Komende week staat Drake twee keer in het Sportpaleis, maar de kans is groot dat u meer ex-lieven van hem kent dan hits. Dat zegt niks over u, maar alles over het fenomeen Drake. Hoe de good guy van de hiphop de muziekwereld naar zijn hand zette.
2016 was een belangrijk jaar voor de pop. Rihanna probeerde op Anti te bewijzen dat ze meer kon dan singles afleveren. Beyoncé deed een nieuwe gooi naar werelddominantie met Lemonade, een Tidal exclusive annex albumproject annex kunstfilm annex feministisch statement dat eigenlijk een ‘conceptuele reis van iedere vrouw naar zelfkennis en heling’ wilde zijn. Kanye West verkende de grenzen van wat een plaat is met het permanente work in progress The Life of Pablo. Maar zodra de rook om hun hoofden was verdwenen en de cijfertjes waren geteld, werd duidelijk dat de winnaar van 2016 geen van die drie was.
De winnaar van 2016 was Drake.
Last name ‘Ever’.
First name ‘Greatest’.
Voor de duidelijkheid: dat zijn zíjn woorden, meer bepaald uit Forever, een nummer uit 2009. Een overdrijving, dat zeker, maar het moet gezegd: het voorbije jaar wist Drake ze wel kracht bij te zetten. Views haalde vierdubbel platinum in de VS – meer dan Beyoncés Lemonade. Hij slaagde er als eerste artiest ooit in om de twintig nummers van die plaat tegelijkertijd in de Billboard Hot 100 te krijgen. Hij verbrak het 32 jaar oude record van Michael Jackson met dertien nominaties op de American Music Awards. Zijn One Dance was het eerste nummer ooit dat een miljard streams bereikte op Spotify – en is tot op heden de meest beluisterde stream aller tijden. Maar vooral: Drake was op Spotify de meest gestreamde artiest van 2016 met 4,7 miljard luisterbeurten. Om u een idee te geven: in tijd uitgedrukt is dat het equivalent van 38.502 jaar Views op repeat.
Zijn laatste plaat mag dan gematigd onthaald zijn bij de critici, qua populariteit is er niemand die zich met hem kan meten. Nu Jay Z half op pensioen lijkt, Kanye te veel Kanye is en Kendrick Lamar een fantastisch artiest blijft maar geen mainstreampopster, is het Drake die over de troon van de hiphop en r&b waakt. De Bling King heerst.
Niet slecht voor een softie.
***
‘Started from the bottom now we’re here’, rapte Drake op Nothing Was the Same (2013), zijn derde – en beste – plaat, maar die bodem zag er voor Drake iets anders uit dan doorgaans met die term bedoeld wordt. Aubrey Drake Graham werd in 1986 geboren in het Canadese Toronto als zoon van een zwarte Amerikaanse muzikant en een blanke Joods-Canadese lerares. Ook na de scheiding van zijn ouders, op zijn vijfde, bleef Drake in Toronto wonen. Hij had een bar mitswa, spendeerde zijn tienerjaren in de meer gegoede wijken en ging naar deugdelijke scholen.
Wat fijn moet zijn.
Behalve als je het in de hiphop wilt maken.
Geen genre waarin credibiliteit belangrijker is. Waar je vandaan komt, hoe je je problemen hebt overwonnen en waar je nu staat: het is voor een rapper wat een tranerige breuk met een ex-lief voor een singer-songwriter is. Half zwart, half Joods en volledig Canadees: daarmee zit je qua credibiliteit in de Alanis Morissette-regionen.
Hielp ook niet: dat Drake op zijn vijftiende bekend werd met de tienerreeks Degrassi: The Next Generation, waarin hij Jimmy speelde. Wheelchair Jimmy om precies te zijn: Drakes personage zat in een rolstoel nadat hij door een klasgenoot in de rug was geschoten. Het is het dichtste dat Drake in de buurt van een bad boy-imago is gekomen. Toen hij op zijn twintigste de serie vaarwel zei om zijn muzikale ambities na te jagen, was er dan ook niemand die dacht dat die softie iets in de Amerikaanse hiphop zou kunnen betekenen. Alleen: dat besefte die softie zelf ook.
