Hij is gewoon de grootste: de geschiedenis van popfenomeen The Weeknd in vier periodes

© GF
Jonas Boel
Jonas Boel Jonas Boel is medewerker van Knack Focus

Sinds vorig jaar staat de moeder aller popsongs officieel op zijn naam. Er lijkt maar geen einde te komen aan de opgang van The Weeknd, de motherfuckin’ starboy die net zijn vijfde album Dawn FM uit heeft.

Er zijn popsterren die pieken, en er is The Weeknd. Het carrièretraject dat het Canadese fenomeen de voorbije tien jaar aflegde, moet zowat de saaiste grafiek ooit zijn: een almaar stijgende lijn. Behalve dan dat die lijn ondertussen allang de riantst bemeten bladspiegel is ontgroeid. Wat ooit als een in mysterie gehuld r&b-project begon, is uitgegroeid tot een van de meest herkenbare en alomtegenwoordige stemmen in de huidige popmuziek. Abel Tesfaye, enig kind van Ethiopische vluchtelingen, is op zijn 31e zelfs te groot geworden voor de Grammy’s: toen hem daar, ondanks het gigantische succes van zijn album After Hours (2020), begin vorig jaar geen enkele nominatie te beurt viel besloot hij het prijzenfestijn voortaan te boycotten. De zaak veroorzaakte zoveel ophef in de muziekwereld dat de Amerikaanse Recording Academy, de organisatie die de felbegeerde beeldjes uitreikt, prompt besloot haar nogal schimmige selectie- en verkiezingsprocedures aan te passen. 1-0 voor The Weeknd.

The Weeknd stond nog T-shirts te plooien bij American Apparel terwijl zijn eerste single door de winkel schalde. Enkele maanden later zou hij samenwerken met Drake.

Te groot voor genres: zou dat de leden van de Recording Academy parten gespeeld hebben? Want in welke categorie breng je een artiest onder die zijn stempel van ‘r&b-zanger’ heeft weggevaagd met epische synthpop, rockinvloeden en disco-elementen? De Grammy’s die eerder al bij Abel Tesfaye op de schouw stonden, verdiende hij in de categorieën ‘best r&b performance’ (in 2016, voor de single Earned It) en ‘best urban contemporary album’ (in 2016 én 2018, voor respectievelijk Beauty behind the Madness en Starboy). De benaming van die tweede categorie werd twee jaar geleden veranderd in ‘best progressive r&b album’. De term ‘urban’ werd namelijk te stigmatiserend gevonden voor zwarte artiesten, een vergaarbak voor alles en iedereen met een donker getinte huid, ‘een politiek correcte manier om het n-woord te gebruiken’, aldus Tyler, the Creator. Het is een feit: ook op de vorige Grammy-uitreiking kleurden de popcategorieën behoorlijk wit, en wie als gekleurde popmuzikant met meerdere genres dolt, lijkt dus uit de boot te vallen.

‘A new sonic universe from the mind of The Weeknd’, zo kondigde Tesfaye het vorige week vrijdag plots verschenen Dawn FM aan, zijn vijfde album in negen jaar tijd (mixtapes niet meegerekend). Een nieuw sonisch universum van de man die al verschillende keren zijn eigen regels herschreef. De nog steeds prille geschiedenis van een popfenomeen in vier periodes.

