Niet alleen het kapsel van Selah Sue is radicaal veranderd

Met Persona, haar eerste plaat in zeven jaar, keert Selah Sue terug als een nieuwe versie van zichzelf. ‘Ik heb het gevoel dat ik wakker word.’

Selah Sue (32), alias Sanne Putseys, zit met een koffie in de zetel bij haar thuis, een knappe, authentieke seventiesvilla in Bertem. Het soort huis dat een zitkuil heeft, zoals je ze sinds een paar jaar weer in de hippe interieurboekjes ziet opduiken. Tegen de muur, naast haar, hangt een verzameling platenhoezen van Miles Davis, Erykah Badu, Tokimonsta en Dr John.

Iedereen zegt het. Het viel meteen op. Er is iets veranderd aan Selah Sue. Ze oogt meer ontspannen dan voorheen. Gelukkiger ook, voor zover je dat na vijf minuten kan inschatten.

‘Is er ook niks met je haar gebeurd?’

Ze lacht. ‘De beehive is verdwenen, ja.’

‘Hoe komt het?’

‘Ik heb niet echt een verklaring. Het eerste wat ik vroeger deed als ik van de kapper kwam, was volumepoeder pakken en mijn haar croppen. Mijn kapper vond dat vreselijk, maar ik kon niet anders. Ik vond dat mijn gezicht dik leek als mijn haar niet hoog stond. Maar de laatste keer dat mijn haar geknipt werd, zes maanden geleden, heb ik het zo gelaten. Ik weet ook niet juist waarom. Ik vermoed dat ik, na de voorbije jaren, gewoon zelfzekerder ben geworden.’

Vijf jaar is ze ertussenuit geweest – zeven, als je tot de release van haar vorige album Reason terug telt. In die tijd werd ze moeder van twee zonen, die intussen drie en vijf zijn. Maar dat is niet de enige verandering. Ze is ook kunnen stoppen met antidepressiva, vertelde ze twee maanden geleden aan De Standaard toen Pills verscheen, de eerste single van haar nieuwe album. ‘Ik heb het gevoel dat ik ontwaak’, was de kop erboven. Het is meer dan een nieuw kapsel: Selah Sue lijkt, bij haar comeback, terug te keren als een andere artieste.

Mag ik het eigenlijk een comeback noemen?

Selah Sue: Ik denk het wel, ja. De tijd is gevlogen, maar ik ben uiteindelijk vijf jaar bijna volledig weggeweest. Het was een bewuste pauze.

Was er een specifieke reden?

Selah Sue: Ik was al een jaar of zeven onafgebroken aan het touren, muziek aan het uitbrengen en interviews aan het geven. Normaal ga je met een plaat één zomer de hort op en is het daarna weer op naar de volgende, maar alleen al met mijn debuut heb ik vijf jaar getoerd. Ik was ook een volger op dat vlak: ik zei op alles ja. Nog een interviewronde in Frankrijk? Tuurlijk. Een nieuwe schrijfsessie in de States? Oké dan. Daardoor heb ik een goede carrière kunnen uitbouwen, maar na een tijdje doet het je niks meer. Als je vier keer per week op een podium staat, begint het als een verplichting te voelen. Ik had het gehad. Ik wilde thuis zijn. Wat ook meespeelde: aan het einde van de Reason-tour was ik zes maanden zwanger van Seth, mijn oudste zoon. Ik ging ervan uit, met mijn familiegeschiedenis, dat ik d’office een postnatale depressie zou krijgen. Ik wou er ook zeker van zijn dat mijn kinderen veilig hechtten. Die eerste jaren zijn zo belangrijk voor een kind. Eind 2016, na de laatste show, heb ik tegen mijn management gezegd dat ik een pauze ging nemen voor onbepaalde tijd. Dat was bevrijdend. De eerste jaren heb ik de muziekwereld ook totaal niet gemist. Ik kon zelfs niet meer naar muziek luisteren – het gaf me stress. ‘Damn, moet ik hier ooit echt opnieuw invliegen?’, dacht ik na een tijdje. En: ‘Wil ik dat eigenlijk nog wel?’