In 2009 verscheen So Far Gone, zijn derde mixtape én zijn grote doorbraak. Het is de plaat waarop Drake zijn persona als rapper neerzette. De beats (gefabriceerd door Boi-1Da, een producer en leeftijdsgenoot uit Toronto) waren zacht, verwant aan het minimalistische r&b-geluid van Timbaland en Aaliyah. Hij zong evenveel als hij rapte. Luister naar de plaat en je hoort dat Drake zich ent op de openhartigheid van Kanye’s 808 & Heartbreak en de souplesse van André 3000. Belangrijker nog is waarover hij rapte: over gedumpt worden, een bad laten vollopen voor je lief en van je mama houden. Er valt te discussiëren over zijn vrouwvriendelijkheid, maar hij ondergroef zo wel de stereotiepe mannelijkheid in de hiphop. Een idee dat hij kreeg na een discussie met een vriend over hoe onrespectvol ze over vrouwen praatten. ‘Na ons gesprek kreeg ik een sms van hem: “Zijn wij de mannen aan het worden waar onze moeders van scheidden?” Dat is waar het idee van de plaat van komt. Wij zijn de goede jongens’, zei Drake daarover in Complex.
Het zou zijn personage in de hiphop worden.
Drake is de good guy.
Het is misschien wel zijn grootste verdienste: hoe hij erin slaagde om het agressieve verhaal aan de basis van de hiphop te ontmijnen. Drake rapt niet over misdaad omdat hij de thug life niet kent. Hij houdt het apolitiek – zelfs over Black Lives Matter blijft hij aan de oppervlakte – omdat hij zich als Canadees slecht geplaatst voelt om iets over de Amerikaanse rassenproblematiek te zeggen. In plaats daarvan rapt hij over wat hij wél al sinds zijn tienerjaren kent: roem. De lyrics van Drake spelen zich niet in de straten van Compton of Queens af, maar in clubs, penthouses en op vipfeestjes. De twist: ze voelen niet als boast raps. Er zit een nadrukkelijke tristesse in het universum van Drake. ‘You know I spend money because spending time is hopeless / And know I pop bottles because I bottle my emotions’, verwoordt hij het in Fear, het laatste nummer van So Far Gone. Het is de keerzijde van de blingrap: het is niet omdat je met een glas Hennessy in de vipsectie van een club zit dat de leegte verdwijnt.
Dat verhaal werkte Drake in zijn daaropvolgende platen uit. Het is indrukwekkend hoe hij erin slaagde zijn hoogsteigen hiphopmythologie op te bouwen. Wat Springsteen doet met New Jersey, Cadillacs en laaggeschoolde arbeiders in de mijnindustrie, doet Drake met Toronto, smartphones en meisjes die te lang in clubs rondhangen. Toronto, toch ergens het Leuven van Noord-Amerika, herdoopte hij tot The 6, naar de telefooncode 416, en werd in zijn wereld een soort mythische, futuristische metropool van onthechting. Zijn rhymes staan bol van de sms’en – meestal van meisjes die niet antwoorden. ‘Soon as you see the text, reply me / I don’t wanna spend time fighting’, rapt hij in One Dance: min of meer de prototypische Drake-lyric. De tekst van Hotline Bling – van ‘Hangin’ with some girls I’ve never seen before’ tot ‘Going places where you don’t belong’ – leest alsof Drake ze geschreven heeft terwijl hij door de Instagram-feed van zijn ex-lief aan het scrollen is.
Hyperreality rap is de term die ervoor bedacht werd: rap over het gevoel van menselijke vervreemding in een hoogtechnologische wereld. Maar meer nog dan dat is het hiphop voor de socialemediageneratie. Hiphop die inhaakt op de leefwereld van elke tiener en twintiger. Want dat was al snel duidelijk: de luisteraar zat te wachten op een good guy. Hiphop is een wereldwijd popgenre geworden in de voorbije jaren en Drake heeft daar veel mee te maken.
***
Weetje van de dag: dat u weet dat yolo kort is voor ‘you only live once’ hebt u aan Drake te danken. De uitdrukking bestond al, maar werd pas echt gemeengoed nadat Drake ze in 2011 had gebruikt in The Motto, een samenwerking met Lil Wayne. Even claimde hij zelfs copyright op het acroniem, maar op die stappen is hij teruggekeerd.
Niettemin zegt het ongeveer alles over Drakes andere grote talent: het internet. Het is verbazend met welk gemak hij zich in de digitale wereld begeeft. Hele tumblrs zijn gevuld met Sad Drake-foto’s. Drakeweather.com levert u het lokale weer, gebaseerd op de wolkenhoes van Drakes Nothing Was the Same. Er is een parodieaccount op Twitter die op gezette tijden boodschappen als ‘Drake the type of nigga that opens a bag of chips with scissors’ de wereld instuurt. En als hij zelf een gefotoshopte Obama met Drake-baard op Instagram zet, haalt hij één miljoen likes én alle Amerikaanse nieuwssites.
