In memoriam Ronnie Spector: zacht als zijde, rasperig als schuurpapier

Ze was een girl group-icoon dat vereerd werd door The Beatles, Bruce Springsteen en de Ramones en gold als één van de grote voorbeelden voor Amy Winehouse. Ronnie Spector, als spilfiguur van The Ronettes met Be My Baby verantwoordelijk voor één van de beste popsingles aller tijden, overleed woensdag in Danbury, Connecticut. Ze was 78.

Ronnie Spector, in 1943 geboren als Veronica Garnett, groeide op in de Spanish Harlem-wijk in New York als dochter van een Ierse vader en een Afro-Amerikaanse moeder. Door haar gemengd raciale roots voelde ze zich al vroeg een buitenstaander. ‘Ik hoorde nergens thuis’, zei ze daarover. ‘De zwarte kinderen op school beschouwden me niet als zwart, de witte kinderen vonden me niet wit genoeg en de Spaanstalige kinderen lieten me links liggen, omdat ik geen Spaans sprak’.

Troost vond de jonge ‘Ronnie’ in de muziek van haar idool Frankie Lymon, een populaire doowopartiest die slechts een jaar ouder was dan zij. Als tienermeisje zong ze voortdurend mee met diens platen, en zo ontdekte ze haar eigen stem. Samen met haar zus Estelle en haar nicht Nedra Talley vormde ze in de late fifties het close harmony-groepje The Darling Sisters dat enkele jaren later de grenzen van de popmuziek zou verleggen. Samen met andere girl groups als The Crystals, The Shirelles, The Chiffons en The Shangri-Las behoorden The Ronettes tot het handjevol vrouwelijke pioniers dat erin slaagde zich in een door mannen gedomineerd muziekcircuit in gunstige zin te laten opmerken.

Vooral Veronica (‘Ronnie’), die in vocaal opzicht het voortouw nam, had een stem als een klok: zacht als zijde, maar tegelijk rasperig als schuurpapier. Ze straalde zowel onschuld als rebellie uit en hielp zo vorm te geven aan de nog prille rock-‘n-roll. Nog vóór de drie dames hun eerste hit scoorden, beseften ze hoe belangrijk het was een eigen ‘look’ te creëren en dus kwamen ze op de proppen met een imago dat op dat moment even krachtig als gedurfd overkwam, met hoge bijenkorfkapsels, korte jurkjes en de zwarte eyeliner die Elisabeth Taylor had gebruikt voor gaar rol in de film Cleopatra.

Ronnie kreeg al gauw bijnamen als ’the original bad girl of rock-‘n-roll’ of ‘de vrouwelijke Elvis’ opgeplakt en zo werd haar trio, nu omgedoopt tot The Ronettes, ontdekt door sterproducer Phil Spector. De architect van de ‘Wall of Sound’ bezorgde hen prompt een reeks onsterfelijke hits .

De plaat van de eeuw

Dank zij het smachtende Be My Baby, dat in 1963 de eerste plaats in de Amerikaanse charts bereikte en een miljoen keer over de toonbank ging, verwierven The Ronettes de status van supersterren. Niet toevallig prijkte de single vorig jaar nog op 22 in de top 500 van de beste songs aller tijden van het Amerikaanse blad Rolling Stone. Presentator Dick Clark van het populaire televisieprogramma American Bandstand gewaagde destijds van ‘de plaat van de eeuw’. Brian Wilson van The Beach Boys zat achter het stuur toen hij het nummer voor het eerst op de radio hoorde. ‘Ik werd er dermate door weggeblazen dat ik even langs de kant van de weg moest gaan staan’, herinnert hij zich. ‘Ik nam me voor ooit iets te schrijven dat even goed zou zijn, maar het is me nooit gelukt. En ook al heb ik nu een dierbare vriendin verloren, haar muziek zal altijd onsterfelijk blijven’.

Zangeres Darlene Love (80), die verscheidene hits voor The Crystals inzong, vertelde deze week nog waarom Ronnie Spectors plaats in de popgeschiedenis verzekerd is: ‘Ze was uniek. Er was écht niemand die aan haar kon tippen’. Jimi Hendrix, met wie la Spector goed bevriend was, vond dan weer dat haar stem als een gitaar klonk. ‘Als kind wilde ik niemand anders dan Ronnie Spector zijn’, liet Patti Smith zich ooit ontvallen. En een criticus beweerde onomwonden dat Ronnie de rockversie was van Holly Golightly, de heldin uit Truman Capotes roman Breakfast at Tiffany’s.

Na Be My Baby zouden The Ronettes nog tot in 1966 de kassa’s aan het rinkelen krijgen met singles als Baby, I Love You, (The Best Part of) Breakin’ Up, Walking in the Rain, Do I Love You?, Is This What I Get For Loving You? en I Can Hear Music. In die periode toerde het trio regelmatig met artiesten als The Rolling Stones, The Yardbirds, The Kinks, David Bowie en The Beatles, die The Ronettes uitnodigden om het publiek op te warmen tijdens hun befaamde Amerikaanse tournee in 1966. Maar ironisch genoeg waren het ook de bands aan wie de Britse Invasie werd toegeschreven die ervoor zorgden dat de girl groups geleidelijk hun publiek kwijt zouden raken.