Twee jaar geleden bracht je wel nog de Bedroom EP uit.

Selah Sue: Na de geboorte van Seth, merkte ik dat ik mijn gitaar terug vastnam. Ik kreeg opnieuw energie om te schrijven, maar puur voor mezelf. Stuk voor stuk waren het mamaliedjes, liefdevolle, intieme muziek over het moederschap. Die zijn uiteindelijk op een ep beland, maar ik had nog geen zin om helemaal terug te keren. Vier jaar lang was dat mijn leven: het moederschap. Ik liep erbij als een slons in borstvoedingstruien en joggingbroeken. Ik zag er shit uit. (lacht) Wat ik ook helemaal oké vond. Ik heb intens genoten van die periode. Maar toen Mingus, de jongste, een jaar oud was, voelde ik dat het vuur terug aanwakkerde. Ik wilde niet meer alleen maar mama zijn. Ik had goesting om opnieuw artiest te zijn.

In die periode ben je ook gestopt met antidepressiva.

Selah Sue: In oktober vorig jaar ben ik, na een periode van afbouwen, volledig gestopt met mijn pillen. Tegelijk ben ik begonnen met microdosissen truffels – eigenlijk psilocybine, de werkzame stof in de truffels. Wetenschappelijk is de werking ervan nog niet bewezen en de truffels zijn nog illegaal in België, maar ik laat me begeleiden door wetenschappers en psychologen. Je neemt het volgens een specifiek protocol: bepaalde dagen niet, bepaalde dagen wel, zodat je geen tolerantie opbouwt. En af en toe neem je een macrodosis.

Vanwaar die beslissing?

Selah Sue: Toen ik aan Persona begon, de nieuwe plaat, had ik het plan opgevat om elk nummer vanuit een ander deel van mijn persoonlijkheid te schrijven. Dat was gebaseerd op de principes van voice dialogue, een therapie die ik vier jaar geleden via mijn psycholoog had leren kennen. Maar zodra ik me probeerde in te leven in die persoonlijkheden, voelde ik me geblokkeerd. Door de pillen lukte het niet om dieper te gaan. Dat is ook waar Pills, de vorige single, over gaat: ‘I can’t feel a thing/ I’m numb.’ Op dat moment was de lockdown nog volop bezig. Ik zat thuis. Er waren geen shows in het vooruitzicht. Dus dacht ik: misschien moet ik nog eens proberen te stoppen met antidepressiva. Ik had al een keer of vier geprobeerd om af te bouwen, maar het was nooit gelukt. Maar deze keer, met de hulp van psilocybine, lukte het wel.

Niet alle experten waren even opgezet met je getuigenis in De Standaard.

Selah Sue: Dat snap ik. Ik heb nachten wakker gelegen met de vraag of ik het wel moest doen. Ik wilde niet als een Trump overkomen die mensen aanraadt om bleekmiddel te injecteren. Maar toen Pills verscheen, vond ik dat ik niet anders kon dan het volledige verhaal brengen. Ik was bang dat mensen het nummer zouden horen en denken: als ik stop met antidepressiva, ga ik mij goed voelen. Ik probeer alleen maar vanuit mijn eigen ervaring te spreken. Antidepressiva hebben mijn leven gered: ik ga daar niets slechts over zeggen. Maar na veertien jaar was ik het beu om niet diep te voelen. Ik had het gevoel dat de vlakheid in mijn brein in de weg zat om de bron van mijn depressies aan te pakken. Je hoort me ook niet zeggen dat truffels dé oplossing zijn. Misschien is het inderdaad een placebo. Ik ben de voorbije jaren mama geworden, ik heb een paar jaar professionele rust gehad, ik ben vijf jaar ouder geworden: dat zijn ook allemaal factoren die mee bepalen waarom het deze keer wel lukte om met antidepressiva te stoppen.

