‘Wat nu gebeurt, brengt een kettingreactie teweeg’, reageert de festivalsector

De zomer van 2020 wordt er geen zoals alle andere. De Nationale Veiligheidsraad verbood gisteren alle massamanifestaties in juli en augustus. Geen festivals dus, met dank aan covid-19. De organisatoren reageren opgelucht maar bezorgd.

Geen Rock Werchter, geen Gent Jazz en geen Dranouter dit jaar. Niet verbazend, als je weet dat ook grote buitenlandse evenementen als de festivals van Glastonbury en Roskilde een poosje geleden al waren afgeblazen. De persbriefings van de inmiddels bekende virologen laten er dan ook geen twijfel over bestaan: afstand houden blijft de boodschap. Voor zover er nog enige hoop heerste bij de organisatoren van grote en middelgrote evenementen, werd die gisteren door de premier Wilmès definitief de kop in gedrukt.

‘Couleur Café stevende dit jaar af op een topeditie’, vertelt Irene Rossi, communicatieverantwoordelijke van het multiculturele Brusselse festival. ‘Zowel op inhoudelijk als organisatorisch vlak. Aanvankelijk liep onze voorverkoop als een trein, maar we leven natuurlijk niet in een bubbel: de annulering van de festivals was eigenlijk al de kroniek van een aangekondigde dood. Het is ook een goede en begrijpelijke beslissing. De veiligheid van onze artiesten, ons publiek en onze medewerkers verdienen de hoogste prioriteit.’

‘Daarbij komt dat Couleur Café artiesten uit alle werelddelen programmeert en het virus zich niet overal gelijkmatig verspreidt.’ Afzeggingen hadden ze nog niet gekregen, maar het sprak vanzelf dat de internationale reisbeperkingen de zaken niet vergemakkelijken.

‘Natuurlijk is dit, voor een vzw als de onze, die een heel jaar naar het festival toe werkt, een zware financiële klap,’ gaat Rossi verder. ‘Maar ik vrees vooral voor onze toeleveranciers, van tentenbouwers tot klank- en lichtpersoneel. Alles hangt samen, en zodra één dominosteentje begint te vallen, tuimelen ze allemaal omver. Daarom rekenen we op de overheid en hopen we dat maatregelen zoals tijdelijke werkloosheid zullen worden verlengd in de tijd. Anders dreigen veel bedrijven finaal over de kop te gaan.’

Of ze dit najaar nog aparte concerten organiseren met artiesten die op Couleur Café hadden moeten staan? ‘Neen, we hebben die piste onderzocht, maar hebben al gauw vastgesteld dat dit voor een organisatie als de onze een verlieslatende onderneming zou zijn. Dit jaar konden we ons, op programmatorisch vlak, iets méér veroorloven, omdat onze editie van vorig jaar zo succesrijk was. Maar we zetten nu in op 2021 en doen er alles aan om dan een extra memorabele Couleur Café neer te zetten,’ aldus Rossi.

Spagaat

‘Eigenlijk zaten we de voorbije maand in een onmogelijke spagaat’, reageert Patrick Keersebilck, programmeur van het Cactus Festival in Brugge. ‘Want je voelt je verplicht, een beetje tegen beter weten in, door te gaan met de voorbereiding van je evenement, terwijl je je voortdurend afvraagt of het wel doorgang zal kunnen vinden. En stel dat het kàn, hoe zal het dan zijn?’

‘Onze programmatie was nog niet helemaal rond, want niets bewoog nog in de sector. Bovendien viel onze promoplanning in het water en was de ticketverkoop volledig stilgevallen. We bevonden ons de hele tijd tussen hamer en aambeeld. Eigenlijk voelen we ons opgelucht, omdat er nu tenminste duidelijkheid is. De voorbije weken is er uiteraard intensief overleg geweest tussen iedereen die bij het live- en festivalcircuit betrokken is. Daarbij hebben we gelukkig een grote onderlinge solidariteit ervaren.’

‘We zijn natuurlijk in alle flanken getroffen, omdat ook de stadsfestivals die we tijdens de zomer in Brugge organiseren, zoals Moods! en Benenwerk, nu óók komen te vervallen. We rekenen dus op begrip én compensaties van het stadsbestuur. Vandaar onze oproep naar de verschillende overheden om met ons in gesprek te gaan. Zes maanden geleden stapte onze zakelijke assistent op, maar die kunnen we, in de huidige omstandigheden, onmogelijk vervangen. Ons personeel is nu al deeltijds of voltijds technisch werkloos,’ zegt Keersebilck.

‘Cactus steunt voor ruim 80 procent op eigen inkomsten. En die hebben we hard nodig om tijdens het concertseizoen de werking van ons muziekcentrum te kunnen financieren. Er zijn al veel onkosten gemaakt en voorschotten betaald. We werken samen met kleine, dus kwetsbare bedrijven. Wat nu gebeurt, brengt een hele kettingreactie teweeg. Bovendien blijft de onzekerheid. Want wat mogen we verwachten voor september?’

‘Uiteraard proberen we de artiesten, ook de Belgische, die we al onder contract hadden, blijvend te ondersteunen. Maar je kunt in 2021 niet hetzelfde festival organiseren als in 2020: je programmeert altijd in een bepaalde context, houdt rekening met was fris en actueel is. In onze normale concertwerking zoeken we altijd naar een evenwicht tussen wat we boeiend vinden maar slechts een beperkt publiek aanspreekt, en wat de brede massa beroert. Maar aangezien de Vlaamse overheid al drie keer na elkaar met 6 procent heeft beknibbeld op onze subsidies, zullen we ons in de nabije toekomst verplicht zien overwegend voor de populaire namen te kiezen’.