Beroerde echtgenoot

Phil Spector en Ronnie zouden uiteindelijk trouwen in 1968, maar wat de zangeres toen nog niet kon vermoeden, was dat ze vanaf nu haar vrijheid en carrière aan haar nieuwbakken echtgenoot zou moeten opofferen. Spector was jaloers op haar succes, sloot haar op in een reusachtig herenhuis in Los Angeles en installeerde in iedere kamer een intercom zodat hij iedere minuut van de dag haar doen en laten kon volgen. Hij liet naar zijn evenbeeld zelfs een levensgrote opblaaspop maken die naast haar in de auto plaats moest nemen, zodat het leek alsof ze nooit alleen op pad was. De producer gedroeg zich extreem gewelddadig en begon steeds vaker bizar gedrag te vertonen. Zo adopteerde hij, zonder de mening van zijn vrouw te vragen, een tweeling, die net als Ronnie spoedig zou worden mishandeld.

In haar autobiografie Be My Baby: How I Survived Mascara, Miniskirts and Madness or My Life as a Fabulous Ronette (verschenen in 1990) zou de zangeres later vertellen hoe geïsoleerd haar bestaan onder het juk van Phil Spector was. ‘Ik mocht niemand zien, geen kranten lezen of tv kijken. Ik wist niet eens dat Woodstock plaats had gevonden. En van de moorden van Charles Manson, uitgerekend in de buurt waar ik woonde, had ik al evenmin iets gehoord. Ik zag alleen dat Phil extra beveiligende prikkeldraad liet aanbrengen en almaar meer wapens in huis haalde. Hij was een briljante producer, maar een beroerde echtgenoot. Mijn huwelijk was een hel. En het ergste van al was dat hij me afnam wat voor mij het meest van tel was: mijn zangcarrière. Ik dacht dat ik nooit meer op een podium zou staan’. Phil Spector stierf vorig jaar in de gevangenis, waar hij een levenslange straf uitzat voor moord op de actrice Lana Clarkson.

Uiteindelijk slaagde Ronnie er, met de hulp van haar moeder, in om in 1972 uit haar gouden kooi te ontsnappen. Twee jaar later kwam het tot een echtscheiding, maar de zangeres was inmiddels wél een alcoholiste geworden en zou nog jaren geplaagd worden door depressies. Pas na vijftien jaar juridisch getouwtrek kon ze een deel van de door Phil Spector achtergehouden royalty’s opstrijken. ‘Het ging me niet eens om het geld’, verklaarde Ronnie achteraf. ‘Het ging me vooral om gerechtigheid’.

Niet langer passé

Na haar terugkeer naar New York deed Billy Joel haar de song Say Goodbye to Hollywood, die geïnspireerd was door the Ronettes, cadeau. Kort daarna zou ze het podium delen met Bruce Springsteen en de studio induiken met de E. Street Band. ‘Dat was een schok voor mij’, vertelde ze hierover. ‘Ik dacht dat ik passé was, maar al die artiesten gaven me het gevoel dat ik nog steeds meetelde. En voor het eerst stond ik niet meer in de schaduw van mijn als genie bestempelde ex, die me altijd het gevoel had gegeven dat ik mijn succes uitsluitend aan hem te danken had.’

In 1986 maakte Ronnie Spector haar definitieve come-back dank zij Take Me Home Tonight, een duet met Eddie Money. Succesvolle tournees, met haar nieuwe echtgenoot Jonathan Greenfield als manager, en soloplaten als Siren, Unfinished Business, The Last of the Rock Stars en English Heart brachten haar weer in de schijnwerpers. De Ronette was helemaal terug.

Ronnie Spector was, net als Tina Turner, een vrouw voor wie de #Metoo-beweging enkele decennia te laat kwam, maar die op latere leeftijd mocht ondervinden dat haar invloed, ook als stijlicoon, door jonge artiestes als Amy Winehouse voluit werd omarmd.

‘In de muziekbusiness van de vroege sixties zwaaiden mannen de plak. Je platen klonken zoals zij het wilden, je moest de teksten zingen die je van hen kreeg aangereikt. Als vrouw was je een marionet, een willoos poppetje dat vooral decoratief moest zijn. Ik vind het dus een hoopgevende vaststelling dat steeds meer sterke vrouwen erin slagen de alleenheerschappij van de man te ondergraven’, meldde ze drie jaar geleden nog in een interview.

Aan iedereen die het wilde horen vertelde Ronnie Spector dat ze er nog lang niet aan acht te stoppen. ‘Of ik het erg vind dat ik door mannen word nagefloten? Op mijn leeftijd? Ben je gek? Ik vind het geweldig! Ik zal me nooit terugtrekken uit de wereld van de rock-‘n-roll. De rock-‘n-roll zal me zelf moeten wegduwen’. Niet de muziek maar kanker zou haar uiteindelijk fataal worden.

‘Ronnie leidde haar leven met een twinkeling in de ogen’, lezen we in een bericht, dat Spectors familie na haar overlijden wereldkundig maakte. ‘We zullen haar ondeugende gevoel voor humor en haar eeuwige glimlach nooit vergeten’. Mee eens. Maar die stém. Luister nog eens naar Be My Baby of I Wish I Never Saw the Sunshine en voel de rillingen van genot over je ruggengraat sluipen.

‘Whuh oh, whuh-uh-oh-uh’.

Het is een toverformule die, na zestig jaar, nog steeds niet is uitgewerkt.