Er lijkt wel iets veranderd.

Selah Sue: Er ís ook iets veranderd. Er zijn twee kantelmomenten geweest in mijn leven. Het eerste was toen ik achttien was en antidepressiva begon te nemen. Voor het eerst in jaren vond ik iets van stabiliteit. Ik werd plusmama van twee kinderen. Ik begon aan mijn carrière. En het tweede kantelpunt kwam er zes maanden geleden, toen ik stopte met antidepressiva. Ik heb niet meer het idee dat ik onder een stolp leef. Ik vóél opnieuw dingen. Het klinkt misschien dramatisch, maar ik heb het gevoel dat ik wakker word. Sinds mijn achttiende waren de pillen mijn realiteit. Ik dacht dat ik lui was. Ik dacht dat ik tien uur slaap nodig had. Ik dacht dat ik op een podium eerder nonchalant was. Je m’en fous. Maar nu merk ik: dat was ík niet. Dat waren de pillen. Plots komen nummers binnen zoals ze nog nooit zijn binnengekomen. Plots ben ik zelfzeker op een podium. Plots voel ik een drive en ambitie die ik nooit eerder heb gevoeld. En daardoor presteer ik ook beter. Ik heb net een zaal geboekt binnen twee weken om met een choreograaf te kijken hoe ik kan bewegen op een podium. Dat was vijf jaar geleden ondenkbaar.

Je nieuwe album is geschreven met de hulp van voice dialogue, zei je. Wat is het idee daarachter?

Selah Sue: Het is een vorm van therapie waarbij je in de verschillende facetten van je persoonlijkheid kruipt en die een plaats leert te geven. De bedoeling is om een ‘aware ego’ te creëren. De verlichte zelf die al die verschillende ikken managet en vermijdt dat één ervan de controle overneemt. Het idee was om ook de plaat zo te structureren, waarbij elk nummer geschreven is vanuit een van mijn persona’s.

Een psychologische conceptplaat dus?

Selah Sue: Dat klinkt zwaarder dan het is. (lacht) Die aanpak was vooral gericht op het schrijfproces. Het openingsnummer bijvoorbeeld, Kingdom, is geschreven vanuit mijn zelfzekere ik. Ik rap op die track, iets wat ik anders nooit gedurfd zou hebben. Is dat de beste flow die je gehoord hebt? Laat ik in het midden. Maar het komt uit het hart. Dus fuck you als je daar een oordeel over hebt. (lacht)

Veel artiesten hebben het vandaag over mentale gezondheid, maar bij weinigen is het zo fundamenteel verweven met hun muziek als bij jou, lijkt het wel. Explanations, het allereerste nummer dat je ooit schreef, was al een poging om vat te krijgen op wat er in je hoofd gebeurde.

Selah Sue: Ik ben die psychologische kant niet uit de weg gegaan. Ook al omdat ik merk dat mensen er veel aan hebben. Maar ik schrijf niet uit psychologische noodzaak of zo. Ik vind het gek als muzikanten zeggen dat je diep moet zitten om te kunnen schrijven. Geloof me: als je depressief bent, pak je je gitaar niet vast.

Ben je nooit bang dat je openheid over mentale gezondheid je muziek overschaduwt?

Selah Sue: Dat kan me eigenlijk niet zo veel schelen. Voor mij zou het prima zijn als we het vandaag niet over muziek hebben. Maar mijn management heeft inderdaad al wel eens gehint dat het goed zou zijn als we de nieuwe plaat er ook in kunnen verwerken. (lacht)

***

Want die nieuwe plaat is er wel degelijk. Persona, heet ze. Geen verwijzing naar Ingmar Bergmans film, maar een referentie naar de facetten van haar persoonlijkheid die de nummers inspireerden, van De Melancholicus over De Moeder tot De Hedonist. Muzikaal vertaalt zich dat naar een eclectische plaat, waarop ze nieuwe muzikale richtingen durft te verkennen. Pills is lichtvoetige, Dua Lipa-achtige discopop over een donker thema. Op Kingdom toont ze zich voor het eerst als rapper. Met All the Way Down laat ze horen dat ze de soulschreeuw van Janis Joplin aankan.