Financiële aderlating

‘Door de onheilspellende uitspraken van virologen, politici en plaatselijke burgemeesters, voelden we al dat Tomorrowland dit jaar op de helling kwam te staan’, bekent perscoördinator Debby Wilmsen. ‘Onze festivalweekends waren al uitverkocht nog vóór we de line-up bekend maakten, maar aangezien we een publiek aantrekken dat zelfs speciaal uit de VS of China komt afgezakt, kregen we uit die regio’s al in februari een hoop bezorgde vragen. Leuk is natuurlijk anders: tijdens het jaar werkt zo’n honderd man full-time aan de voorbereiding van Tomorrowland, maar ook aan ons winterfestival in de Franse Alpen en onze residenties in Ibiza.’

De organisatie probeert creatief met de situatie om te springen, door de artiesten kleine concertjes te laten streamen of hen radiosessies te laten spelen. ‘Wij maken ons vooral zorgen over de partners met wie we samenwerken: podiumbouwers, cateringbedrijven… In de maand juli logeren zo’n 38.000 van onze festivalgangers en artiesten in Antwerpse en Brusselse Hotels. Ook die zullen nu behoorlijk wat inkomsten mislopen. Nu al die sectoren plat liggen is het maar de vraag wie het hoofd boven water zal weten te houden.’

De medewerkers van Tomorrowland die verantwoordelijk zijn voor productie en opbouw of zij die werkzaam zijn in ons restaurant, zijn allemaal technisch werkloos, vertelt Wilmsen. ‘En een editie van Tomorrowland in, pakweg, september zit er ook al niet in. Logistiek is dat gewoon niet haalbaar. Maar dat betekent nog niet dat we compleet op non-actief staan: we blijven actief op de sociale media, werken aan een boek over ons festival en zijn al bezig enkele najaarsshows in het Sportpaleis op poten te zetten. Morgen verspreiden we ook nog een zestien pagina’s tellende Buurkrant. We zitten dus niet stil. Het is voor ons belangrijk dat we nauw contact houden met onze community, want dat is één grote familie. En voor de rest proberen we ons programma van dit jaar in ruime mate door te schuiven naar 2021, met de bedoeling er weer een onvergetelijk feest van te maken’.

Pukkelpop was dan weer gezien de omstandigheden dit jaar de promocampagne nog niet gestart, zegt Frederik Luyten, de perswoordvoerder van Pukkelpop, dat in 2011 ook al eens in het water viel toen het tijdens de eerste festivaldag werd geteisterd door een zware storm.

‘Jammer dat ook de grote evenementen in augustus in het gedrang komen. Dat is voor ons een bittere pil om te slikken. Dat het een financiële aderlating wordt, staat nu al vast. Onze sector bloedt en we hopen dat de overheid met steunmaatregelen over de brug zal komen. Niettemin denk ik dat alle betrokkenen, van wetenschappers en politici tot festivalorganisatoren, de enige juiste beslissing hebben genomen,’ klinkt het.

Consternatie ook in de Arteveldestad, waar de Gentse Feesten, normaal gepland in de voorlaatste week van juli, voor de eerste keer sinds 101 jaar, niet plaats zullen vinden. Bij monde van haar woordvoerder Laurens Teerlinck, wil schepen van Feesten en Evenementen Annelies Storms toch eerst een relativerende kanttekening plaatsen. ‘De Feesten-nieuwe-stijl, zoals ze werden geconcipieerd door Water De Buck, bestaan pas 51 jaar. Voordien was het veeleer een soort markt. Maar inderdaad, voor de doorsnee Gentenaar is de afgelasting een pijnlijke beslissing. De Feesten zijn goed voor 3600 activiteiten, verzorgd door zo’n 400 organisatoren. Om een bloedbad in de culturele sector te vermijden, heeft de stad nu beslist het grootste deel van de bijna 1 miljoen euro subsidies die we voor het evenement hadden uitgetrokken, te heroriënteren.’

Subsidies

‘We willen ervoor zorgen dat alle organisatoren met wie we samenwerken deze moeilijke periode overleven. Ze kunnen nu 50 procent van het subsidiebedrag, dat voor hen was voorzien, uitgekeerd krijgen wanneer ze er zich toe verbinden mee te werken aan een groots openingsevenement in 2021. Daarbij kunnen ze ook nog eens 30 procent extra krijgen als ze een creatief alternatief weten te bedenken om, binnen de huidige beperkingen, een publiek te bereiken. Dat kan langs digitale weg, via streaming, maar mogelijk zijn er nog andere manieren om met iets leuks op de proppen te komen. Het is trouwens niet uitgesloten dat er toch nog enkele kleinschalige activiteiten plaatsvinden, maar die moeten we uiteraard zorgvuldig apart bekijken en beoordelen,’ aldus Teerlinck.

Kurt Overbergh, artistiek directeur van de muziektempel Ancienne Belgique, laat tenslotte nog weten dat ook Boterhammen in het Park en Feeërieën, twee gratis festivals in het Brusselse Warandepark, worden geschrapt. ‘De reden is simpel: we kunnen op geen enkele manier de gevraagde social distancing garanderen’.

Het wordt een lange zomer.