Met Drake.
Met Drake.© Getty Images

Het anonieme schaduwtijdperk

House of Balloons, de eerste mixtape van The Weeknd, komt in 2011 schijnbaar uit het niets. Al is er wel al wat deining wanneer Drake eind 2010 in een enthousiaste blogpost drie tracks op YouTube deelt. Het vuurtje gaat aan het lopen, maar niemand – ook The New York Times en Pitchfork niet – weet wie er precies achter ‘The Weeknd’ schuilgaat. Er worden geen promofoto’s of bio verspreid, geen interviews gegeven. Maar de muziek spreekt boekdelen. In een periode waarin r&b-zangers als Usher en Chris Brown mee op de dancekar springen en iedereen pompende clubknallers wil maken, is het geluid van House of Balloons (en zijn twee opvolgers Thursday en Echoes of Silence, die binnen de negen maanden verschijnen) compleet het tegenovergestelde. Moody en sensueel, schaduwrijk, en een tikkeltje decadent in zijn weelderigheid. Loft Music samplet Gila van Beach House, elders worden Siouxie & The Banshees en Cocteau Twins versnipperd. R&b, jazeker, maar wel r&b die per ongeluk op de verkeerde afterparty binnengesukkeld lijkt te zijn. De teksten bulken van de ongeremde seks, drugskaters en pijnlijke littekens. Bevreemdend catchy, is de algemene teneur van de reacties. De indie-r&b heeft er in één klap een knuffeldier bij. Later zal Tesfaye uitleggen dat hij in die dagen de anonimiteit verkoos uit onzekerheid over zijn looks en verbale capaciteiten. Dat maakte dat hij T-shirts stond te plooien voor kledingmerk American Apparel terwijl zijn eerste single door de winkel schalde. Niemand van zijn collega’s wist dat Abel Tesfaye achter die muziek zat, en natuurlijk nog minder dat hij enkele maanden later zou samenwerken met Drake en Lady Gaga zou remixen.

The Weeknd krimpt zelf een beetje ineen bij de gedachte dat zijn moeder zijn fijnzinnig proza zou horen. Maar zich excuseren? Neen.

Het breedbeeldtijdperk

Meer van hetzelfde, maar met de lijnen nog dikker aangezet, de artistieke contouren nog scherper afgetekend, dat is de consensus wanneer in 2013 Kiss Land, het eerste officiële album van The Weeknd, verschijnt. In tracks als Love in the Sky en Wanderlust zijn de invloeden van Michael Jackson ten tijde van Bad duidelijk. Poprock in zijn geilste gedaante. De curieuze samplekeuzes blijven een ding, met The Police en onehitwonder Fox the Fox als opvallendste voorbeelden. Maar leken de songs op zijn mixtapes zich nog af te spelen in donkere hoekjes, dan legt Tesfaye ze nu in breedbeeld vast. Als invloeden verwijst hij in interviews naar regisseurs als Ridley Scott en John Carpenter. De cinema komt nog dichterbij wanneer hij twee jaar later twee songs voor Fifty Shades of Grey levert. Aan een van die twee, Earned It, houdt hij zijn eerste Grammy over. Met The Hills en Can’t Feel My Face heeft hij in 2015 ook zijn eerste nummer-éénhits in de VS beet. Voor Can’t Feel My Face werkt hij trouwens voor het eerst samen met Max Martin, de Zweedse producer die enkel John Lennon en Paul McCartney voor zich moet dulden als (co)auteur van de meeste nummer-éénhits ooit. The Weeknd speelt vanaf nu met de grote jongens mee. Niet slecht voor een voortijdige schoolverlater die een tijd dakloos was en doorbrak als nihilistisch crooner van donkerblauwe zielenroerselen. ‘Ik ben het aan mezelf verplicht om aan de wereld te tonen hoe veelzijdig ik kan zijn’, aldus Tesfaye . En in dezelfde adem, over popsongs maken: ‘Het heeft altijd in me gezeten. Ik moest gewoon genoeg zelfvertrouwen hebben om het eruit te laten.’