‘De plaat is nog geschreven onder antidepressiva, maar ik wilde er wel al mee stoppen’, zegt ze. ‘Ik denk ook dat je dat kan horen. Alleen al aan mijn stem: dat schreeuwen bijvoorbeeld deed ik al op podium, maar ik had nooit het lef om het in de studio te exploreren. Ook al omdat ik altijd in chique studio’s zat en bang was om dure micro’s kapot te maken. Deze keer heb ik bijna alles hier in de zetel ingezongen: ik kon schreeuwen en spuwen zoveel ik wilde.’

We zijn ondertussen in haar thuisstudio in de kelder beland. Een knusse ruimte van twintig vierkante meter, volgestouwd met drums, gitaren en een batterij vintage synthesizers. Het ruikt er naar een muziekwinkel. Samen met Joachim Saerens, haar vriend, en Matt Parad, een producer uit Los Angeles, nam ze Persona hier op. Of toch de basis ervan: op de gastenlijst prijken indrukwekkende namen als Kadhja Bonet (die enkele synthpartijen schreef), jazzbassist Marcus Miller en Prince-protegés als MonoNeon en King. Voor de featurings zorgen Mick Jenkins en Damso.

‘Van Mick Jenkins was ik megafan, maar Damso kende ik eigenlijk niet zo goed’, zegt Selah Sue. ‘Dat was een suggestie van het label. Ik heb dan eens bij Zwangere Guy gepolst, die meteen zei: “What the fuck? Damso is gewoon de god.” Hij had gelijk: Damso’s flow en vibe is amazing.’

‘Mijn debuut heb ik gemaakt uit noodzaak, de tweede onder druk, en de volgende omdat ik goesting zal hebben. Zonder compromis. En dan zal ik precies doen wat ik wil, voel en denk’, zei je vijf geleden. Is dat gelukt?

Selah Sue: Dat is gelukt, ja. Persona heb ik hier thuis opgenomen met Joachim en Matt. Er was geen tijdsdruk, geen verplichtingen. Het is echt de plaat geworden zoals ik ze voor ogen had.

Was het ook een reactie op de moeilijke opnames van Reason, je vorige plaat ?

Selah Sue:Reason was geen fijne ervaring. Mijn debuutplaat had een miljoen exemplaren verkocht, cijfers die ook in de States waren opgevallen. En dus ben ik naar ginder gevlogen om met Robin Hannibal en Ludwig Göransson te werken, twee grote producers. Robin is een stichtend lid van Rhye. Ludwig is de man achter alles van Childish Gambino. Hij heeft ook enkele nummers op de laatste plaat van Adele geproducet, zag ik nu. Alleen: voor dat soort producers ben je als Belgische artiest geen prioriteit. Ludwig is een crème van een gast, maar hij moest continu afhaken omdat hij weer eens een last minute show met Childish Gambino moest spelen. En met Robin was het op persoonlijk vlak echt moeilijk. Ik weet nog dat ik hem in het prille begin eens suggereerde om de drums net iets anders te doen. ‘Ik ben niet jouw slaaf’, reageerde hij meteen. Dat zette de toon. Heel die opnames lang heb ik mijn innerlijke psycholoog moeten bovenhalen om toch maar gedaan te krijgen wat ik wilde. Dus ja, het was een verademing om de derde plaat op deze manier te kunnen opnemen. Huiselijk. Zonder ego’s. Bij elk nummer was er rust en ruimte om uit te zoeken wat er het best bij paste.

