Renaat Vandepapeliere (R&S Records): “Als je niet kan verliezen, kan je ook niet winnen”

De Britse krant The Guardian postte een lijstje van ‘de coolste labels aller tijden’. Naast grote jongens als Def Jam en Warp kan je er ook het Gentse R&S Records terugvinden. Lees hier het relaas van een gesprek met baas van R&S Renaat Vandepapeliere en Geert Sermon, absolute autoriteit op gebied van dansmuziek.

“De Ferrari van technolabels, het strafste uit België sinds trappist,” luidt het onderschrift van de Britse krant. “Dat maken zij ervan,” countert baas Vandepapeliere, de ‘R’ naast de ‘S’ van vrouw en medeoprichtster Sabine, bescheiden. “Natuurlijk ben ik zeer blij en trots om aanvaard te worden tussen de (Engelse) big boys, dat is ook de bedoeling.”

“De opname van R&S in dat lijstje is zeer terecht, net zoals dat onderschrift. Hij heeft vanuit een klein land de dansmuziek wereldwijd kunnen beïnvloeden. Dat is niet velen gegeven. De impact was enorm. Verder had R&S constant zusterlabels zoals Apollo in de UK en was het bezig met verschillende genres. Het had meer durf. Ook al heeft The Guardian het opgenomen voor de recentere dingen, Renaat was vanaf het begin een extreem visionair en gedreven man,” reageert Geert Sermon, eigenaar van Brusselse platenzaak- en label ‘Doctor Vinyl’ en man achter cultdocumentaire The Sound Of Belgium.

Zaadjes planten

Renaat Vandepapeliere en zijn vrouw Sabine Maes richtten het label in 1984 op. Naar eigen zeggen had Vandepapeliere geen zin om te werken en kon hij dus kiezen tussen een café of een platenlabel. Hij koos, gelukkig, voor dat laatste. “Van in het begin wisten we dat België een te kleine en beperkte afzetmarkt was. Daarom gingen we echt voor die internationale uitstraling. We hebben op internationaal niveau de kar getrokken. We waren de enigen. Natuurlijk had je al de housescene in Chicago en Detroit en labels zoals Mute. Maar dat zijn de groten hè. Wij hebben het zaadje geplant voor indielabels, daarvoor was er niets.”

Volgens Doctor Vinyl kan de betekenis van R&S nauwelijks overschat worden. “Zeker in de late jaren ’80 en de begin jaren ’90 was zijn impact op de Belgische muziekwereld enorm. Hij heeft die, dankzij zijn eclectische beleid, kleur gegeven . Hij heeft het langetermijndenken uitgevonden en getoond dat er meer mogelijk was,” legt Sermon uit. “Dat werd ook opgepikt in het buitenland. Hij heeft België op de kaart gezet. Door zijn internationale aanpak heeft hij het echter niet makkelijk gemaakt voor talent van eigen bodem. Toch is het voor honderd percent een Belgisch label in die zin dat afkomst geen rol speelt.”

Tegendraadse cult op internationaal niveau

De internationale aspiraties en het denken op lange termijn ziet Vandepapeliere inderdaad terug. “Op Belgisch niveau zeker, maar ik ben kosmopolitisch ingesteld. Major labels steunen hun artiesten niet. Eén misser en je ligt buiten. Bij ons ligt dat anders. We zijn meer een kleine familie met dagelijks contact en overleg. Wij bouwen aan onze artiesten, steunen hen door dik en dun en bieden hen een platform. Kijk maar naar Aphex Twin. Iedereen verklaarde ons voor gek. Nu is hij een van de meest gevierde artiesten in zijn genre.”

Voor Geert Sermon is het label – en Vandepapeliere zelf – daarom ook “per definitie cult. Renaat bleef halsstarrig geloven in the next big thing. Hij deed zijn eigen ding, los van wat anderen dachten. Het was moeilijker grijpbaar dan bijvoorbeeld Warp Records, dat ook in het lijstje van The Guardian zit, maar dat redelijk makkelijk te definiëren is, ondanks de intellectuele aspiraties. R&S is daarentegen altijd ‘vreemd’ en verrassend gebleven. Het heeft de DIY-attitude van bijvoorbeeld een Factory Records. Het creëerde een gezonde grond voor experimenten. Daarom is R&S dé ultieme techno-indie.”

Ook Vandepapeliere kan zich vinden in dat concept van de halsstarrige en tegendraadse cultstatus. “Dat zit in mijn natuur. Bij het leger was dat ook al zo. Daardoor moest ik er langer blijven dan normaal (lacht). Als iedereen naar rechts gaat, ga ik naar links. Ik ben geen volger. Ik kijk ook altijd wat het moment brengt en trek me niets aan van de rest”, zegt hij in zijn typisch Gentse accent. “Het cliché van ‘soort zoekt soort’ gaat zeker op. Veel bijzondere, tegendraadse talenten komen op mijn label terecht. Ik zoek speciaal groeipotentieel dat ook z’n eigen ding doet. Daardoor zijn we uiteindelijk een stapje voor. We hebben in zekere zin de markt bepaald en gevormd.”

De platenbaas voelt zich gevleid dankzij de vergelijking door Sermon met Factory Records, dat ook in het Guardian-lijstje werd opgenomen. “Er zijn altijd missers bij natuurlijk, maar dat is de natuur van the game. Als je niet kan verliezen, kan je ook niet winnen. Daarom worden we constant vergeleken met Factory Records. Die hebben ook dat tegendraadse, eclectische, wilde en onvoorspelbare, maar dan op groter niveau. De vergelijking is dus zeker een compliment.”

Burn-out

Maar na een tijdje had Vandepapeliere er genoeg van. Hij zette het label in de latere jaren ’90 stop. “Dat hij gestopt is, is perfect te snappen. Het was het label dat onbekende wateren bevoer, nieuwe continenten ontdekte en het dan verspreidde. Maar in die periode had hij techno, die clubbier en intellectueler werd echt wel gezien. Ook al kwamen dingen zoals jungle of drum ’n bass op, hij was het allemaal beu. Hij voelde dat hij de repetitieve markt van toen niet naar zijn hand kon zetten,”

legt Sermon uit. “Hij heeft eventjes de tijd genomen om zijn kater uit te slapen om dan terug op te staan, energie te putten en zijn visionair zicht terug op scherp te zetten. Hij had die pauze echt wel nodig.”

Daarmee is Vandepapeliere het eens. “Ik had het gevoel dat de muziek gewoon op repeat stond. Ik was echt moe van het middelmatige hamburgerpersen à la McDonald’s, dat blijkbaar overal aan de gang was. Ook waren ik en mijn vrouw Sabine vierentwintig op zeven in de weer. Dat vergt energie en ik was te moe. Noem het dus maar gerust een burn-out. De rust heeft me goed gedaan,” zegt de Belgische koning van de dansmuziek.

Herrijzen

In 2008 werd het label plots nieuw leven ingeblazen. Dat is grotendeels te danken aan belangrijke releases, die nadien opnieuw visionair bleken, van artiesten zoals James Blake en Lone. Ook de toekomst ziet er mooi uit, zoals het lijstje van The Guardian bewijst. Het R&S-label heeft nog veel plannen. “Onlangs is de nieuwe Boozoo Bajou LP uitgekomen. Nieuwe releases van Cloud Boat, Lone en Tessela, alsook de debuut-LP van Synkro komen ook binnenkort uit. Verder gaan we internationale R&S-showcases organiseren. Ik heb geen glazen bol, maar we blijven alleszins ons eigen ding doen, zonder de commerciële tour op te gaan.”

Sebastian Roth