Met Daft Punk.
Met Daft Punk.© Getty Images

Het Daft Punk-tijdperk

Als Kanye West het kan, kan ik het ook, moet Abel Tesfaye denken wanneer hij zich op een dag in een Parijse studio in het gezelschap van het legendarische danceduo Daft Punk bevindt. ‘Een nieuw hoofdstuk’, zo kondigt The Weeknd in 2016 zijn derde langspeler Starboy aan. In de clip bij het titelnummer, een van twee tracks samen met de Franse discokikkers, zie je hem zijn vroegere (gedreadlockte) zelf verstikken en vervolgens zijn dure bezittingen vernielen (met een felroze-neoncrucifix om de een of andere reden). Maar is de ‘Starboy’ uit de titel een typetje, een uitvergroting van de in luxe badende megaster, of laat hij samen met zijn dreads nu net zijn masker vallen? Wie is The Weeknd, die vraag blijft vijf jaar na het schaduwtijdperk nog steeds overeind. Bij Daft Punk zijn het ruimtehelmen die hun identiteit verbergen, Abel Tesfaye hult zich in grootspraak en vulgaire praat, zo lijkt het. ‘Heaven in her mouth, got a hell of a tongue’, klinkt het in Ordinary Life. ‘I can feel her teeth when I drive on a bump / Fingers letting go of the wheel when I cum.’ In een zeldzaam openhartig interview met The Guardian geeft Tesfaye toe dat hij zelf ook een beetje in elkaar krimpt bij de gedachte dat zijn moeder zulk fijnzinnig proza hoort wanneer ze naar zijn muziek luistert. Maar zich excuseren voor zijn vrouwonvriendelijke persona of zijn muziek? Neen. Hij is nu eenmaal een motherfuckin’ starboy, de zanger voor wie Kendrick Lamar een zeldzaam gastvers uit zijn mouw schudt, de zanger voor wiens falset Kanye West en Beyoncé in de rij staan. Wanneer hij een American Music Award voor favoriete soul/r&b-album krijgt, wordt die hem uitgereikt door zijn grote held Prince. Zelfs the sky is niet meer the limit voor The Weeknd.

Het monsterhittijdperk

En toch kan het nóg hoger. Zijn unieke positie – groot genoeg om genres en vakjes te overstijgen – benadrukt Tesfaye onder meer met de ep My Dear Melancholy (2018). Daarop keert hij deels terug naar de atmosferische r&b van zijn beginjaren. Hij heeft de superproducers maar voor het uitkiezen, maar aan de knoppen zitten onder meer Nicolas Jaar en Gesaffelstein. In 2019 duikt hij (als zichzelf) op in Uncut Gems, een nerveuze thriller van indieregisseurs Josh en Benny Safdie. Met de soundtrackcomponist van die film, undergroundproducer Daniel Lopatin alias Oneohtrix Point Never, maakt hij enkele tracks voor zijn nieuwe plaat After Hours. Lopatin staat zelfs aan zijn zijde wanneer hij te gast is in Saturday Night Live. Maar Tesfaye’s neus voor hits staat óók nog op scherp. En dan moeten we het dus over Blinding Lights hebben, de meest gestreamde song van 2020 – en de tweede meest gestreamde song ooit, na Ed Sheerans Shape of You – en de song die we sindsdien de moeder aller pophits mogen noemen. Geen enkele andere single hield namelijk ooit langer – 90 weken – stand in de Billboard Hot 100. Dat record stond decennialang op naam van Chubby Checker met The Twist, verschenen in 1960. In de VS betekent dat zoveel als de grootste hit ooit.

Hij is gewoon de grootste: de geschiedenis van popfenomeen The Weeknd in vier periodes

En nu is er dus Dawn FM, het album waarmee de ochtend van het post- Blinding Lights-tijdperk is aangebroken. Opgemerkte gast op de plaat is Jim Carrey, in LA de buurman van Tesfaye. De acteur, ook een Canadees, speelde een belangrijke rol in het leven van de zanger. In 1994 was The Mask de eerste bioscoopfilm die de vierjarige Abel zag. Hij was zo gebiologeerd door Carreys uitzinnige personage dat hij toen voor het eerst droomde van een carrière in de entertainmentbusiness. En nu begluren ze elkaar vanaf hun balkons, elk door zijn telescoop. Vreemde wereld, die van The Weeknd.

Dawn FM

Nu uit via XO / Republic.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content