Voel je nog druk van Because Music, je Franse platenfirma?

Selah Sue: Toch wel, ja. Zeker in het begin was het label niet mee met de nummers die ik doorstuurde en lieten ze dat ook merken. Ik was trots op die eerste demo’s, maar de reactie uit Frankrijk was eerder lauw. ‘We missen uptemponummers en hits’, kreeg ik dan via mijn management te horen. Dat heeft me ook echt bijna gekraakt: ik wist dat dit was wat ik wou doen. Ik merk dat ik daar nu anders in sta dan zeven jaar geleden. Ik durf mijn zin meer doordrijven. In die periode heb ik bijvoorbeeld Wanted You to Know opgenomen, waarin ik tegen de muziekindustrie reageer. ‘You keep fucking up my flow/ I wanted you to know.’ Dat vond ik wel stoer: om net dat nummer dan door te sturen naar het label. ‘En mag ik nu een beetje geld voor de video, alsjeblieft?’ (lacht)

Je leek altijd heel bang voor wat andere mensen van je wilden maken.

Selah Sue: Ik kon ook niet anders. Pakweg een shoot met sexy kleren: mijn lichaam verzette zich daar fysiek tegen. Ik werd echt lichamelijk ongemakkelijk als ik dingen moest doen die niet mijn goesting waren. Ook omdat ik vanbinnen wel wist wat ik wilde. Ik durfde het alleen niet uit te spreken. Ik ben een pleaser: ik wil dat mensen zich goed voelen. Maar sinds de laatste jaren besef ik: niemand is er mee gediend als je niet duidelijk zegt wat je wil. Ik heb nu het lef om mijn goesting door te duwen.

Bij je try-out in Het Depot stond je als een bandleider op het podium, Anderson Paak-stijl, met een fantastische nieuwe groep achter je en drie backingzangeressen. Was dat waar je al die jaren naartoe wilde?

Selah Sue: Samen iets maken, op plaat en op het podium, dat is waar muziek voor mij om gaat. Ik herinner me een show van Kendrick Lamar, ik geloof dat het in Vorst Nationaal was, waarbij de muzikanten ónder het podium stonden. Ik was in shock. Ik snap niet waarom je dat zou doen. Dan gaat de muzikaliteit toch verloren? Ik wil dat het publiek ziet dat we op het podium aan het creëren zijn. Niks is minderwaardig, voor alle duidelijkheid. Stromae lijkt geïnteresseerd in de perfecte visuele show. Ariana Grande wil een popshow brengen. Maar voor mij draait het rond die olschoolmuzikaliteit. We spelen samen, duwen elkaar naar een hoger niveau en mensen moeten dat zien. Live is het ook echt amazeballs geworden.

Amazeballs?

Selah Sue:Amazeballs, ja. (lacht) In het verleden waren mijn shows zo kort mogelijk. Bewust. Op voorhand vroeg ik aan mijn management: wat is het absolute minimum dat we op het podium moeten staan? 70 minuten? Oké, dan spelen we 70 minuten. Ik had schrik dat ik mensen aan het vervelen was. Dat ze aan het lachen waren. En het vreemde was: hoe enthousiaster een publiek zich gedroeg, hoe meer ik geïntimideerd was. Dat gevoel is helemaal weg nu. Na Het Depot zeiden Joachim en ik het nog tegen elkaar: dit hebben we nog niet meegemaakt. Ik denk niet dat er iemand in de zaal was die kon zeggen dat het slecht was.

Iets anders: twee jaar geleden wijdde Belpop een aflevering aan je carrière. Heb je gekeken?

Selah Sue: Jazeker. Het was schoon, vond ik. Ik was blij dat ook het hele psychologische verhaal aan bod kwam, met gesprekken met mijn zus en mijn moeder. Dat het niet puur gestoef was over mijn verwezenlijkingen.

