‘Rappers zijn geëvolueerd van straatschoffies tot profeten op sneakers’

Er staat geen enkele rapper in de nieuwe lijst 100 meest invloedrijke mensen van Time magazine, stelt Jonas Boel vast. En dat is vreemd. Om niet te zeggen, absurd.

Wat hebben een Egyptische voetballer, een Canadees-Koreaanse actrice, een Indisch-Amerikaanse komiek, een voormalige worstelster, een eerste minister uit Nieuw-Zeeland, een prominente online-gamer, een Italiaanse populist, een Zuid-Afrikaanse loopster en Taylor Swift gemeen?

Ze behoren volgens het gezaghebbende Time allemaal tot de honderd meest prominente individuen. Het Amerikaanse weekblad publiceerde vorige week voor de vijftiende keer zijn lijst met politici, denkers, wetenschappers, artiesten, ondernemers sportlui enzovoort die de wereld met hun woorden en daden mee sturen en vormgeven, ten goede of ten kwade.

Het blad hanteert vijf categorieën: pioniers, artiesten, leiders, iconen en titanen. Taylor Swift, in 2010 en 2015 al in het artiestenlijstje, werd dit jaar gepromoveerd tot icoon, net als Lady Gaga. Andere muzikale geselecteerden zijn Ariana Grande, r&b-zanger Khalid, de Latijns-Amerikaanse popster Ozuna en de Zuid-Koreaanse boysband BTS. Wat opvalt: geen enkele rapper. En dat is vreemd. Om niet te zeggen: absurd.

Geen Meek Mill, bijvoorbeeld, die zichzelf, na jarenlange, juridische perikelen, vorig jaar heeft heruitgevonden als activist in de strijd voor hervormingen van het Amerikaanse gevangeniswezen en het discrimenerende rechtssysteem met zijn organisatie Reform Alliance. ‘I plan to use my platform to shine a light on those issues’, schreef hij in een open brief.

Mill wordt in z’n activisme bijgestaan door Jay-Z, die er een opiniestuk over schreef in The New York Times en bijsprong in Mills ontsporende juridische kosten. Jay gooide ook z’n gewicht achter Rest in Power: The Trayvon Martin Story, een documentairereeks over de moord op de zwarte tiener in 2012 die vorig jaar verscheen. Twee heren – artiesten, leiders, iconen – wier invloed kan tellen, ook ver buiten de muziekwereld, en ze zijn geen uitzonderingen.

Rappers laten zich tegenwoordig evenzeer gelden met daden dan met woorden, ze doen evenveel aan leiden dan rijmen. Denk maar aan de eind maart vermoorde Nipsey Hussle, die na zijn dood niet alleen door talloze collega’s maar ook door Barack Obama geroemd werd omwille van zijn rol als community leader in Crenshaw, de wijk in South LA waar hij volop investeerde in infrastructuur zoals co-workinglocaties en sportpleinen. Het was op de drempel van één van z’n projecten, een winkel van het lokale sportmerk Marathon Clothing, dat Hussle neergeschoten werd. Zijn herdenkingdienst vond twee weken later plaats in het Staples Center, een sportcomplex met plaats voor 21.000 personen. De vorige, gelijkaardige dienst daar was voor ene Michael Jackson. De rouwprocessie in de straten van LA was op een bepaald moment meer dan veertig kilometer lang.

In vier decennia tijd zijn rappers geëvolueerd van marginale straatschoffies tot power players die, zelfs wanneer ze faam en fortuin vergaren, de status van volksheld genieten. Profeten in dure sneakers, voor wie de weg van straatpoëzie naar politicus van de straat wijdopen ligt. De eerste generatie hiphoppers die hun eigen zakenimperium bouwden – Dr. Dre, Puff Daddy, Jay Z – en zich sociaal engageerden – Mos Def, Questlove, Nas – zijn nog maar eind de veertig, begin de vijftig. Zelfs wanneer ze niet in de politiek stappen – bij velen is de vraag niet of ze dat doen, maar wanneer – dan nog zal hun impact en invloed de komende decennia alleen maar toenemen.

Ook al zijn het popsterren als Taylor Swift en Ariana Grande die anno 2019 die de recordaantallen Instagramvolgers op hun naam schrijven, het zijn de rappers die zich de originele influencers mogen noemen. Elke rapper komt uit een traditie waarin bravoure, ijdelheid, zelfpromotie en branding stevig zijn ingebakken. Van het buurthuis of het pleintje, naar de straat en de hele wijk, en vervolgens de stad, het land, en de wereld; rappers kennen, al láng voor Facebook en consorten, als geen ander de waarde van een sociaal netwerk.

Misschien is dat wel de reden – dat talent voor luid toeteren en zichzelf op de borst kloppen – waarom Theo Francken zich graag out als een liefhebber van hiphop, zelfs wanneer hij door rappers als Zwangere Guy en Roméo Elvis hard aangepakt wordt. Het feit dat ook bij ons de nationale hiphopiconen steeds meer hun verantwoordelijkheid als rolmodel lijken op te nemen en daarmee in de voetsporen treden van de Jay-Z’s en Nipsey Hussles, kunnen we dan ook alleen maar toejuichen.