft, blijkt van een streamingbedrijf te zijn, een referentie aan haar ruzie met Apple Music en Spotify; het T-shirt met opschrift ‘I § T.S.’ knipoogt naar het gelijkaardige T-shirt dat acteur Tom Hiddleston – een ex – begin dit jaar op één foto droeg. En verder bleken er ook veel slangen, slangenringen, slangenkettingen en slangenmotieven in de video te zitten.
Die referentie gaan we niet nog eens uitleggen.
Je kunt je niet van de gedachte ontdoen dat het zo bedoeld was door Swift. Verstop een boel referenties in je clip en wacht tot het internet ze vindt. Wie de talk of the town wil zijn, moet het dorp iets geven om over te praten. En gepraat werd er. Een week lang werd het internet gedomineerd door twee dingen: de finale van Game of Thrones en Taylor Swifts video. Wie was de ‘you’ in Look What You Made Me Do? Kim Kardashian? Voormalige vriendin en huidige rivale Katy Perry? Een of andere ex? Die radiopresentator? Waarom ging de video in première tijdens de Video Music Awards, die door Katy Perry gepresenteerd werden? Waar was Perry op het moment dat de video in première ging? Hoe reageerden Kim Kardashian en Kanye West op de video? Hoe zit het met de geschiedenis van het slangensymbool in het feminisme? Er was zelfs een gerucht dat Taylor Swift op haar Tumblr theorieën bevestigde door ze te liken.
Je zou bijna vergeten dat er ook muziek bij hoorde.
Langs de andere kant: dat is iets dat je bij Taylor Swift wel vaker dreigt te vergeten.
Taylor Swift kan niet zingen zoals Adele. Ze scoort niet de wereldhits die Rihanna scoort. Ze mist de artistieke visie van Beyoncé of de culturele impact van Lorde. Ed Sheeran is authentieker, Dua Lipa edgier, Drake cooler. Maar er is één ding waarin niemand anders in de buurt van Swift komt: ze is de onbetwistbare koningin in over zich doen praten.
Ergens in 2014 lijkt zich een cruciaal moment te hebben afgespeeld in haar carrière. 1989 moest nog uitkomen. Swift was bekend van haar brave, ironieloze tienercountry over ex-liefjes en oprechte gevoelens. De Shoshanna van de meisjespop. De risée van het internet. En dan gebeurde er iets bijzonders. Iemand postte een foto van een ‘haar vriendin Becky’ op Reddit. ‘Ze was een populair meisje tot ze marihuana begon te snuiven. Ze stierf onmiddellijk. Alsjeblieft, gebruik geen marihuana’, was het onderschrift. Ding was: de foto was een oude internetprent van Swift. Wat iemand genaamd ‘bitch-pudding’ ook opmerkte in de comment ‘pretty sure that’s taylor swift’. Iemand anders repliceerde daarop: ‘no its becky’. Het is heel moeilijk om uit te leggen waarom, maar het internet vond dat het grappigste ooit.
En dan deed Taylor Swift iets briljants. Ze trok een T-shirt aan met opschrift ‘no its becky’ en liet zich fotograferen door een paparazzo. Opnieuw: het is heel moeilijk uit te leggen, maar in één beeld draaide ze alles in haar voordeel. Plots was Swift niet meer het mikpunt van de lachers. Ze was mee met de lachers.
Nog een anekdote: in 2015 gaf Swift een speech in het Grammy Museum. Ze had het over het beeld dat de media van haar gecreëerd hadden. ‘Ze schreven over Taylor Swift alsof ze als een jetsetter de wereld afreisde en mannen verzamelde. Maar tegelijk was ze zo plakkerig dat de mannen haar verlieten, waarna ze zich opsloot in haar kasteel, wenend in haar bad, omringd door parels’, vertelde ze. (Ter info: in de video van Look What You Made Me Do zit een verwijzing naar het bad met parels, al zou dat ook een sneer zijn naar de juwelendiefstal bij Kardashian.) ‘Eerst vond ik het verschrikkelijk dat ik zo werd afgeschilderd. Maar dan besefte ik: best een interessant personage waar ze over schrijven. Hier kan ik iets mee doen.’ Het resultaat daarvan was Blank Space, een nummer op 1989 over hoe ze een lijst ex-lieven had die het er allemaal over eens waren dat ze geschift was. ‘But I’ve got a blank space baby / And I’ll write your name.’
Het zegt veel over haar grootste talenten. Swift weet als geen ander hoe het internet werkt. Ze kent als geen ander de kracht van zelfbewustzijn. Ze weet als geen ander hoe ze haar fans kan engageren. En ze weet als geen ander hoe ze een verhaal rond zich kan bouwen. De kans is relatief groot dat u behalve Shake It Off geen vijf nummers van haar kunt opnoemen. Dat u haar vooral kent als de vrouw die verantwoordelijk is voor Ryan Adams’ beste plaat van de laatste vijf jaar. Evenwel: de kans is relatief klein dat u niks van het verhaal rond haar hebt meegepikt.
De videoclip van Look What You Made Me Do eindigt met een ronduit bizarre epiloog, waarin Swift tussen een dozijn oudere versies van zichzelf staat. Er is ballerina-Taylor uit de clip van Shake It Off, haar grootste hit. Er is You Belong with Me-Taylor, de girl next door die in 2008 de namen van haar liefjes op haar T-shirt schreef. Er is Fearless Tour-Taylor, gitaar in de hand. Die verschillende versies van haar krijgen een dispuut, waarin de beledigingen over en weer de kritiek echoën die Swift doorheen haar carrière te horen kreeg. De scène eindigt met VMA 2009-Taylor, die een micro neemt en ‘I would very much like to be excluded from this narrative’ zegt. (Een zin die Echte Taylor vorig jaar uitsprak tijdens de heisa met Kim en Kanye.) ‘Shut up’, antwoordden de andere versies van haar in koor.