Er waren wel een paar verwezenlijkingen die ik niet wist. Je hebt met Ed Sheeran getoerd, bijvoorbeeld.

Selah Sue: Samen met Passenger heb ik een paar maanden zijn voorprogramma gedaan, ja. We waren met ons drieën on the road. Ed Sheeran was nog niet de gigapopster die hij nu is, maar hij was wel al groot. Overal waar we kwamen, wachtten ons schreeuwende meisjes. Een heel lieve jongen, Ed, maar wel een speciaal mannetje. Na elke show ging hij meteen naar zijn lego. Hij checkte zelfs niet eerst zijn gsm of zo. Hij ging van het podium af, wandelde naar de backstage en begon te bouwen. En toen was hij al 21, denk ik. (lacht)

Ik was ook bijna vergeten dat Childish Gambino meedeed op Reason.

Selah Sue: Dat heb ik aan Ludwig te danken. ‘Anders zal ik Donald eens bellen voor Together‘, zei hij. ‘Die woont toch dichtbij.’ En op een dag stond hij daar ineens. Hij wou het ook gratis doen. ‘Ik ga geen geld vragen’, zei hij, ‘als jij in de toekomst meedoet op een album van mij.’ Ik wacht nog altijd op die telefoon. (lacht)

Heb jij ook niet ooit een schrijfsessie met Sia gehad?

Selah Sue: Voor mijn eerste plaat, ja. Maar dat was niet zo’n fijne ervaring.

Ik hoorde dat je bent opgestapt.

Selah Sue: Niet opgestapt. Ik heb het kort gehouden. (lacht) De Amerikaanse tak van mijn label had een schrijfsessie op poten gezet met Sia. Maar blijkbaar vond zij het niet fijn dat Joachim mee in de kamer zat. Het rare was dat ze dat niet rechtstreeks tegen mij zei, terwijl ik nochtans in de kamer zat, maar naar haar manager belde. ‘We don’t like it that that guy is here.’ En dan belde hun manager naar mijn manager en kreeg ik plots telefoon uit België. ‘Sanne, ik hoor hier juist dat Sia…’ Terwijl ik daar dus mee in de kamer stond op dat moment. Héél Amerikaans. De sfeer zat niet echt goed, dus heb ik er na een paar uur een punt achter gezet. Zal ik eens via mijn manager laten weten dat het genoeg geweest is, dacht ik. (lacht)

Dat viel ook op in die Belpop: je hebt de neiging om alle buitengewone dingen die je overkomen dood te relativeren.

Selah Sue: Ik weet het. Ik kan er ook niet aan doen: dat is iets wat ik van thuis heb meegekregen. Mijn moeder is ook zo. ‘Ah, in L’Olympia gespeeld? Leuk. Eet je mee vanavond?’ Nu, de laatste tijd denk ik soms dat ik destijds ook gewoon de energie niet had om mijn ambitie te voeden. Ik vraag me af hoe ik ernaar zou kijken, mochten die dingen vandaag gebeuren, nu ik ouder ben, zelfzekerder in het leven sta en niet meer onder de stolp van de pillen leef. Het succes op zich, dat interesseert me nog altijd niet. Dat blijft vluchtig. Maar pakweg het voorprogramma van Prince mogen spelen, dat zou vandaag anders zijn. Ik zou tenminste blijven om naar zijn show te kijken.

Zou je carrière er zonder antidepressiva anders hebben uitgezien?

Selah Sue: Misschien wel, ja. Maar goed, zonder antidepressiva was ik wellicht tegen een burn-out of vijf aangelopen, omdat ik altijd over een grens kon gaan die ik niet aanvoelde. Net omdat het mij niet zo hard boeide, kon ik het makkelijker van me afzetten en liep mijn emmer niet over. Het is dubbel. Maar spijt heb ik niet. Ik ben vier keer proberen stoppen met de pillen en het is niet gelukt. Voor alles is er een momentum in het leven. En voor mij is dat er nu.