Valse noten en pruimenlikeur? Steiger speelt jazz zoals op een Roemeense bruiloft

En daar hoort niet alleen pruimenlikeur uit het voormalige Oostblok bij, maar ook en vooral een studio vol kapotte instrumenten. Want, zo luidt de filosofie van het Gentse trio: ‘Laat nooit de kans liggen om op een ontstemde piano te spelen.’

In de Gentse volkswijk Muide, verborgen achter een grote garagepoort, ligt een atelier waar oude piano’s worden opgelapt. Zestien exemplaren tellen we. Enkele vleugels, enkele buffetexemplaren, een paar klavecimbels, sommige afgestoft, de meeste niet. Hier heeft het avant-jazztrio Steiger zijn nieuwe album The New Lady Llama opgenomen. ‘Een echte speeltuin was het. Zoveel mooie, ontstemde klanken die hier voor het grijpen lagen’, zegt toetsenist Gilles Vandecaveye-Pinoy, terwijl hij ter illustratie een valse noot aanslaat op een van de klavieren. ‘Heerlijk.’

Heren, eerst en vooral: wat hebben jullie met lama’s? Op jullie vorige album, Give Space, stond ook al een track die The Lady, the Llama and the Dog heette.

Gilles Vandecaveye-Pinoy: Dat is de titel van een absurd kortverhaaltje dat ik ooit geschreven heb. Iets voor een soloproject, dacht ik, maar dan hebben we de titel gerecycleerd voor Steiger. En op deze plaat paste wel een nieuwe lama, vond ik. Want: nieuwe lama, nieuwe Steiger.

Omdat Steiger nog verder wegdrijft van de ‘echte’ jazz?

Simon Raman (drums): Zoiets, wat echte jazz ook moge zijn. De songs zijn minder uitgesponnen en compacter dan vroeger, en er staat weinig pure improvisatie op de plaat. Maar hóé iets gespeeld wordt ligt nog steeds niet helemaal vast. Er gebeuren tijdens de opnames nog altijd dingen die we niet van elkaar verwachten.

De valse noten hebben jullie dus bewust opgezocht.

Vandecaveye-Pinoy: Laat nooit de kans liggen om op een kapotte, ontstemde piano te spelen. (glimlacht) Waarom? Omdat elke piano sowieso al uniek klinkt, en zéker wanneer ze niet perfect afgestemd is. Het is gewoon spannend. Toen we hier voor het eerst binnenkwamen en al die kapotte instrumenten zagen staan, vroegen we ons dus eerder af: waarom zouden we het níét doen?

Raman: Dit is onze eerste echte studioplaat. Door de coronacrisis en het wegvallen van liveshows hadden we eens heel veel tijd om op voorhand te ‘spelen’, om voluit dingen uit te proberen.

Kobe Boon (contrabas): Om onnozel te doen in de studio, wil Simon zeggen. (lacht) De balans tussen akoestisch en elektronisch, tussen piano, drums, contrabas en allerlei synths, is altijd wat Steiger voor een deel heeft bepaald. Dit keer zijn we nog veel verder gegaan in het zoeken naar nieuwe kleuren en geluiden.

Virtuositeit lijkt minder van belang.

Vandecaveye-Pinoy: Virtuositeit is meer dan alleen maar zoveel mogelijk noten kakken, niet? De manier waarop je ergens klank uithaalt kan evengoed virtuoos zijn. Timing, frasering, dynamiek, die dingen vinden we sowieso belangrijker dan imponeren met snelheid of moeilijkheid.

Gilles en Simon, jullie spelen ook allebei bij Uma Chine, de band rond Nele De Gussem die net als Steiger deze week een nieuw album uitbrengt. Onder andere omstandigheden waren dit drukke tijden voor jullie.

Vandecaveye-Pinoy: Normaal gezien was het voorbije jaar een van de drukste tot nu toe geweest, voor ons alle drie. (zucht) Tja… Er zat wel een zilveren randje aan de hele crisis, hoor. We hebben veel tijd kunnen investeren in al die verschillende projecten. En The New Lady Llama is ook geen typische, intimistische lockdownplaat geworden. Integendeel, ze klinkt vrij speels en opgewekt, met veel humor. Het is een tegendraadse reactie op moeilijke, donkere tijden.

Ik dacht dat die plezante sfeer misschien te maken had met slivovitsj, zoals een van de tracks heet. Een Hongaarse pruimenlikeur, blijkbaar.

Vandecaveye-Pinoy: Straf spul, amai. Heb ik ontdekt tijdens een reis in het voormalige Oostblok. In Roemenië zijn mijn ex-vriendin en ik toen op een trouwfeest van een voormalige maffiabaas terechtgekomen. Die stookte zijn slivovitsj zelf, en dat hebben we geweten. (lacht) Het was een surrealistische bedoening, met veel zingen, iets te veel jachtgeweren en een onvermoeibare accordeonspeler in een knalgeel Adidas-trainingspak.

Raman: Vandaar de titel: we hebben het gespeeld alsof we op een dronken, Roemeense bruiloft waren. Maar nuchter, dat wel.

Hoe moeilijk is het tegenwoordig om op deze kleine zakdoek het verschil te maken in de jazzscene? Alleen al op jullie label Sdban kleuren ook Stuff, De Beren Gieren en John Ghost gretig buiten de lijntjes.

Vandecaveye-Pinoy: En dat zijn allemaal mensen die we kennen en met wie we soms samen spelen, vrienden ook. Dat grote aanbod aan groepen, muzikanten en kruisbestuivingen maakt de spoeling zeker niet dunner. Het is eerder omgekeerd: hoe meer goede bands, hoe meer je uitgedaagd wordt.

Raman: Jezelf onderscheiden doe je het best door vooral niet té hard je best te doen om jezelf te onderscheiden. Niet te veel om je heen kijken, gewoon zo dicht mogelijk bij jezelf blijven, dan komt het wel goed.

Vandecaveye-Pinoy: Precies. We hebben geen kapotte piano’s gebruikt omdat niemand anders het deed, maar wel omdat wíj zin hadden om het te doen.