Visual albums, ep’s, losse singles, exclusieve streams: is het album nu echt dood?
Tien jaar geleden werd het album al eens dood verklaard. Vijf jaar voordien waren de eerste iPod’s op de markt gekomen, en in 2006 werden voor het eerst meer downloads van afzonderlijke tracks dan fysieke cd’s verkocht. Eind jaren zeventig gingen ook al gelijkaardige stemmen op, toen de verkoop van lp’s slabakte, ten voordele van blanco cassettes. Begin jaren negentig werd muziekzender MTV dan weer uitgeroepen tot sluipmoordenaar van het album. Walkmans, cd-r’s, Napster, iTunes, YouTube: allemaal zijn ze nagels aan de doodskist van het album genoemd. En toch, deze keer is er meer aan de hand.
Eén regel bleef namelijk al die tijd gelden: met een plaatje in de hitparade raken – weze het met een single of een album of een gedownloade track – lukte enkel na een betaalde transactie tussen twee partijen. Fysiek in de winkel, digitaal via het internet: een artiest moest verkópen om te scoren. Nu niet meer.
Coloring Book van Chance the Rapper stootte door tot de top tien van de Amerikaanse charts, louter gebaseerd op streams, in de eerste weken exclusief voor Apple Music. Officieel heet Coloring Book trouwens een mixtape, naar de hiphoptraditie om ter promotie zelfgemaakte cassettes uit te delen. The Life of Pablo van Kanye West mogen we wél een album noemen, of toch een ‘levende, ademende, veranderende creatieve expressie’, zoals hij het zelf tweette. TLOP verscheen via Tidal, de streamingdienst die Jay Z heeft opgestart, maar in de weken na de release bleef Kanye rommelen aan de tracklist. Fysiek is de zevende van Kanye, net als Coloring Book, (nog) niet te koop. Het album als eindeloos work in progress.
En dan was er Frank Ocean, die na jaren speculatie niet één maar meteen twee albums loste: Endless, net als Beyoncés Lemonade een ‘visueel album’, dat exclusief gestreamd werd via iTunes en Apple Music, een dag later gevolgd door Blonde, gratis te verkrijgen als deel van een magazine, in vier pop-upshops in New York, Chicago, Los Angeles en Londen. Het magazine had drie verschillende covers, op de bijgevoegde cd prijkte een andere tracklist dan op de betaalversie van het album, dat nóg een dag later verscheen.