Dat was raar.
Eerst vond ik het verschrikkelijk hoe de media me afschilderden. Maar dan besefte ik: dat is best een interessant personage waar ze over schrijven. Hier kan ik iets mee doen
Haar clips, platen en songs staan bol van de verwijzingen, maar nooit naar kunst, popcultuur of politiek. In het verhaal van Taylor Swift draait alles om Taylor Swift. Terwijl Beyoncé zich achter Black Lives Matter schaart en Katy Perry beweert ‘purposeful pop’ uit te brengen, blijft Swift volkomen apolitiek. Zelfs tegen Trump heeft ze zich nog niet uitgesproken, wat haar in de Amerikaanse pers wordt aangewreven. Ten tijde van 1989 leek ze even het feminisme te promoten, maar al snel werd duidelijk dat ze dat enkel deed wanneer het haar goed uitkwam. En terwijl Lorde tot de stem van een jonge generatie aan het uitgroeien is, blijft Taylor Swift enkel de stem van zichzelf.
Dat zou haar zwakte moeten zijn. Alleen: ze lijkt daar haar sterkte van te hebben gemaakt. Zelfs haar imago van hypernarcistische popprinses weet ze in haar verhaal te verwerken.
Reputation, haar zesde plaat, die op 10 november moet verschijnen, lijkt nu de volgende stap te worden. Of dat is toch wat de weinige dingen die over het album geweten zijn, doen vermoeden. Op de hoes staat een foto van haar tegen een achtergrond van een collage van krantenartikels die enkel de woorden ‘Taylor’ en ‘Swift’ bevatten. (Het lettertype op de hoes zou volgens bronnen hetzelfde zijn als dat van Kanye Wests The Life of Pablo, de plaat waarop hij ‘I made that bitch famous’ rapte.) Zowel de slangenteaser, de eerste single als de eerste videoclip was een aaneenschakeling van cryptische referenties. Taylor Swift wordt straks nóg zelfbewuster, nóg aanweziger en nóg narcistischer. Nog even en de muziek doet er helemaal niet meer toe: het verhaal rond haar volstaat.
Bij deze werpen we onze eigen theorie dan maar op. De ‘you’ in Look What You Made Me Do is niet Kim, Kanye, Tom of Katy. De ‘you’ in Look What You Made Me Do zijn wij, het publiek. Dat is waar het nummer over gaat: over hoe Swift al een heel leven lang in een narratief geplaatst wordt door de kijker, de luisteraar en de lezer. Dat van de enge ex. Het brave countrymeisje. De Regina George in schapenvacht. (Dat is een referentie aan een belediging van Katy Perry, die op haar beurt verwees naar een personage uit Mean Girls.) De pseudofeministe. De wraakengel. Maar het is niet alsof ze het slachtoffer is van al die narratieven: ze zijn haar sterkte geworden.
Niet dat het er finaal toe doet wie de ‘you’ is. De ‘what’ is dat namelijk wel. In één dag tijd brak Taylor Swift drie streamingrecords met het nummer en twee met de videoclip.
Dát is wat ze u deed doen.
Taylor Swift voor dummy’s
– Wie: Taylor Swift. Alias T-Swift. T-Swizz. TayTay. Of Swiss Bish als u in Kamp Katy zit.
– Kamp wie: Laat maar.
– Age sex location: 27. Vrouw. Amerika.
– Beroep: Singer-songwriter en zangeres.
– Genre: Vroeger zat ze in de countrypop. Sinds eind 2014, toen ze 1989, haar vijfde plaat, uitbracht, lijkt ze zich op het pure popsegment te richten.
– Ken ik nummers? Haar country heeft minder teweeggebracht aan deze kant van de oceaan. Shake It Off, haar grootste hit, zou een belletje moeten doen rinkelen. En Ryan Adams heeft haar volledige 1989 gecoverd – misschien kent u haar daarvan.
– Zegt me niks. Is dat die van dat twerken? Nee, dat is Miley Cyrus.
– Die ene die haar haar kortgeknipt had dan? Nee, dat is Katy Perry. Van Kamp Katy. Waar Taylor Swift net ruzie mee heeft dus.
– Ah wacht, is dat die ene die ruzie heeft met iedereen? Bingo. Swift heeft ruzie met Kim Kardashian, met Kanye West, met Katy Perry, even met Nicki Minaj en Spotify, misschien ook met Lorde en zeker met Calvin Harris. In elk geval, ze komt er veel in het nieuws mee.
– En wat is er dan nu aan de hand? Swift heeft net haar zesde plaat aangekondigd, Reputation, die op 10 november uitkomt. In afwachting is er al Look What You Made Me Do, een eerste single en videoclip. Niet toevallig over haar ruzies met Kim en Katy. En hoe het publiek daar naar kijkt.
– Zeg niet: ‘En wáárom kan de oude Taylor niet aan de telefoon komen?’
– Zeg wel: ‘Blijkbaar heeft ze al die haat-haat-haat toch niet van zich kunnen afschudden-schudden-schudden.’
Dit is het coverstuk van de Knack Focus-editie van 6/9. Verder in dit nummer: dochter Hazes switcht van smartlap naar levenspop – Belpop: vaderlandse releases om naar uit te kijken – de verschillende gedaantes van Jean-Luc Godard
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