Het indrukwekkende is dat het internet zich nooit tegen hem keert. Het web maakt evenveel artiesten groot als het weer neerhaalt. Alleen Drake lijkt onaantastbaar. Geen beter voorbeeld daarvan dan Hotline Bling uit 2015. U weet wel, die clip (naar het werk van kunstenaar James Turrell) waarin hij in een coltrui van Acne de grens verkende tussen hiphopdans en de moves van Carlton uit The Fresh Prince. Elke seconde werd in een gif gegoten, het aantal mash-ups en parodieën was eindeloos, maar het beeld dat achteraf bleef hangen was niet dat Drake een grap was geworden, maar dat hij zichzelf kon relativeren. Het zijn niet de haters die met hem lachen, maar de fans. En Drake lijkt altijd mee te zijn met de grap. Dat de clip van Hotline Bling een meme zou worden, was dan ook de bedoeling, zoals de choreografe later liet weten.
Het legt ook die vreemde vaststelling uit. Drake kan in ons land twee Sportpaleizen vullen, maar de kans is niet onbestaande dat u meer ex-lieven van hem kent dan hits. De weg naar werelddominantie loopt niet meer via radiosingles en full albums, maar via streaming. De popwereld werkt niet meer zoals vroeger. En Drake leek dat net iets eerder begrepen te hebben dan zijn collega’s.
Zijn eerste drie releases waren geen full albums of ep’s, maar mixtapes, waarmee hij samen met Lil Wayne het format heruitvond. Het was een pientere move, die sindsdien door veel rappers nagevolgd is. Het plaatste hem meteen in de underground en liet hem toe zich te ontwikkelen zonder bemoeienissen van een label. Die band met de underground raakte hij niet meer kwijt. Drake haalde Jamie xx binnen voor Take Care, zijn eerste hit met Rihanna. Hij begeleidde The Weeknd, iLoveMakonnen en Fetty Wap naar hun eerste hits, waarbij hun succes nog meer op dat van hem afstraalde. Hij verenigde het beste van de hiphop uit de VS, Jamaica en Groot-Brittannië op de mixtape What a Time to Be Alive, een samenwerking met Future. Hij sprong op het juiste moment op de dancehall- en afrobeatvibe met One Dance, gebaseerd op een sample uit 2008 van Kyla’s Do You Mind. Je kunt hem een trendhopper noemen, maar hij weet telkens wel de juiste trend te kiezen. Drake weet wat er leeft in de underground en slaagt erin, zoals Madonna op haar piek, om dat naar de mainstream te brengen.
En dat doet hij via het internet. Meer dan andere popsterren lijkt hij zich uitsluitend in de digitale wereld te begeven. Die 4,7 miljard streams zijn geen toeval. Door volledig in te zetten op streaming verkoopt hij stukken minder platen dan Beyoncé of Adele, maar wordt hij wel veel vaker beluisterd op Spotify en Apple Music. Views, zijn laatste plaat, haalde geen vierdubbel platinum dankzij fysieke of digitale verkoop, maar dankzij streaming. Met 20 nummers en 82 minuten was de plaat volgens critici veel te lang , maar dat maakte hem niet uit. Het album was geoptimaliseerd voor de Billboard-charts, waarin de streams van elk nummer apart meetellen voor de score van een plaat. In het kort: hoe langer je plaat, hoe meer kans op platinum.
Die aanpak werkte. De inkomsten uit streaming waren in 2016 in de VS voor het eerst groter dan de fysieke en digitale verkoop, Drake was de eerste popster die daarvan profiteerde. Vrij naar Jay Z: He’s not a business man. He’s a business, man. Dat is Drakes andere grote verdienste: hij leidt de weg naar wat een nieuw tijdperk voor de popmuziek lijkt te worden.
***
Ergens binnenkort moet More Life verschijnen, Drakes nieuwe project. Geen mixtape, geen ep, geen album, maar een ‘playlist project’, zoals hij benadrukt in interviews, waarop naast nieuwe nummers van hemzelf ook gastbijdrages van Kanye West en London on da Track staan. Bedoeling is om ‘het gat tussen grote releases te overbruggen’ en ‘een verzameling songs aan te bieden die de soundtrack bij je leven worden’. De echte reden: Drake weet dat in streamingtijden meer mensen naar playlists luisteren dan naar full albums. Wat spielerei tussendoor lijkt, zou wel eens een belangrijke volgende stap in de muziekwereld kunnen worden.
Over de kans dat hij de Greatest Ever wordt, gaan wij ons niet uitspreken. Maar dat hij Nog Wel Even De Grootste zal zijn, is vrijwel zeker.
Niet slecht voor een softie.
DRAKE
Er zijn nog tickets voor zijn concerten van 28/2 en 1/3 in het Sportpaleis. Alle info: sportpaleis.be
door Geert Zagers
Het web maakt evenveel artiesten groot als het weer neerhaalt. Alleen Drake lijkt onaantastbaar.
Die 4,7 miljard streams zijn geen toeval: meer dan alle andere popsterren lijkt Drake zich uitsluitend in de digitale wereld te begeven.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
