Oneohtrix Point Never: ‘”Hemeltjelief, The Weeknd aan de lijn!” Nee, zo’n moment heb ik nooit gehad’

Vreemde snuiter, die Oneohtrix Point Never: werkte met The Weeknd, bewondert Max Martin (die Zweed die Britney Spears lanceerde), won in Cannes de prijs voor beste soundtrack en releaset ondertussen zelf duistere, abstracte elektronica waarmee je niet meteen top of the pops wordt. ‘Maar wie niet oprecht van Enya houdt, moet niet bij me komen aankloppen.’

‘Hij was al een fan van mijn album R Plus Seven‘, vertelt Daniel Lopatin, alias Oneohtrix Point Never, over zijn samenwerking met The Weeknd. De twee kwamen met elkaar in contact via Josh en Benny Safdie, het regisseursduo achter Good Time (2017) en Uncut Gems (2019), twee thrillers waar Lopatin de muziek voor schreef. (Voor die laatste werd Lopatin vorig jaar in Cannes ook onderscheiden.) ‘Abel (Tesfaye, de echte naam van The Weeknd, nvdr.) was ondersteboven van Good Time, hij hield ook van die soundtrack. Het was de logica zelve dat we elkaar zouden vinden. We delen een fascinatie voor pop en tegelijk een vreemde afkeer van wat er onder de motorkap daarvan beweegt. Én net als ik is hij een grote fan van new-agediva Enya. Wat zo’n beetje de rode draad door mijn carrière is: ook FKA Twigs en Anohni zijn gefascineerd door haar muziek.’

Lopatin grinnikt: ‘Laat het een waarschuwing zijn: wie niet oprecht van Enya houdt, moet niet bij me komen aankloppen.’

***

Zo komt het dus dat Oneohtrix Point Never (OPN), toch niet de meest radiovriendelijke artiest die je je kunt voorstellen, bij drie tracks op After Hours, het recentste succesalbum van The Weeknd, vermeld staat als schrijver en/of producer. En omgekeerd herkent u de stem van die r&b-ster op No Nightmares, een van de tracks op Lopatins nieuwe album Magic Oneohtrix Point Never. Eerder had Lopatin al gewerkt met mede-Enya-fans Anohni en FKA Twigs (en met James Blake, David Byrne en Moses Sumney) maar sinds After Hours staat zijn naam op gelijke hoogte met mainstreamkanonnen als Max Martin (de Zweedse hitmaestro die Britney Spears met … Baby One More Time lanceerde en de hit Blinding Lights van The Weeknd producete) en Metro Boomin, knoppendraaier voor onder meer Post Malone, Travis Scott en Migos.

En die positie voelt heel goed voor de New Yorker: ‘Het is een plaats waar ik eerlijk gezegd al lang wilde staan. Als onafhankelijke producer en componist vecht ik graag tegen de saaie, voorspelbare reflexen van de mainstream, maar anderzijds werk ik ook graag binnen de context van populaire muziek, als een soort infiltrant. Wie weet wat ik kan toevoegen of veranderen, snap je? Toen ik als zestienjarige gitaar begon te spelen was ik gek op psychedelische popgroepen als The Kinks en The Who, omdat ze in dat raamwerk van drie minuten soms heel maffe dingen deden. En zelfs toen ik met OPN vooral moeilijk te doorgronden droneplaten maakte, kon ik het nooit laten om die grens van de popsong op te zoeken. Ik zie het zo: telkens wanneer de op vernieuwing beluste popcultuur de avant-garde bijbeent, opent er zich een nieuwe dimensie, en begint het spel van voren af aan. The hunter becomes the hunted. Zo zit het kapitalisme nu eenmaal in elkaar. En die wisselwerking, hoe die twee elkaar voeden, vind ik enorm boeiend. Ik bedoel maar, iemand als Max Martin… Fuck, die gast is gewoon de Wagner van zijn tijd! Ik zou willen dat ik een klein beetje meer Max Martin in me had. (lacht)‘

***

Naast ‘concertbubbel’ en ‘virtuele liveshow’ is door de covidpandemie ook het begrip ‘lockdownalbum’ gemeengoed geworden. Artiesten zo divers als Taylor Swift, Charli XCX, White Denim, Zwangere Guy, Big Thief-frontvrouw Adrianne Lenker en zelfs Paul McCartney (het voor begin december aangekondigde McCartney III) gingen voor nieuwe langspelers al creatief aan de slag met de quarantainebeperkingen. Magic Oneohtrix Point Never mag nu ook aan dat rijtje toegevoegd worden.

De haast surreële werkelijkheid van de lockdown lijkt synthesizerdruïde Lopatin op het lijf geschreven. Hij is namelijk altijd al een crack geweest in het verklanken van postapocalyptische werelden en grimmige toekomstvisies. Zijn vorige album, Age Of (2018), werd door Paper een ‘dystopische kamerpopopera’ genoemd. The Line of Best Fit vond zijn Garden of Delete (2015) de kroniek van ‘een gemechaniseerde, koud-zweetnachtmerrie’. Dat Lopatin zich tussen maart en juli had afgezonderd in zijn appartement in New York, de stad die in de media in die periode ‘een nieuwe ground zero’ werd gedoopt, schiep dus wel enige verwachtingen voor zijn nieuwe album.

