Een wrang dilemma: moet Spotify de muziek van R. Kelly offline halen of niet?

Lady Gaga, Chance the Rapper en Celine Dion lieten hun samenwerkingen met R. Kelly van de streamingdiensten halen, maar de vraag is wat er met de rest van zijn muziek gaat gebeuren.

Het argument dat doorgaans gebruikt wordt bij dit soort zaken is dat je de artiest moet loskoppelen van zijn kunst. Roman Polanski is herhaaldelijk beschuldigd van seksueel misbruik, maar Chinatown blijft een meesterwerk, dat idee. Bij R. Kelly ligt dat moeilijker, net omdat de aantijgingen zo nadrukkelijk verweven zijn met zijn hypergeseksualiseerde r&b. Het is heel erg moeilijk om artiest en kunst te scheiden als die kunst de lyrics ‘My mind is telling me no / but my body, my body is telling me yes / baby I don’t wanna hurt nobody / but there is something that I must confess’ bevat (in Kelly’s grote hit Bump N’ Grind). Zelfs I Believe I Can Fly wordt problematisch als je het gaat beschouwen als een getuigenis van een megalomane ster die zichzelf onschendbaar acht en een poging om zichzelf als good guy te verkopen.

Jazeker, R. Kelly heeft net Space Jam vermoord.

Maar Kelly’s geval is nog net iets ingewikkelder door hoe de muziekwereld er vandaag uitziet: een wereld die volledig bepaald wordt door streaming. En op dit vlak is streaming een raar ding. In het verleden zouden singles als Bump N’ Grind allicht niet meer fysiek verkocht en nauwelijks nog op de radio gedraaid worden. Vandaag ligt dat veel moeilijker. Haalt Spotify je catalogus offline, dan bestaat die niet meer. Laat Spotify die staan, dan blijf je eraan verdienen. En er is geen tussenzone.

Het is het onmogelijke dilemma waar Spotify nu al even mee geconfronteerd wordt. Al in de lente van vorig jaar maakte het bekend dat het Kelly’s muziek niet meer zou promoten en in zijn playlists opnemen, conform Spotify’s nieuwe ‘Hateful Conduct Policy’. Bij een minder bekende zanger zou dat daadwerkelijk een enorme terugslag betekenen, bij een established artist als R. Kelly heeft die ingreep veel minder effect. Meer zelfs: in de nasleep van de pogingen om hem te boycotten gingen zijn streamingcijfers net omhoog.

Het is een cynisch fenomeen dat je nu, na de release van Surviving R. Kelly, weer ziet. Meteen na de docu gingen Kelly’s streamingcijfers met 16 procent omhoog. Deels omdat hij nog altijd een heel trouwe fanbase heeft, die in zijn onschuld gelooft of man en muziek loskoppelt, deels omdat aandacht simpelweg streams genereert. Er is gewoon een groot aantal mensen dat, wanneer R. Kelly in het nieuws komt, zich afvraagt hoe Ignition (Remix) ook alweer precies ging. Dat is niet onlogisch. Maar het betekent ook dat Kelly, zijn label en zijn publisher nog altijd duizenden euro’s per dag uitbetaald worden door streamingdiensten.

Tegelijk durft Spotify Kelly’s muziek niet te verwijderen, omdat het daarmee de doos van Pandora opent. Als je R. Kelly offline haalt, wat wordt dan het criterium om een discografie te verwijderen? Hoeveel feiten moeten er zijn? Hoe erg moeten die feiten zijn? Moet het moord zijn? Verkrachting? Moet er een patroon zijn? En als gerechtelijke veroordeling er niet toe doet, moeten dan ook de nummers van Led Zeppelin en David Bowie verwijderd worden, die beschuldigd zijn van seks met minderjarigen? Wat met XXXTentacion? Komt daar nog bij dat als Spotify enkel Kelly verwijdert het zich blootstelt aan beschuldigingen van racisme – wat zeker in de States een rol speelt.

Spotify schuift de verantwoordelijkheid dan ook door naar RCA, Kelly’s label, maar dat wordt met hetzelfde probleem geconfronteerd. RCA zou volgens bronnen de samenwerking met R. Kelly willen stopzetten, maar de kans lijkt klein dat iemand zijn back catalogue offline zal halen. Wat betekent dat mensen geld zullen blijven verdienen aan nummers als Guilty until Proven Innocent, zijn samenwerking met Jay-Z uit 2000. Meer geld dan voor Surviving R. Kelly, zelfs.

‘Wrang’ is hier het juiste woord.