Het is enigszins anders uitgedraaid.

‘Ik was op de duur niet langer in staat om nog tv te kijken’, vertelt Lopatin over die eerste periode waarin het virus wild om zich heen greep in zijn thuisstad. ‘Dus ben ik te midden van alle doemscenario’s teruggevallen op mijn platencollectie, een paar podcasts, maar vooral op de radio. Intense vreugde vinden in muziek beluisteren, zowel nieuwe als vertrouwde dingen, dat had ik al in tijden niet meer zo sterk en intiem beleefd.’

Lopatins herontdekking van de radio is de voornaamste reden waarom Magic Oneohtrix Point Never uiteindelijk een reflectieve plaat is geworden in plaats van de verwachte horrorshow. Wedden dat hij ooit zo’n jongetje was dat ’s avonds laat onder de lakens de radio afspeurde naar vreemde, buitenaardse frequenties? ‘Toch wel een beetje, ja’, grinnikt hij. ‘En ook nog toen ik geen bedtijd meer opgelegd kreeg. Ik ben opgegroeid in Boston. Daar had je destijds een megagroot aanbod aan vrije radio’s en coole studentenzenders. Het was zeer opwindend om surfend op de FM-golven naar nieuwe ontdekkingen te speuren en intussen ook te worden blootgesteld aan wat de mainstream op dat moment te bieden had. Die vloeiende beweging, tussen obscuur en commercieel, heeft mijn muzikale identiteit voor een groot deel gevormd. Daarom heb ik ook voor deze albumtitel gekozen, een referentie aan Magic 106.7, het softrockstation in Boston waar ik vaak bleef hangen toen ik jong was.’

Wie zich altijd heeft afgevraagd hoe Oneohtrix Point Never bij die moeilijke artiestennaam is gekomen: het is dus een verbastering van ‘magic one oh six point seven’.

Hebben de nachtmerrieballades van Age Of dan plaats geruimd voor een meer nostalgische, fijngevoelige OPN? ‘Hangt ervan af hoe je nostalgie en nachtmerries definieert’, kaatst Lopatin de bal terug. ‘Nostalgie is een lastig ding, een verre, vreemde horizon waarop we voornamelijk fantasieën projecteren. Je jeugdige dromen proberen te reproduceren in je volwassen realiteit is zo goed als onmogelijk. Dat zijn twee werelden die botsen. Maar dat maakt het net interessant. Zeker in elektronische muziek, waarin je met samples je geheugen en de geschiedenis niet alleen kunt vervormen maar ook naar het heden transporteren. Om dezelfde redenen zijn ook nachtmerries zo boeiend. Ik ben sowieso gefascineerd door symbolen en alles wat met de vreemde metaforen uit ons onderbewuste te maken heeft – all the sticky and slimy things, you know? We mogen niet bang zijn om die nader te bekijken. De monsters uit ons onderbewustzijn kunnen ook onze vrienden zijn. Angst is een perfect normale emotie, heeft betekenis. Althans, dat hoop ik. Anders weet ik niet wat die vieze, grote spinnen en bloeddorstige beer onlangs in mijn dromen deden. (grinnikt) De laatste tijd heb ik me trouwens nogal verdiept in dichter Rainer Maria Rilke, die net als Carl Jung veel interessante dingen over nachtmerries heeft geschreven. Maar misschien dwalen we nu te ver af. (lacht) Anyway, wat ik probeer te zeggen, is dat we de monsters die we onbewust tot leven wekken een positieve plaats moeten geven. Die open geest heb ik ook in het album proberen te steken. Want in deze tijden van pandemie zal ik vast en zeker niet de enige met bizarre dromen zijn.’

***

Zijn albums mogen dan als regelrechte mindfucks omschreven worden, bewust met uw brein klooien is nooit een prioriteit geweest, aldus Lopatin. ‘Ik kan zeker ondeugend zijn, maar eerlijk gezegd heb ik nooit een publiek in mijn achterhoofd. Ik ben vooral bezig met mijn eigen verveling en angst voor het banale te overwinnen. I don’t want to fuck anyone up.‘

Een lieve anarchist of provocateur, zo kun je Lopatin nog het best omschrijven. En of hij nu met alternatieve iconen als Nine Inch Nails aan de slag is of met een wereldster als The Weeknd, veel verschil maakt dat niet, beweert hij. ‘Abel en ik hebben maandenlang muzikaal geflirt en geëxperimenteerd voor hij me uitnodigde voor de After Hours-sessies. Er is dus nooit een “hemeltjelief, The Weeknd hangt aan de telefoon!”-moment geweest. Zo gaat dat, de mainstream die het domein van de underground binnendringt: geleidelijk, subtiel. Bij mij groeide dat besef toen ik ooit met Anohni optrad in New York en r&b-ster Usher in het publiek bleek te zitten. Tijdens een babbel backstage achteraf vroeg hij me de pieren uit de neus over hoe sommige klanken tot stand kwamen en zo. Later hebben we samen aan een paar songs gewerkt. Geen idee of die sessies ooit het daglicht zullen zien, maar in zekere zin was Usher mijn eerste date met de pop.’